این روزها که بحث انتخابات نظام مهندسی داغ شده است، پای صحبت‌های دکتر پیروز حناچی نشسته‌ایم؛ چهره‌ای آشنا در عرصه معماری و شهرسازی ایران که حالا با کوله‌باری از تجربه به میدان آمده است.
دکتر حناچی که در سال ۱۳۴۳ در تهران متولد شده، مسیر پرفراز و نشیبی را در عرصه‌های مختلف مدیریتی و علمی طی کرده است. او که دانش‌آموخته دکترای معماری با گرایش مرمت شهری و بازنده‌سازی شهرهای تاریخی است، علاوه بر فعالیت‌های علمی به عنوان دانشیار دانشگاه تهران، در سمت‌های کلیدی متعددی خدمت کرده است. از شهرداری تهران و معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی گرفته تا ریاست مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری ایران، همه و همه نشان از تجربه غنی او در حوزه‌های مرتبط با صنعت ساختمان دارد. اما شاید کمتر کسی بداند که این مدیر باسابقه، روزگاری در جبهه‌های جنگ حضور داشته و در اجرای پروژه‌های مهندسی همچون پل عظیم خیریه جزیره مجنون نقش‌آفرینی کرده است.
نکته قابل توجه در کارنامه دکتر حناچی، تجربه او در معاونت نظام مهندسی و اجرای ساختمان وزارت مسکن و شهرسازی است؛ جایی که با چالش‌ها و فرصت‌های این حوزه از نزدیک آشنا شده است. حالا او با این پشتوانه غنی از تجربه و دانش، برنامه‌هایی برای تحول در نظام مهندسی دارد.
صما در این گفتگوی اختصاصی، پای صحبت‌های این مدیر باتجربه نشسته تا از چالش‌های امروز نظام مهندسی و راهکارهای پیش رو بگوید؛ از شفاف‌سازی مالی گرفته تا مدرن‌سازی خدمات و حمایت از حقوق مهندسان.
جناب دکتر حناچی، با توجه به سابقه طولانی شما در حوزه نظام مهندسی، چه شد که تصمیم گرفتید در این دوره از انتخابات شرکت کنید؟
با توجه به تجربه‌ای که در طول این سال‌ها در حوزه‌های مختلف مدیریتی و به‌خصوص در نظام مهندسی کسب کرده‌ام، احساس کردم می‌توانم در این برهه حساس به ارتقای جایگاه سازمان و حل چالش‌های پیش روی آن کمک کنم. ما نیاز به یک تحول اساسی در ساختار و عملکرد سازمان داریم.
شما در گذشته هم تجربه حضور در نظام مهندسی را داشته‌اید. چه تفاوتی بین آن دوران و شرایط امروز می‌بینید؟
در آن زمان که من در معاونت نظام مهندسی حضور داشتم، هنوز بسیاری از چالش‌های امروز شکل نگرفته بود. امروز با مسائلی مواجه هستیم که نیازمند راهکارهای جدی است. مثلاً در آن زمان سیستم ارجاع کار به شکل امروز نبود و مشکلات مالی و شفافیت به این گستردگی وجود نداشت.
برنامه شما برای انتخابات پیش رو چیست و چه اولویت‌هایی را دنبال خواهید کرد؟
برنامه من بر چند محور اصلی استوار است. نخست، شفاف‌سازی کامل عملکرد مالی و اداری سازمان است. ما باید تمام مصوبات، مذاکرات و سیستم ارجاع کار را به صورت شفاف در اختیار اعضا قرار دهیم. دوم، اصلاح قانون نظام مهندسی مصوب سال ۱۳۷۴ است که نیاز به بازنگری جدی دارد و باید از طریق تعامل با دولت و مجلس این مهم را پیگیری کنیم.
همچنین، حمایت از حقوق مهندسان برای من بسیار مهم است. ما باید شرایط معیشتی مهندسان را بهبود ببخشیم و خدمات مشاوره حقوقی و بیمه‌ای مناسبی را در اختیارشان قرار دهیم. مدرن‌سازی خدمات و دیجیتالی کردن فرآیندها نیز از اولویت‌های ماست.
یکی از چالش‌های همیشگی نظام مهندسی، بحث تعارض منافع بوده است. برای این موضوع چه راهکاری دارید؟
بله، این موضوع بسیار مهم است. ما برنامه داریم تا از طریق پایش مستمر وضعیت اشتغال و اتصال به سامانه‌های استعلام هویتی، تعارض منافع را در تمام رده‌های سازمان به حداقل برسانیم. همچنین باید سیستم نظارتی قوی‌تری را پیاده‌سازی کنیم تا عملکرد تمام بخش‌ها به طور مستمر رصد شود.
در مورد مشارکت زنان در حوزه مهندسی چه دیدگاهی دارید؟
من معتقدم باید فرصت‌های برابر برای همه مهندسان، به‌ویژه زنان، فراهم شود. متأسفانه در گذشته شاهد کم‌رنگ بودن حضور زنان در بخش‌های تصمیم‌گیری بوده‌ایم. در برنامه ما، تقویت نقش زنان در بخش مهندسی و ایجاد فرصت‌های برابر برای آنها یک اولویت جدی است.
برای ارتقای سطح تخصصی مهندسان چه برنامه‌ای دارید؟
ما برنامه جامعی برای ارتقای سطح مهارت‌های تخصصی اعضا از طریق آموزش‌های کاربردی و تخصصی داریم. این آموزش‌ها باید متناسب با نیازهای روز صنعت ساختمان باشد. همچنین، می‌خواهیم مشارکت اعضا و تشکل‌های مهندسی را در تصمیم‌گیری‌ها افزایش دهیم تا از تجربیات و دیدگاه‌های آنها بهره‌مند شویم.
یکی از موضوعاتی که در گذشته به آن اشاره کرده بودید، بحث سیستم ارجاع کار و مشکلات آن بود. برای اصلاح این سیستم چه برنامه‌ای دارید؟
من در گذشته هم با این مسئله درگیر بودم و تجربیات خوبی در این زمینه دارم. معتقدم سیستم ارجاع کار باید کاملاً شفاف و عادلانه باشد. برنامه ما این است که یک سامانه هوشمند طراحی کنیم که بر اساس تخصص، تجربه و عملکرد مهندسان، کار را توزیع کند. همچنین باید نظارت دقیقی بر گردش مالی این سیستم داشته باشیم تا از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
در مورد موضوع ماده ۴ قانون که در گذشته نتوانستید آن را اجرایی کنید، آیا برنامه‌ای برای احیای آن دارید؟
بله، این یکی از حسرت‌های من در دوره قبل بود. امروز شرایط برای اجرای ماده ۴ بهتر شده است. ما می‌توانیم با همکاری وزارت کار و اصناف ساختمانی، سیستم درجه‌بندی کارگران ماهر را پیاده‌سازی کنیم. این موضوع می‌تواند کیفیت ساخت‌وساز را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
یکی از انتقادهای همیشگی به نظام مهندسی، هزینه‌های بالای جاری و نحوه هزینه‌کرد درآمدها است. برنامه شما در این زمینه چیست؟
ببینید، من در گذشته هم این موضوع را مطرح کرده بودم که وقتی آمارها را نگاه می‌کنیم می‌بینیم برخی هزینه‌های جاری نظام مهندسی اصلاً قابل توجیه نیست. من معتقدم ریشه مشکل به نحوه توزیع قدرت مالی در سازمان برمی‌گردد. وقتی این قدرت مالی در دست عده محدودی متمرکز می‌شود و سیستم حسابرسی قوی هم وجود ندارد، طبیعتاً چنین مشکلاتی پیش می‌آید. تجربه به من نشان داده که اگر نظام مهندسی در این زمینه خودش را اصلاح نکند، ممکن است فرصت‌های خوبی را از دست بدهد که شاید دیگر تکرار نشود.
در مورد موضوع امضافروشی که همچنان یکی از چالش‌های جدی است، چه راهکاری دارید؟
این موضوع واقعاً آسیب جدی به حرفه مهندسی وارد کرده است. راهکار ما چند بخشی است:
- نخست، ایجاد سیستم نظارت الکترونیکی و هوشمند بر حضور مهندسان در پروژه‌ها.
- دوم، تقویت بازرسی‌های میدانی.
- سوم، افزایش حق‌الزحمه مهندسان ناظر متناسب با تورم و شرایط اقتصادی.
- و در نهایت، برخورد جدی با متخلفان از طریق شورای انتظامی.
شما در گذشته تجربه برگزاری اولین انتخابات کامپیوتری را داشتید. برای مدرن‌سازی سایر فرآیندهای سازمان چه برنامه‌ای دارید؟
بله، آن تجربه نشان داد که دیجیتالی کردن فرآیندها چقدر می‌تواند در شفافیت و کارآمدی مؤثر باشد. برنامه ما ایجاد یک پلتفرم جامع دیجیتال است که تمام خدمات نظام مهندسی را پوشش دهد. از صدور پروانه گرفته تا نظارت، ارجاع کار و حتی آموزش‌های تخصصی. این پلتفرم می‌تواند مراجعات حضوری را به حداقل برساند و شفافیت را افزایش دهد.
نظام مهندسی در حال حاضر با چالش‌های جدی مواجه است. برخی معتقدند اگر اصلاحات اساسی صورت نگیرد، ممکن است این نهاد کارآمدی خود را از دست بدهد. نظر شما چیست؟
این نگرانی کاملاً درست است. من هم معتقدم اگر نظام مهندسی خودش را اصلاح نکند، ممکن است با چالش‌های جدی‌تری مواجه شود. اما راه‌حل، حذف یا تضعیف این نهاد نیست. ما باید با اصلاحات ساختاری، شفاف‌سازی، مدرن‌سازی و تقویت نظارت‌ها، کارآمدی سازمان را افزایش دهیم. تجربه من نشان می‌دهد که با مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان این سازمان را به جایگاه واقعی خود رساند.
با توجه به تغییرات جدید مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و اهمیت مدیریت انرژی در کشور، نظر شما درباره نقش نظام مهندسی در این حوزه چیست؟
مبحث ۱۹ یک فرصت استثنایی برای جامعه مهندسی کشور است. ببینید، ما در حال حاضر با بحران ناترازی انرژی در کشور مواجه هستیم و از طرفی، در ویرایش جدید مبحث ۱۹، نظارت دوره‌ای بر مصرف انرژی در تمام مراحل طراحی، ساخت و بهره‌برداری الزامی شده است. این یعنی ما با یک حوزه کاری جدید و گسترده روبرو هستیم. من معتقدم نظام مهندسی باید خودش را برای این تحول آماده کند. از یک طرف باید آموزش‌های تخصصی برای مهندسان در حوزه مدیریت انرژی و کار با فناوری‌های جدید را فراهم کنیم، و از طرف دیگر باید سازوکارهای نظارتی مناسب برای کنترل و پایش مصرف انرژی ساختمان‌ها ایجاد کنیم. این موضوع می‌تواند هم برای مهندسان فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کند و هم به حل یک مشکل ملی کمک کند.
وقتی صحبت از برچسب انرژی ساختمان‌ها می‌شود و اینکه همه ساختمان‌ها باید حداقل رده C را کسب کنند، این یعنی ما نیاز به متخصصانی داریم که بتوانند این فرآیند را مدیریت کنند. نظام مهندسی می‌تواند با ایجاد تخصص‌های جدید و تربیت نیروهای متخصص در این حوزه، هم به اشتغال مهندسان کمک کند و هم در مدیریت مصرف انرژی کشور نقش مؤثری ایفا کند.
مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان که مربوط به مراقبت و نگهداری ساختمان‌هاست، می‌تواند یک فرصت شغلی جدید برای مهندسان باشد. نظر شما در این خصوص چیست؟
بله، مبحث ۲۲ یک ظرفیت بسیار مهم برای جامعه مهندسی است. من در گذشته هم همیشه تأکید داشتم که باید از همه ظرفیت‌های قانونی برای توسعه خدمات مهندسی استفاده کنیم. موضوع نگهداری و تعمیرات ساختمان یک حلقه مفقوده در صنعت ساختمان ما بوده است. ما ساختمان‌ها را می‌سازیم اما برای نگهداری از آنها برنامه منظمی نداریم.
نظام مهندسی می‌تواند با ایجاد ساختارهای تخصصی در این حوزه، هم فرصت‌های شغلی جدیدی برای مهندسان ایجاد کند و هم به افزایش عمر مفید ساختمان‌ها کمک کند. این موضوع مثل همان بحث درجه‌بندی کارگران ماهر است که من در گذشته پیگیر آن بودم. ما باید یک نظام منسجم برای بازرسی، نگهداری و تعمیرات ساختمان‌ها ایجاد کنیم و از ظرفیت مهندسان متخصص در این زمینه استفاده کنیم.
source