قلعه‌های ستاره‌ای شکل جهان از زیباترین جاذبه‌های توریستی هستند که در گذشته به‌عنوان سازه‌های دفاعی نظامی شناخته می‌شدند. این قلعه‌ها، در اواسط قرن پانزدهم برای پاسخ به اختراع و استفاده از توپ و باروت در جنگ‌ها ساخته شدند. بیش از ۵۰۰ سال پیش که توپ‌های جنگی حرف اول را در میادین نبرد ‌زدند، مردم برای اولین‌بار به فکر ساختن استحکاماتی افتادند که در مقابل قدرت روزافزون توپ‌ها، مقاومت بیشتری داشته باشد. این سازه‌ها با دیوار‌های شیب‌دار و سنگر‌های زاویه‌دار، به مدافعان امکان می‌دادند تا با پوشش بهتر، از حمله مهاجمان در امان بمانند.

در این مطلب از چیدانه چند نمونه از قلعه‌های ستاره‌ای، این سازه‌های مستحکم پیشرفته در سراسر جهان بررسی خواهند شد. پس در ادامه با ما همراه باشید.

داستان طراحی و ساخت قلعه‌های ستاره‌ای

پیش از قلعه‌های ستاره‌ایی، قلعه‌های قرون وسطایی معمولا به‌سادگی توسط کماندارانی که برای برتری بر دشمن در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین قرار می‌گرفتند، دفاع می‌شدند. اما زمانی که توپ‌ها به سمت قلعه‌های قدیمی شلیک شدند، معماری باید با تسلیحات جدید سازگار می‌شد. بنابراین، دژهای ستاره‌ای یا قلعه‌های سنگر ساخته شدند، تا قدرت دفاعی را در برابر ضربه‌های گلوله توپ به حداکثر برسانند و حفاظت بهتر و دید بهتری از میدان نبرد برای کسانی که داخل قلعه بودند فراهم ‌کنند.

مطلب پیشنهادی: روستای گیتورن هلند؛ دهکده‌ای که هیچ جاده و ماشینی ندارد!

قلعه‌های ستاره‌ای توسط چه کسانی ساخته می‌شد؟

این سازه‌های دفاعی چند ضلعی یا ستاره‌ای شکل در سراسر جهان توسط پادشاهی‌ها، انقلابیون، نیروهای استعماری و نهادهای تجاری ساخته می‌شدند. اگرچه بسیاری از آنها عمر مفید نظامی خود را پشت سر گذاشته‌اند، اما تعدادی از آن‌ها هنوز باقی مانده‌ و امروز به موزه، جاذبه‌های توریستی، هتل‌ یا پارک‌ شهری تغییر شکل داده‌اند.

قلعه تیلبری استار، اسکس، انگلستان

قلعه تیلبری استار در ساحل رودخانه تیمز در کشور انگلستان قرار دارد. این قلعه برای دفاع از شهر لندن در برابر حمله دریایی ناوگان اسپانیا و در طول جنگ‌های انگلیس و هلند ساخته شد.

قلعه ستاره‌ای روتنبرگ، باواریا، آلمان

الکتور ماکس امانوئل پس از یک معاهده صلح در سال 1714، یک قلعه ویران را در این مکان بازسازی و تبدیل به یک قلعه مدرن قدرتمندتر کرد. این قلعه ارزش خود را در جنگ جانشینی اتریش با مقاومت در برابر حمله ارتش اتریش، ثابت کرد. پس از جنگ‌های ناپلئون، اهمیت این قلعه کاهش یافت و در سال 1841 متروک و ویران شد.

Forte de Nossa Senhora da Graça در الواس، پرتغال

Forte de Nossa Senhora da Graça یا Forte Conde de Lippe این قلعه پرتغالی یک نمونه عالی است که نشان می‌دهد چگونه قلعه‌های ستاره‌ای، اصول طراحی متحدالمرکز را رعایت می‌کردند.

Fort de Bellegarde در فرانسه

این قلعه توسط دووبان در سال 1678 در کشور فرانسه طراحی شد و در ژوئن 1793 در طول جنگ پیرنه توسط اسپانیایی‌ها و سپس در سپتامبر 1794 توسط فرانسوی‌ها محاصره شد. در طول جنگ جهانی دوم، این قلعه توسط گشتاپو به‌عنوان زندان اسیران جنگی فراری و عوامل دشمن مورد استفاده قرار گرفت.

قلعه ستاره‌ای منجرآباد در کارناتاکای هند

قلعه منجرآباد در خارج از ساکلشپورا، ناحیه حسن و در منطقه کارناتاکای هند واقع شده است. این قلعه توسط تیپو سلطان (1750 – 1799)، حاکم میسور ساخته شده است. این بنا از معدود قلعه‌هایی است که براساس الگوی معماری نظامی ساخته شده‌اند.

Neuf-Brisach، Haut-Rhin، آلزاس، فرانسه

پس از صلح ریسویک 1697 و پس دادن بریساچ به هابسبورگ، فرانسه این شهر مستحکم ستاره‌ای را برای محافظت از مرز جدید آلمان ساخت.

Castillo de San Marcos در فلوریدای امریکا

Castillo de San Marcos در ساحل خلیج ماتانزاس و شهر سنت آگوستین، فلوریدا، قدیمی‌ترین قلعه در ایالات متحده امریکاست. ساخت این قلعه در سال 1672 توسط اسپانیایی‌ها آغاز شد. پس از اینکه در سال 1763 بریتانیا کنترل فلوریدا را تحت معاهده پاریس به‌دست گرفت. سنت آگوستین به پایتخت فلوریدای شرقی تبدیل شد و قلعه تا زمان صلح پاریس در 1783 که فلوریدا به اسپانیا بازگردانده شد، به قلعه سنت‌ مارک تغییر نام داد. در سال 1819 اسپانیا معاهده آدامز، اونیس را امضا کرد و فلوریدا را در سال 1821 به ایالات متحده واگذار کرد. قلعه به پایگاه ارتش ایالات متحده تبدیل شد و به فورت ماریون تغییر نام داد. در سال 1942 با نام اصلی، Castillo de San Marcos، توسط قانون کنگره بازسازی شد.

قلعه سنت ماری، جزایر سیلی، بریتانیا

قلعه ستاره‌ای سنت ماری در جزایر سیلی کشور بریتانیا در سال 1593 و در زمان ترس از حمله اسپانیا ساخته شد.

کرونبورگ اسلات در هلسینگور دانمارک

قلعه کرونبورگ اسلات در کشور دانمارک مانند نقش السینور در هملت ویلیام شکسپیر جاودانه شد.

مطلب پیشنهادی: شکوه معماری اصیل ایرانی در مسجد وکیل شیراز

و در آخر

قلعه‌های ستاره‌ای شکل در گذشته به‌عنوان سازه‌های دفاعی نظامی شناخته می‌شدند. این قلعه‌ها، در اواسط قرن پانزدهم برای پاسخ به اختراع و استفاده از توپ و باروت در جنگ‌ها ساخته شدند. استحکاماتی که در مقابل قدرت روزافزون توپ‌ها، مقاومت بیشتری داشته باشند. در بالا با چند نمونه از این قلعه‌ها آشنا شدید.

برای آشنایی با دیگر آثار معماری روز در ایران مطلب معماری منحصربه‌فرد ویلای مایان با چشم‌انداز بکر و پیوند با زمینه را از دست ندهید.