فرونشست زمین به‌عنوان یکی از جدی‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی ایران، زیرساخت‌های اساسی کشور ازجمله فرودگاه‌ها، راه‌آهن و مترو را تهدید و زندگی ۱۴ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
هشت فرودگاه بزرگ و متوسط شامل فرودگاه بین‌المللی تهران با بیش از ۸ میلیون مسافر سالانه، فرودگاه‌های بین‌المللی اصفهان و ارومیه و نیز فرودگاه‌های کرمان، گرگان و شهرکرد، به دلیل قرار گرفتن در مناطق شهری، با خطر تخریب ناشی از فرونشست مواجه‌اند.
آمار نگران‌کننده نشان می‌دهد که ۵۴ ایستگاه از ۳۱۰ ایستگاه راه‌آهن و ۲۵ ایستگاه از ۲۱۵ ایستگاه مترو نیز در نواحی فرونشستی واقع شده‌اند. از ۹ هزار و ۵۰۰ کیلومتر خطوط ریلی کشور، حدود ۱۵ درصد (معادل یک‌هزار و ۳۸۰ کیلومتر) در معرض این خطر قرار دارد.
گستره جغرافیایی و جمعیت تحت تأثیر
طبق گزارش‌ها، ۲۵۶ شهر از ۴۲۹ شهر ایران تحت تأثیر فرونشست قرار دارند. برخی از شهرستان‌ها مانند کرمان، رفسنجان، سیرجان، مرودشت، نیشابور، بوئین‌زهرا، گنبدکاووس و آق‌قلا، مساحت‌هایی بیش از هزار کیلومترمربع را درگیر این بحران می‌بینند.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که ۱۴ میلیون نفر از جمعیت ایران، معادل یک‌پنجم جمعیت کشور، تحت تأثیر شدید فرونشست قرار دارند. استان‌های کرمان، البرز، خراسان رضوی، اصفهان و تهران از جمله مناطقی هستند که بیش از یک‌چهارم جمعیت‌شان با خطر فرونشست روبه‌رو است.
فرونشست و سرعت پیشروی
ایران به‌طور متوسط سالانه ۱.۸ سانتی‌متر در حال فرورفتن است. در برخی مناطق، این میزان به ۳۵ سانتی‌متر در سال نیز می‌رسد. در مجموع، حدود ۵۶ هزار کیلومترمربع از مساحت کشور با این پدیده دست‌به‌گریبان است که بیش از سه‌هزار کیلومترمربع از آن فرونشست‌های بالای ۱۰ سانتی‌متر در سال را تجربه می‌کند.
بحران آب و ریشه‌های مشکل
یکی از عوامل اصلی فرونشست، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز است که باعث تخلیه سفره‌های زیرزمینی شده و خشکی زمین را به دنبال داشته است. این روند، نه‌تنها زیرساخت‌های حیاتی، بلکه زندگی میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند و نیازمند اقدام فوری و برنامه‌ریزی جامع برای مهار این بحران است.
source