معماری بر اساس میراث ایران
تاریخ معماری ایران یکی از غنی‌ترین در جهان است، که ریشه در قرن‌ها مطالعات فرهنگی، آب‌وهوایی و هنری دارد. از عظمت ساختارهای باستانی مانند پرسپولیس تا هندسه پیچیده مساجد صفوی، معماری ایرانی بیانگر درک عمیقی از فرم، مواد و تجربه انسانی است. عناصر محوری این میراث، مواردی مانند ایوان، باغ‌های داخلی، نماهای آجری و استفاده شاعرانه از نور و سایه هستند – اصول طراحی که همچنان جاودانه هستند.
امروزه، معماران در سراسر ایران در حال بازتفسیر این عناصر بومی هستند تا به نیازهای مدرن پاسخ داده و در عین حال اتصال به گذشته را حفظ کنند. این پروژه‌ها با چالش‌های معاصری مانند تراکم شهری، حریم خصوصی و مسائل زیست‌محیطی مقابله می‌کنند، در حالی که هویت معماری ایران را جشن می‌گیرند. از طریق استفاده هدفمند از مصالح بومی، طراحی‌های متناسب با زمینه و تکنیک‌های ساخت نوآورانه، آن‌ها انگاره‌های سنتی را به اشکال مدرن چشمگیر تبدیل می‌کنند.
پروژه‌های زیر نشان می‌دهند که چگونه میراث معماری ایران همچنان در شکل‌دهی منظره معاصر آن نقش دارد و راهکارهای خلاقانه‌ای را ارائه می‌دهد که ضمن احترام به سنت، به پیچیدگی‌های جهان امروز پاسخ می‌دهند.

معماری ایرانی مدرن: از نوآوری تا پیوند با گذشته

۱. ساختمان اداری و انکوباتور توربوسیل تک
• طراح: مهندسین مشاور معماری موج نو
• معماران مسئول: لیدا الماسیان، شاهین حیدری
• محل پروژه: تهران

این هرم شیشه‌ای زاویه‌دار در پارک فناوری پردیس، به طور طبیعی از منظر برخاسته و توجه را به خود جلب می‌کند. نمای شیشه‌ای، نور طبیعی را دعوت می‌کند، در حالی که پروفیل‌های آلومینیومی به طور کارآمد گرما را مدیریت می‌کنند.
در داخل، پنج طبقه برای کارکرد و همکاری طراحی شده‌اند، با کارگاه‌های باز در طبقات پایین و دفاتر در طبقات بالا. یک تراس پشت بام و راهروی سبز، هوای تازه و فضاهای مشترک را فراهم می‌کنند، در حالی که سیستم جمع‌آوری آب باران، عملکردهای پایدار را پشتیبانی می‌کند. این ساختمان، جسورانه اما عملی، منعکس‌کننده هدف آن به عنوان فضایی برای نوآوری و پیشرفت است.

۲. ساختمان اداری و تجاری هیترا
• طراح: دفتر معماری هوبا طرح
• معمار مسئول: هومن بالازاده
• محل پروژه: تهران، ولنجک
• منتخب مردمی، ۱۰th Annual A+Awards, Office – Mid-Rise (5-15 Floors)

این ساختمان که در محله ولنجک تهران بر روی زمین شیب‌دار ساخته شده، از اختلاف ارتفاع ۱۵٪ خود برای ایجاد پاتیوهای سبز و میدان‌های شهری در سطح خیابان استفاده می‌کند. این تراس‌ها مستقیماً به منطقه تجاری متصل هستند، در حالی که فضاهای عمومی مورد نیاز محله را فراهم می‌کنند.
نمای ساختمان دارای طراحی پوسته دوگانه با قاب‌های آجری و فلزی فیروزه‌ای است که یک نمای متنوع و لایه‌ای ایجاد می‌کند. پنل‌های شیشه‌ای مداوم داخلی، نور طبیعی را فراهم می‌کنند و در عین حال استفاده از انرژی را کاهش می‌دهند و باز شدن‌های در پوسته بیرونی، به دسترسی به نما کمک می‌کنند. این طراحی، اشکال ساختمان‌های اداری را دوباره تعریف می‌کند و بین دسترسی عمومی، یکپارچگی شهری و کارآمدی عملکردی تعادل ایجاد می‌کند.

۳. حضور در هرمز ۲ (اقامتگاه ماجرا)
• طراح: طراحان و بنا کنندگان زاو
• معماران مسئول: محمدرضا قدوسی، فاطمه رضایی، گلناز بهرامی، سروش مجیدی
• محل پروژه: هرمزگان، جزیره هرمز
• منتخب هیئت داوران، ۹th Annual A+Awards, Architecture +Color

واقع در مناظر عجیب و رنگارنگ جزیره هرمز، اقامتگاه ماجرا بخشی از یک پروژه گسترده‌تر برای توانمندسازی جامعه محلی از طریق گردشگری پایدار و فرصت‌های اقتصادی است. این مجموعه از گنبدهای کوچک، با استفاده از تکنیک سوپرآدوب توسعه یافته توسط نادر خلیلی، الهام گرفته از توپوگرافی طبیعی و معماری سنتی جزیره است.
این گنبدها که با استفاده از ماسه کف‌زده از اسکله هرمز ساخته شده‌اند، هم مقرون به صرفه و هم در محیط بومی ریشه دارند. استفاده از مصالح و نیروی کار محلی، اولویت انجمن است، با برنامه‌های آموزشی که ساکنان را به استادکاران ماهر سوپرآدوب تبدیل می‌کنند.
طراحی انعطاف‌پذیر گنبدها به فضا امکان پاسخگویی به نیازهای آینده را می‌دهد و چارچوبی انعطاف‌پذیر برای مشتری و جزیره ایجاد می‌کند. با سرمایه‌گذاری در صنایع دستی و منابع محلی، این پروژه رشد اجتماعی و اقتصادی را تقویت کرده و هویت منحصربه‌فرد هرمز را گرامی می‌دارد.

۴. مجتمع اداری تجاری طاق بهشت
• طراح: استدیو آرواد
• معماران مسئول: حنانه میثاقی، حسن دهقان پور
• محل پروژه: مشهد
• منتخب هیئت داوران، ۹th Annual A+Awards, Unbuilt Commercial

الهام گرفته از بازارهای تاریخی مشهد و معماری پله‌پله کانگ، طاق بهشت فضاهای عمومی و تجاری را با باغ‌های چندلایه و مسیرهای پیاده ترکیب می‌کند. اتصالات باز به پارک ملت و پل‌های متعددی مسیرهای دسترسی و سکوهای سبز را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کنند.
حیاط‌های معلق بین فضاهای اداری، نور و سبزینه را به همه طبقات می‌آورند، در حالی که نمای آجری شبکه‌ای نور خورشید را فیلتر کرده و گرما را کاهش می‌دهد. یک حوض مرکزی هوا را خنک کرده و اتصال منطقه به آب را منعکس می‌کند، که پاسخ هوشمندانه‌ای به آب‌وهوای داغ مشهد است.

۵. آجر پوش
• طراح: استودیو طرح و ساخت آدمون
• معماران مسئول: شبیر موسوی، امیررضا فاضل
• محل پروژه: تهران
• منتخب هیئت داوران و مردمی، ۴th Annual A+Awards, Architecture +Brick

این پروژه به از دست دادن حریم خصوصی در معماری مسکونی معاصر ایران پاسخ می‌دهد و اصول طراحی سنتی را بازتفسیر می‌کند. نما با یک شبکه آجر چرخان پوشیده شده است که باعث ایجاد بازشوها می‌شود که نور، تهویه و حریم خصوصی را متعادل کرده و صدا از محله شلوغ را کاهش می‌دهند.
الهام گرفته از آسمان خط شهری، بافت آجری بافت اطراف را بازتاب می‌دهد. زاویه چرخش دقیقاً بر اساس نور آفتاب، چشم‌اندازها و نیازهای حریم خصوصی تنظیم شده است، تا گفت‌وگویی بین داخل و خارج حفظ شود.
استفاده از آجر، مصالح سنتی در ایران، طرح را به ریشه‌های فرهنگی آن متصل می‌کند. با وجود ظاهر پیچیده، ساخت نما با سیستم کدگذاری ساده برای اجرای آسان ساده شده است و به عنوان یک نمونه برای معماری مسکونی مدرن در تهران ارائه می‌شود.

۶. ویلای حیاطِ مرکز
• طراح: دفتر دیگر
• معمار مسئول: علیرضا تغابنی
• محل پروژه: تهران، لواسان

این پروژه خانه حیاط مرکزی سنتی ایرانی را از طریق حجم‌های خمیده و حیاط مرکزی که داخل و خارج را به هم متصل می‌کند، تجدید می‌کند. باز شدن‌ها در دیوارها، یک استخر در پایه و اشکال طاقی، جریان نور و هوا را امکان‌پذیر می‌سازند در حالی که حریم خصوصی را حفظ می‌کنند.
نمای آجری رنگ روشن، از مصالح بومی الهام گرفته است، در حالی که حیاط به عنوان فضای گردهمایی عمل می‌کند و کارکرد خنک‌کننده و اجتماعی معماری سنتی پارسی را منعکس می‌کند. این ویلا بین طراحی معاصر و اتصال محکم به سنت‌های محلی و محیط زیست خود تعادل برقرار می‌کند.

۷. ویلای ناربن
• طراح: استودیو معماری گرا
• معمار اصلی: حسین نمازی
• محل پروژه: کرمان، چترود

واقع در باغ انار تاریخی در کرمان، این اقامتگاه دیوار حصیری اصلی را حفظ کرده و یک ورودی شیشه‌ای اضافه کرده تا باغ چنار و مسیر آبراهه را با جامعه متصل کند. این رویکرد بیانگر سنت فضاهای باغی مشترک در ایران است.
یک حیاط مرکزی فرورفته، الهام گرفته از شیوه‌های معماری محلی، سایه در آب‌وهوای گرم کرمان را فراهم می‌کند. دو “شکاف آسمانی” عمیق، جریان هوا و نور را بهبود بخشیده و چشم‌اندازهایی از آسمان را قاب‌بندی می‌کنند، که انعکاسی از ارتباط شاعرانه بین معماری و طبیعت در طراحی پارسی است.
سقف‌های لایه‌لایه و دیوارهای سایه‌بان، که ریشه در فرهنگ بام‌های ایرانی دارند، فضاهایی را برای ستاره‌گاه، گردهمایی و استراحت ایجاد می‌کنند. ساخته شده با هسته‌های آجری ترک‌خورده، این اقامتگاه اشکال بومی را بازتفسیر کرده و ساختمان را به زمینه فرهنگی و آب‌وهوایی خود متصل می‌کند.

۸. ساختمان مسکونی سایه پود
• طراح: استودیو فائزه هادیان
• معمار مسئول: فائزه هادیان
• محل پروژه : تهران

ساختمان مسکونی سایه پود معانی سنتی ایرانی از نور، سایه و حریم خصوصی را از طریق نمای آجری مدرن بازتفسیر می‌کند. الهام گرفته از اوریگامی، سطح تا شده عمق و بافت ایجاد می‌کند، با استفاده از آجر – مصالحی که در میراث معماری ایران محوری هستند.
نمای بیرونی نور را فیلتر کرده و آلودگی بصری را کاهش می‌دهد، در حالی که چارچوب پنجره‌ها چشم‌اندازهای متنوعی از شهر ارائه می‌دهند. با استفاده از روش‌های ساخت خشک و پشتیبانی توسط رشته‌های فولادی، کارهای آجری بیانگر تعادلی بین سنت و طراحی معاصر هستند و ساختمان را به هویت معماری تهران متصل می‌کنند.

۹. دهکده ایوان
• طراح: فضــــای فَــــــــرا تُــــــهی
• معمار مسئول: نیما میرزامحمدی
• محل پروژه: کرج

این پروژه ایده سنتی ایوان ایرانی را دوباره تصور کرده و آن را در یک ویلای مدرنیستی ۵۰ ساله ادغام می‌کند. ایوان بلند، اتاق نشیمن را به حیاط متصل کرده و در دو طرف باز شده تا چشم‌اندازهای سبزینه و استخر مرکزی را قاب‌بندی کند.
یک ایوان حیاطی دوم، گفت‌وگویی بین قدیم و جدید ایجاد می‌کند، با تاب آویزان از طاق آن الهام گرفته از بازی‌های باستانی پارسی. نمای خارجی سیمانی خاکستری مدرنیته را بازتاب می‌دهد، در حالی که محیط داخلی آجری گرمای سنتی را تداعی می‌کند و گذشته و حال این ویلا را به هم پیوند می‌دهد.

تهیه و تنظیم: معمارنیوز
سایت مرتبط: www.architizer.com
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

Follow Memarnews
share Memarnews content