سال هاست که وام جعاله یا همان وام تعمیرات مسکن پرداخت می شود و متقاضیانی که مسکن دارند، با ارائه سند ملکی و خرید اوراق می توانند این وام را دریافت کنند اما حالا نزدیک به یک سال می شود که پرداخت این وام توسط بانک ها متوقف شده است.

به گزارش پرشین سازه ، از بهمن ماه سال گذشته برخی از بانک های کشور تصمیم گرفتند که به دلایل نامشخص و واهی پرداخت وام جعاله یا تعمیرات مسکن را متوقف کنند. این وام که معمولاً در کنار وام اصلی خرید مسکن پرداخت می شد، در واقع کمک هزینه ای بود که باعث می شد فشار کمتری روی خریداران مسکن باشد.

اگر ریشه این موضوع را جستجو کنیم، احتمالا به دی ماه ۱۴۰۲ می رسیم که به شکل ناگهانی، قیمت اوراق مسکن افزایش پیدا کرد و به بالاترین حد خود نسبت به مرداد سال ۱۴۰۱ رسید. هر فقره ارزش تسهیلاتی ۵۰۰ هزار تومانی دارد. اما در اولین ماه زمستان سال ۱۴۰۲ هر یک از این اوراق به ۱۳۰ هزار و ۱۳۰ تومان رسید. به این معنی که تقریبا یک چهارم تسهیلات باید صرف خرید اوراق می شد.

بررسی آمارها نشان می دهد که فقط در عرض یک ماه، اوراق تسه نزدیک به ۱۶ درصد گران تر شدند که همین گرانی، ضربه مهلکی به قدرت خرید متقاضیان مسکن زد. طبق معمول، فشار این گرانی به متقاضیان واقعی مسکن رسید، چرا که سیاستگذاران علت و معلول این گرانی را غلط تشخیص دادند و در نتیجه، ترجیح دادند که پرداخت این وام را متوقف کنند.

برخی از سیاستگذاران تصور کردند که دلیل اصلی رشد اوراق تسه، افزایش تقاضا برای دریافت وام جعاله بوده است. به همین دلیل در یک تصمیم اشتباه، ابتدا پرداخت این وام را محدود کرده و به تدریج کاملاً متوقف کردند. حالا بیش از یک سال است که دیگر خبری از پرداخت وام تعمیرات مسکن نیست و به آخرین اولویت بانک ها تبدیل شده است.

در این میان، متقاضیان وام جعاله حیران مانده اند که اساساً چرا این وام از سوی بانک ها و به خصوص بانک مسکن پرداخت نمی شود و علت این تصمیم ناگهانی چه بود؟

با پیگیری برخی از خبرنگاران و تماس با شعب بانک مسکن، مشخص شد که دلیل توقف پرداخت وام جعاله برای خیلی از مدیران شعب نیز مشخص نیست. یکی از آنها می گوید که از بهمن ماه سال گذشته پرداخت این وام متوقف شده و در حال حاضر، قیمت هر یک از اوراق تسه ۱۰۵ هزار تومان شده است. البته این مبلغ نسبت به گذشته کاهش داشته اما هنوز هم خبری از پرداخت وام نیست.

بر اساس گفته های این مدیر شعبه بانک مسکن در خیابان آزادی، سقف پرداخت وام جعاله مسکن ۱۶۰ میلیون تومان است که آن هم با خرید اوراق میسر می شود. حالا که قیمت هر ورق به این عدد رسیده، برای دریافت این وام ۱۶۰ میلیونی باید ۳۴ میلیون اوراق تسه خریداری کرد.

وی در ادامه اعلام کرد که اقساط این وام ماهانه ۴.۴ میلیون تومان است. البته لازم به ذکر است که بسیاری از بانک ها شرایط خود را برای پرداخت وام جعاله دارند. برخی از آنها گردش حساب ۶ الی ۹ ماهه متقاضیان را چک می کنند تا اطمینان حاصل نمایند که متقاضی توان بازپرداخت وام را دارد.

از سوی دیگر، برخی دیگر سابقه چک برگشتی و سپرده گذاری نزد بانک مزبور را نیز بررسی می کنند. البته در نهایت، بعضی از همین بانک ها، این شرایط را هم قبول ندارند و زیربار پرداخت وام تعمیرات مسکن نمی روند.

این در حالیست که از مدت ها پیش، تنها راهی که برای تقویت مالی خریداران مسکن وجود داشته، پرداخت وام مسکن و تعمیرات آن بوده است. متقاضیان باید اوراق تسه بخرند و با استفاده از آنها، وام مسکن دریافت کنند اما با این شرایط، حتی همین راه هم بر آنها بسته شده است.

البته برای تولید مسکن دولتی، یک راه میانبر و بدون هزینه برای سازنده ها وجود دارد که از طریق آن، بدون اینکه اوراق تسه بخرند و سپرده گذاری داشته باشند، وام مسکن دریافت می کنند. این شرایط متناقض به این معناست که تقاضای مسکن، اولویت آخر سیاستگذار برای تامین مالی است و ترجیح می دهد که منابع خود را صرف ساخت مسکن دولتی کند.

در طی سال های گذشته بارها ثابت شده که اگر سمت تقاضا بی اهمیت انگاشته شود و حلقه آخر جریان سرمایه گذاری قرار بگیرد، کل فعالیت زنجیره متوقف خواهد شد و رکود اتفاق می افتد. همانگونه که امروز هم می بینیم که رکود فراگیر بر بازار مسکن سایه افکنده است.

به هرحال در روزهای کنونی که هم قدرت خرید متقاضیان مسکن پایین آمده، هم سازندگان و فعالان صنعت ساختمان دچار کمبود نقدینگی شده اند، لازم است که فارغ از نگاه سیاسی و منطقه ای، رویکرد تازه ای به وضعیت بازار داشت.