بهزاد عامریان، کارشناس ارشد معماری و دکترای پژوهش هنر، با اشاره به برگزاری هجدهمین اجلاس سازندگان و طراحان همزمان با نمایشگاه “سازندگان، سرمایه‌گذاران و توسعه‌گران کشور (BID5)” که از تاریخ ۱۶ تا ۱۸ مرداد ۱۴۰۳ در سالن اصلی برج میلاد برگزار می‌شود، اظهار داشت: این نمایشگاه با برگزاری بیش از سی ورکشاپ تخصصی با هدف انتقال تجربه در طول سه روز، نقش کلیدی در ارتقای مسئولیت اجتماعی و بهبود اقتصاد معماری ایفا می‌کند.

به گزارش صما عامریان در گفتگو با این رسانه، انتقال تجربه را اصلی اساسی در توسعه دانش دانست و گفت: برگزاری ورکشاپ‌ها و سمینارها به عنوان عاملی برای انتقال تجربه‌های مهم در حوزه معماری از طریق بخش خصوصی، نقشی کلیدی در ارتقای مسئولیت اجتماعی و بهبود اقتصاد معماری دارد. این تلاش‌ها نه تنها به توسعه مهارت‌های حرفه‌ای معماران کمک می‌کند، بلکه اهمیت مسئولیت اجتماعی را نیز در این حوزه برجسته می‌سازد. مسئولیت اجتماعی می‌تواند هم برای ارگان‌ها و سازمان‌هایی که در بدنه دولت و ملت کار می‌کنند تعریف شود و هم به ذینفعان بخش ساختمان مرتبط باشد. به طور کلی، مسئولیت اجتماعی در دید کلان می‌تواند به معماری مرتبط باشد؛ به این معنا که معمار هر کاری که انجام می‌دهد و اثری که خلق می‌کند برای کسانی که ذینفع و استفاده‌کننده هستند، مربوط می‌شود که با اخلاق کاملاً مرتبط است.

وی افزود: معماران از دو روش با فضای بیرونی خود ارتباط می‌گیرند؛ یکی به روش ساخت و خلق کردن آثاری که مردم به صورت مستقیم با آنها در ارتباط هستند، که از این نگاه نیز مسئولیت اجتماعی برای معمار وجود دارد. او باید به نیاز امروز و حتی نگاه آینده ذینفعان توجه کند و در حقیقت همه را ببیند و فقط به ایده‌های کارفرما توجه نکند. این یک نگاه جدی به مسئولیت اجتماعی در معماران است تا بتوانند آثاری ماندگار حتی برای نسل‌های آینده داشته باشند که گوشه‌ای از هویت را شکل می‌دهد.

یکی از چالش‌های بزرگ در معماری، فقدان نیروهای متخصص و کارآزموده است

از سوی دیگر، معماران با افرادی که به صورت مستقیم با آنها در ارتباط هستند، چه کارکنان و چه دانشجویان و علاقه‌مندان به معماری، نیز می‌توانند نگاه مسئولیت اجتماعی را داشته باشند. به گونه‌ای که این افراد را وارد بازار کار کنند، به آنها نقش دهند و در مسیر شکوفایی و ذهن خلاق هم در مسیر نوآوری نسل قدیم با نگاه جدید آشنا شوند و هم اینکه انگیزه نیروی جوان را زنده نگه دارند و باعث اعتماد به نفس در آنها شوند. در حقیقت، یک معمار با تجربه باید با نگاهی به این رویکرد معماری که دارای دو بخش ملموس و ناملموس است، باید نگاه مسئولیت اجتماعی را بخصوص در بخش ناملموس یا مهارت‌های نرم عملیاتی سازد. این بخش‌ها از طریق تجربه کسب می‌شود و باید سینه به سینه از طریق معماران منتقل شود. شاید همین بخش است که معماری را هویت می‌بخشد؛ چرا که در بخش ملموس که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، دانش جهانی منتقل می‌شود. پرداختن به این بخش نیز حائز اهمیت است. بنابراین، این نگاه که همه با هم روند تعالی و رشد را طی کنیم تا به جامعه‌ای پایدار برسیم، مهم‌ترین بخش مسئولیت اجتماعی است. در این مسیر، افراد دارای شهرت و قدرت تخصصی نقشی پررنگ‌تر دارند و به نسل جدید فضای بیشتری بابت فعالیت می‌دهند و خوراک محتوایی بیشتری تامین می‌کنند و سعی می‌کنند از طریق جایگاهی که دارند به اطرافشان خیر برسانند. این یکی از مهم‌ترین قسمت‌های مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه مسئولیت اجتماعی می‌تواند عامل ارزش افزوده باشد، اظهار داشت: یکی از چالش‌های بزرگ در معماری، فقدان نیروهای متخصص و کارآزموده است. امروز سازمان‌ها علاقه‌مند هستند نیروی کاری قوی در زمینه مهارت‌های سخت و نرم داشته باشند؛ یعنی نیروهایی که دانشگاهی باشند و تجربه لازم را کسب کرده باشند. به هر حال باید بپذیریم که دانشگاه‌های ما شاید در زمینه مهارت‌های سخت خوب آموزش دهند، ولی در زمینه مهارت‌های نرم بسیار ضعیف هستند. بنابراین، شرکت‌های معماری که به دنبال نیروی متخصص هستند، در حقیقت دچار مشکل می‌شوند و اقتصادشان با رکود مواجه خواهد شد؛ چرا که تیم قوی وجود ندارد. بنابراین، یک شرکت موفق معماری باید برای رسیدن به ارزش افزوده خوب، تیم قوی را شکل دهد با نیروهای توانمند که این توانمندی در راستای برگزاری ورک‌شاپ‌ها و سمینارها و انتقال تجربه از طریق بخش خصوصی رخ می‌دهد. بنابراین، در اقتصاد معماری، ایفا کردن مسئولیت اجتماعی توسط بخش خصوصی امری واجب و الزامی است.

چالش امروز در اقتصاد معماری برگرفته از عدم انتقال تجربه از گذشته تا به امروز است

این معمار و پژوهشگر حوزه برند سازی با نگاهی به بزرگ‌ترین چالش در مسیر بازاریابی و مارکتینگ معماری گفت: امروز در برند سازی معماری یا همان بازاریابی معماری، ما معمارها با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستیم. به طوری که مخاطب محور نیستیم چرا که انتقال تجربه از گذشته به امروز دچار مشکلات متعدد بوده است. به طوری که ما شاهد این موضوع هستیم که طراحی‌های خوبی در معماری ایرانی وجود دارد، ولی در زمینه بازاریابی یا برند سازی معماری ضعیف عمل کرده‌ایم. هرچند معماران انگشت شماری نیز وجود دارند که در این زمینه خوب عمل می‌کنند؛ چرا که تیم کاری مناسبی دارند. بنابراین، اگر به واسطه مسئولیت اجتماعی فردی و سازمانی و جمعی که باید معماران داشته باشند، این موضوع هدایت می‌شد به طوری که مهارت‌های بازاریابی یا فنون مذاکره و مکالمه و اغناسازی مورد توجه قرار می‌گرفت و نسل به نسل منتقل می‌شد، امروز معماران ما در بازار بهتر عمل می‌کردند و رقابت میان آثار معماری با نگاهی کیفی‌تر پیش می‌رفت و در حقیقت جامعه معماری روز به روز غنی‌تر می‌شد. چرا که اقتصاد یک آژانس طراحی بخش زیادی از آن به فروش و ارائه سرویس و خدمات آن بستگی دارد و اگر این انتقال تجربه صورت نپذیرد، همین روند رو به رکود در اقتصاد طراحی و معماری پیش خواهد رفت.

اوضاع معماری با نگاه به مسئولیت اجتماعی تابعی از شرایط کلیت اقتصاد است

وی در نهایت، اوضاع معماری را با نگاه به مسئولیت اجتماعی تابعی از شرایط کلیت اقتصاد دانست و بیان داشت: قبل از سال ۹۸ و خارج شدن آمریکا از برجام، اوضاع استارتاپ‌ها در ایران خوب بود و در همین مسیر، بسیاری از آژانس‌های معماری متاثر از این فضاها بودند و شرایط بهتری داشتند. مسابقات بیشتری شرکت می‌کردند و از این رو خلاقیت در آنها بسیار پررنگ بود. میزان تکاپوی بیشتری داشتند و با آمدن کووید، این جامعه کلاً بسته شد. در واقع بسترهای لازم برای ایجاد فضای مسئولیت اجتماعی مسدود شد و امروز ما توقع داریم فضاهای استارتاپی مجدداً فعال شوند؛ چرا که از این طریق انتقال تجربه و ایجاد دانش رخ خواهد داد. در حقیقت، نباید حضور رسانه را در ترویج نگاه مسئولیت اجتماعی نادیده گرفت.