در زمینی به مساحت ۸۲۰۰ متر مربع در نزدیکی دریاچه چیتگر، طی سه سال گذشته، ۱۱۳۱ اصله درخت قطع شده و این فضای سبز به‌طور کامل از بین رفته است. برنامه‌ای که برای این زمین پیش‌بینی شده، تبدیل آن به یادمانی برای شهید قاسم سلیمانی و انجام ساخت‌وسازهای گسترده است.
دوندگان، دوچرخه‌سواران و شهروندانی که تعطیلات آخر هفته را در پارک چیتگر می‌گذرانند، مدتی است که از وضعیت درختان این منطقه نگران شده‌اند. نصب برخی بنرها و اطلاعیه‌ها این نگرانی‌ها را تشدید کرده است؛ چرا که بسیاری تصور می‌کنند این پهنه‌ی سبز در غرب تهران ممکن است به تدریج از بین برود.
اگرچه پیام‌های اطلاع‌رسانی اعلام کرده‌اند که درختان جنگل به دلیل آفت‌زدگی نیاز به جایگزینی با گونه‌های سالم دارند، اما اطلاعاتی که به دست ما رسیده، نشان می‌دهد که ماجرا چیزی فراتر از حضور آفت‌هایی مانند سوسک پوست‌خوار است.
یکی از شواهد این مسئله، تخریب کامل یک پهنه‌ی ۸۲۰۰ متری از درختان جنب دریاچه چیتگر است که طی سه سال اخیر صورت گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درختان قطع‌شده قرار نیست جایگزینی داشته باشند و این زمین برای پروژه‌های ساخت‌وساز در نظر گرفته شده است.
دست‌اندازی شهرداری تهران و ستاد بازسازی عتبات عالیات بر اراضی چیتگر
اراضی چیتگر در دهه ۴۰ به‌عنوان اراضی ملی اعلام شد و خیلی زود به یک پارک دست‌کاشت تبدیل گردید؛ پروژه‌ی کاشت درختان در این منطقه از همان زمان آغاز شد.
از سال ۱۳۶۷ مدیریت و بهره‌برداری از این پارک به سازمان جنگل‌ها و مراتع سپرده شد، اما از همان دوران تا سال ۱۴۰۰، میان منابع طبیعی و شرکتی وابسته به بنیاد شهید که حق بهره‌برداری مشروط به عدم آسیب‌رسانی به پارک را بر عهده داشت، اختلافات حقوقی جریان داشت. در نهایت، در سال ۱۴۰۰ مدیریت بهره‌برداری و نگهداری پارک چیتگر به شهرداری تهران واگذار شد.
با این حال، این انتقال به معنای مجوز قطع درختان یا آسیب‌رساندن به پوشش گیاهی پارک نبود. طبق قانون، قطع درختان سالم ممنوع است و حتی درختان آفت‌زده نیز تنها با شرط جایگزینی نهال‌های جدید اجازه قطع پیدا می‌کنند. در این مدت نیز بنرهایی در سطح پارک شهروندان را از برنامه‌ی جایگزینی درختان آفت‌زده با نهال‌های جدید مطلع کرده بودند.
اما در اقدامی غیرمنتظره، شهرداری تهران با قطع ۱۱۳۱ اصله درخت، زمینی به مساحت ۸۲۰۰ متر مربع را به ستاد بازسازی عتبات عالیات واگذار کرد. هدف از این واگذاری ساخت یادمانی برای شهید قاسم سلیمانی عنوان شده است. اطلاعات چندانی درباره‌ی جزئیات این یادمان وجود ندارد و هنوز مشخص نیست که چه بخشی از این زمین برای یادمان استفاده خواهد شد و کاربری باقی‌مانده‌ی آن چیست.
پیگیری ستاد عتبات برای دریافت زمین و خانه تاریخی
ستاد بازسازی عتبات از شهریور ۱۳۹۹ به دنبال دریافت زمینی از شهرداری تهران برای ساخت یادمان شهید سلیمانی بود. نهایتاً در خرداد ۱۴۰۰، زمینی به وسعت ۸۲۰۰ متر مربع که درختان آن پیش‌تر از سوی شهرداری قطع شده بود، به این ستاد واگذار شد. این ستاد نیز ۱۳ اصله درخت باقی‌مانده در این زمین را قطع و عملیات ساخت‌وساز را آغاز کرد.
در اسناد و نامه‌نگاری‌های مربوط به واگذاری این زمین، از زمان شهرداری حناچی تا زاکانی، نام فردی به چشم می‌خورد: محمد جلال‌مآب. او با حکم محمد مخبر به‌عنوان رئیس سازمان بازسازی عتبات عالیات منصوب شده و اکنون نامش در پرونده‌ای مطرح است که اتهامات آن شامل قطع درختان و تصرف عدوانی زمین می‌شود.
تبرئه عاملان قطع ۱۱۳۱ اصله درخت پس از دوبار محکومیت
ماجرای قطع ۱۱۳۱ اصله درخت در اراضی چیتگر یکی از موضوعاتی است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت. حتی با وجود برخی گزارش‌های رسانه‌ای که کاشت این درختان را اشتباه جلوه داده‌اند، این پاک‌تراشی وسیع همچنان قابل چشم‌پوشی نیست.
در آبان ۱۴۰۱، اداره کل منابع طبیعی استان تهران شکایتی را در دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۳۷ تهران، که به امور مربوط به انفال و زمین‌خواری می‌پردازد، مطرح کرد.
براساس مستندات موجود، این دادسرا برای شهرداران وقت منطقه ۲۲ تهران و معاونان آن‌ها کیفرخواست صادر کرد. پرونده در شعبه ۱۰۵۹ دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی کارکنان بررسی شد و در نهایت منجر به صدور حکم محکومیت شد.
احکام اولیه دادگاه
- متهمان ردیف اول، دوم و سوم: بهمن رفیعی، حسین مرادی، و سید عیسی احمدی به سه سال حبس و جبران خسارت بابت بزه قطع درختان محکوم شدند.
- متهمان ردیف دوم، چهارم و پنجم: حسین مرادی، حسین محمدپور زرندی، و ابوالقاسم مولائی به یک سال حبس به دلیل تصرف عدوانی و رفع تصرف از اراضی محکوم شدند.
- شرکت آویزه سبز ایران: به‌عنوان مجری قطع درختان، به پرداخت جزای نقدی و جبران خسارت در حق صندوق دولت محکوم شد.
حکم دادگاه تجدیدنظر: تبرئه تمامی متهمان
بااین‌حال، شعبه ۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران تمامی متهمان را تبرئه کرد. مستشاران دادگاه، محمدرضا افشاری منفرد و ادریس دانشور، در حکم خود اعلام کردند:
- تصرف عدوانی: اتهام تصرف عدوانی زمین‌های چیتگر اثبات نشده است.
- قطع درختان: کارشناسان توانایی تشخیص درختان بیمار از سالم را نداشته‌اند و عدد اعلام‌شده برای درختان قطع‌شده محرز نیست.
نکته قابل‌توجه این است که قاضی پرونده حاضر به امضای حکم تبرئه نشده و این حکم صرفاً با امضای دو مستشار صادر شده است.
جعل اسناد دولتی توسط شهرداری تهران در پروژه یادمان سردار سلیمانی
تبرئه متهمان پرونده قطع ۱۱۳۱ اصله درخت در چیتگر در حالی صورت گرفته که در جریان این نقل‌وانتقالات، اتفاقات قابل‌تأمل دیگری نیز رخ داده است.
یکی از این موارد، تغییر در مستندات رسمی است. در زمان توافقات میان شهرداری تهران و سازمان منابع طبیعی، کتابچه‌ای تنظیم شد که یک نسخه در شهرداری و نسخه دیگر در سازمان منابع طبیعی نگهداری می‌شد. این کتابچه شامل جزئیات همه اراضی و نحوه بهره‌برداری از آن‌ها بود.
اکنون مشخص شده که صفحه ۲۷۶ نسخه‌ای که در اختیار شهرداری تهران است، با امحای نسخه قبلی به‌طور ناشیانه تغییر کرده است. در این صفحه جدید، پیش‌بینی شده که اراضی موردنظر به طرح یادمان شهید قاسم سلیمانی اختصاص یابد.
نکته قابل‌توجه این است که این کتابچه در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۹ تنظیم شده است، در حالی که نامه‌نگاری‌های ستاد بازسازی عتبات عالیات برای دریافت زمین‌های مختلف جهت ساخت یادمان، از ۱۴ آبان ۱۳۹۹ آغاز شده است.
در نسخه اصلی کتابچه هیچ اشاره‌ای به یادمان سردار سلیمانی نشده بود و این تغییر به‌وضوح نشان‌دهنده جعل مستندات رسمی است. در صورت بررسی، این اقدام می‌تواند مصداق بارز جعل اسناد دولتی باشد و پیامدهای حقوقی جدی برای عوامل دخیل در این ماجرا به همراه داشته باشد.
تفهیم اتهام محمد جلال‌مآب و بررسی تصرف عدوانی ستاد بازسازی عتبات
براساس اطلاعات موجود و مدارک به‌دست‌آمده، محمد جلال‌مآب در اردیبهشت‌ماه امسال در شعبه ۵ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۳۷ تهران تفهیم اتهام شده است. وی، به همراه شهرداران و مدیران وقت شهرداری منطقه ۲۲ تهران، با صدور قرار تأمین آزاد هستند.
یکی از جنبه‌های مهم این پرونده، علاوه بر قطع ۱۱۳۱ اصله درخت، موضوع واگذاری زمین از سوی شهرداری تهران به سازمان بازسازی عتبات عالیات است. این واگذاری با اتهاماتی نظیر تصرف عدوانی و جعل اسناد دولتی همراه بوده و همچنان تحت بررسی قرار دارد.
علاوه بر این، ساخت‌وساز عظیمی که بدون دریافت پروانه ساخت در این منطقه آغاز شده، جنجال‌ها و اعتراضاتی را برانگیخته و واکنش برخی اعضای شورای شهر تهران را نیز به همراه داشته است.
تخریب فضای سبز در تهران: روندی نگران‌کننده
تهران در سال‌های اخیر شاهد تصمیمات اشتباه و خودخواهانه‌ای بوده که مستقیماً به کاهش فضای سبز آن منجر شده است. بررسی نقشه‌های هوایی این کلان‌شهر نشان می‌دهد که چگونه طی سال‌ها، اراضی سبز جای خود را به پروژه‌های ساختمانی عظیم داده‌اند؛ پروژه‌هایی که منافع آن‌ها تنها به افراد خاصی تعلق می‌گیرد.
تنها امید مردم به مقاومت‌هایی است که گاه‌وبیگاه در برابر این زیاده‌خواهی‌ها انجام می‌شود. با این حال، در مواردی چنین مقاومت‌هایی نیز به نتیجه نمی‌رسند. درست مانند پرونده قتل‌عام ۱۱۳۱ اصله درخت که در نهایت شاهد تبرئه عاملان آن هستیم. این موضوع بار دیگر نگرانی‌ها درباره حفظ اراضی ملی و مدیریت فضای سبز پایتخت را به اوج رسانده است.
source