بازار مسکن پایتخت پیچیدگی های زیادی دارد اما شاید یکی از اصلی ترین پیچیدگی های کنونی مربوط به حضور جمعیت مهاجران مستاجر در محله های جنوبی باشد. بیشتر این مهاجران در خانه های کلنگی ساکن شده اند. سوال اینجاست که آیا سکونت متمرکز این اتباع، مشکلاتی به همراه خواهد داشت؟

به گزارش پرشین سازه ، بررسی نشان می دهد که مهاجران معمولآً به سراغ محله ها و خانه هایی برای اجاره می روند که میان مخاطب ایرانی، طرفداران زیادی ندارند. مثلاً خانه های قدیمی و کلنگی در مناطق جنوبی تهران، یکی از اصلی ترین نقاطی است که مهاجران در آنها سکونت یافته اند. بیشتر این خانه ها بدون امکانات و دارای پلاک ریزدانه در بافت فرسوده هستند.

شهروندان ایرانی حتی با وجود نرخ پایین این خانه ها تمایلی به سکونت در آنها ندارند؛ چرا که اساساً جای مناسبی برای زندگی نمی باشند اما مهاجران به دلیل شرایط ویژه و خاصی که دارند، ناچاراً در این خانه های کلنگی ساکن شده اند.

معمولاً با بودجه رهن و اجاره همین واحدهای کلنگی می توان خانه های مناسب تری در حاشیه شهر اجاره کرد. به همین دلیل، شهروندان ایرانی ترجیح می دهند به حاشیه شهر بروند تا اینکه در چنین خانه هایی زندگی کنند. وقتی که متقاضیان مسکن کلنگی کم می شود، طبیعی است که موجر از حضور ساکنان مهاجر در خانه کلنگی خود استقبال می کند. در نتیجه، می بینیم که بخش زیادی از واحدهای قدیمی ساخت در اختیار مهاجران قرار گرفته است.

از سوی دیگر، به دلیل شرایط موجود، بسیاری از مالکان می دانند که بسته به میل خود می توانند قرارداد اجاره با مهاجران به سادگی فسخ کنند و مشکلی برایشان پیش نخواهد آمد. به عبارت دیگر، مستاجر ایرانی سراسر دردسر و مشکل است و به همین دلیل، ترجیح موجر بر این است که ملک خود را به اتباع اجاره دهد.

نکته جالب توجه دیگری که بعد از تحقیقات میدانی می توان به وضوح دید، تجمع و تمرکز مهاجران در یک محله یا حتی خیابان خاص است.

البته لازم به ذکر است که در بیشتر کشورهای دنیا که مهاجران زیادی به خود می پذیرند، معمولاً محله هایی که به اتباع و مهاجران اختصاص پیدا می کند. مثلاً محله چینی ها در نیویورک یا لس آنجلس! به این ترتیب طبیعتاً در تهران نیز محله هایی برای سکونت اتباع وجود دارد.

بخش عمده ای از مهاجران افغان با ورود به ایران، به محله های جنوب تهران رفته اند و پس از سال ها زندگی، به آن محله عادت کرده اند و حتی دوست و آشنا پیدا کرده اند.

دومین دلیل سکونت در خانه های قدیمی و کلنگی توسط مهاجران، بحث هزینه هاست. واقعیت اینجاست که بخش زیادی از مهاجران افغان به دلیل جنگ، قحطی و دیگر مشکلات اقتصادی به ایران گریخته اند. به همین دلیل است که معمولاً در بدو ورود به کشور، پول زیادی ندارند و در نتیجه ناچارند در خانه های فاقد کیفیت ساکن شوند و به این ترتیب از عهده هزینه های زندگی خود برآیند.

یکی دیگر از دلایلی که مهاجران افغان را به سکونت در نواحی جنوبی تهران سوق می دهد، بحث دسترسی است. واقعیت اینجاست که بسیاری از این مهاجران در مراکز اصلی شهر مثل بازار بزرگ و…مشغول به کار هستند. به همین دلیل ناچارند که در همان نزدیکی خانه بگیرند یا حداقل در نقطه ای باشند که دسترسی به مترو و اتوبوس فراهم باشد.

دسترسی شهرهای حاشیه ای به نقاط مرکزی تهران چندان جالب توجه نیست و بسیاری از این شاغلان مهاجر، نمی توانند روزانه منتظر اتوبوس و مترو باشند تا خود را به محل کار برسانند. به همین دلیل است که اولویت آنها اجاره مسکن در نقاطی است که دسترسی خوبی به محل کارشان دارد.

مثلاً در محله های نزدیک به بازار بزرگ تهران، کوچه و خیابان هایی وجود دارد که تماماً در اختیار همین مهاجران افغان است. به این ترتیب می توانند علاوه بر دسترسی به محل کار، فرزندان خود را به مدرسه بفرستند و به دیگر امکانات نیز دسترسی داشته باشند.

اصلی ترین شغل این افراد، سرایداری ساختمان و کارگری در پروژه های ساختمانی است. در نتیجه، ترجیح می دهند که در مرکز شهر باقی بمانند. البته برخی از آنها نیز به شکل پراکنده در محله های شمالی تهران به عنوان سرایدار ساکن شده اند.

بیشتر مهاجران افغان در مناطق ۱۲ تا ۲۰ شهرداری تهران ساکن می باشند. معمولاً برای اجاره خانه در این محلات باید بودجه ای برابر با ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیون تومان داشته باشید و اجاره ماهانه نیز ۱۰ میلیون تومان خواهد بود.  اگر تصمیم به اجاره خانه ای دربست داشته باشید، نرخ اجاره بالاتر می رود.

البته برخی از مهاجران به شهرهای حاشیه ای و زندگی در آپارتمان ها روی آورده اند که همین مسئله، مشکلات همجواری زیادی را پدید آورده است. بیشتر این مهاجران خانواده های پرجمعیتی دارند و به همین دلیل سکونت در آپارتمان برای آنها دشوار است. علاوه بر این، مشکلات زیادی برای همسایه های ایرانی خود ایجاد می کنند.