محسن ذبیحی، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر روز چهارشنبه از اقداماتی تازه برای تشویق مالکان ساختمان‌ها به استفاده از انرژی خورشیدی خبر داد. وی اعلام کرد: «بر اساس تفاهم‌نامه‌ای میان شرکت توانیر و سازمان نظام مهندسی ساختمان که در اواخر مردادماه سال جاری به امضا رسید، استفاده از پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌های نوساز به‌عنوان یک الزام قانونی تعریف شده است.
به گفته ذبیحی، صدور مجوز ساخت برای ساختمان‌های چهار طبقه به بالا یا ساختمان‌هایی با مجموع مساحت بیش از هزار مترمربع منوط به نصب پنل‌های خورشیدی خواهد بود. این اقدام با هدف گسترش فرهنگ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، ارتقای سطح پدافند غیرعامل و همچنین حفاظت از محیط زیست اجرا می‌شود.
وی افزود: «در این راستا، موضوع تفاهم‌نامه از سوی وزیر نیرو به شرکت توانیر ابلاغ و این شرکت نیز آن را به تمامی شرکت‌های توزیع برق سراسر کشور منتقل کرده است؛ همچنین پیش‌بینی شده که یک نظام‌نامه اجرایی توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان تهیه و به تمامی دفاتر نظام مهندسی کشور ابلاغ شود.»
جزئیات نصب سامانه‌های خورشیدی
ظرفیت سامانه‌های خورشیدی برای هر ساختمان متناسب با فضای پشت‌بام تعیین خواهد شد. به گفته ذبیحی، «امکان نصب این سامانه‌ها علاوه‌بر پشت‌بام‌ها، در محوطه‌ها و پارکینگ‌ها نیز وجود دارد.» وی هشدار داد: «در صورت عدم رعایت این الزام، سازمان نظام مهندسی تاییدیه‌های لازم برای ساخت را صادر نخواهد کرد و شرکت‌های توزیع نیز از ارائه انشعاب برق به این ساختمان‌ها خودداری خواهند کرد؛ همچنین شرکت‌های توزیع به نمایندگی از سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا)، طبق ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، قرارداد خرید تضمینی برق تولیدی این نیروگاه‌های خورشیدی را به مدت ۲۰ سال با مالکان ساختمان‌ها منعقد خواهند کرد.»
از نگاه «صما»، این اقدام می‌تواند نقطه عطفی در توسعه زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور باشد. الزام به نصب سامانه‌های خورشیدی در ساختمان‌های نوساز، علاوه‌بر کاهش وابستگی به منابع انرژی فسیلی، گامی جدی برای حفظ محیط زیست و مدیریت مصرف برق به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، ورود اینورترهای هیبریدی به بازار نیز امکان بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در زمان قطعی برق را فراهم می‌کند که این خود، ارزش افزوده‌ای برای مالکان ایجاد خواهد کرد؛ با این حال اجرای صحیح این طرح که نیازمند نظارت دقیق و تعامل مداوم میان نظام مهندسی، توانیر و مالکان ساختمان‌هاست، می‌تواند الگویی برای دیگر بخش‌های توسعه شهری باشد و حرکت به سمت شهرهای هوشمند و پایدار را تسریع کند.
گامی به‌سوی آینده‌ای پایدار با رویکردی هوشمندانه
الزام به استفاده از پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌های نوساز، اقدامی استراتژیک در راستای ارتقای امنیت انرژی، کاهش اثرات زیست‌محیطی و حرکت به‌سوی توسعه پایدار است. این طرح نه تنها به تحقق سیاست‌های کلان انرژی و کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سرمایه‌گذاری بلندمدت برای اقتصاد ملی باشد؛ همچنین تدوین نظام‌نامه‌های اجرایی شفاف، آموزش و فرهنگ‌سازی گسترده در میان ذی‌نفعان و ارائه مشوق‌های اقتصادی می‌تواند به تسریع روند پذیرش این طرح کمک کند. از سوی دیگر، وجود اینورترهای هیبریدی که امکان بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در زمان قطعی برق را فراهم می‌کند، نشان‌دهنده افزایش ظرفیت‌های فناوری در این حوزه است. این پیشرفت نه تنها موجب ارتقای کیفیت زندگی ساکنان می‌شود، بلکه پتانسیل ایجاد تحول در طراحی شهری و توسعه شهرهای هوشمند را به همراه دارد.
ابعاد اقتصادی و اجتماعی:
نصب پنل‌های خورشیدی می‌تواند با کاهش هزینه‌های انرژی در بلندمدت، برای سرمایه‌گذاران و مالکان جذابیت اقتصادی ایجاد کند؛ همچنین قراردادهای خرید تضمینی برق به‌مدت ۲۰ سال، یک محرک مالی قوی برای جلب مشارکت فعالانه مالکان خواهد بود. در سطح کلان، این طرح می‌تواند با توسعه صنایع وابسته به انرژی‌های تجدیدپذیر مانند تولید پنل‌ها و تجهیزات جانبی، موجب اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی شود. در نهایت، می‌توان گفت، این اقدام می‌تواند سرآغاز تحولاتی گسترده در طراحی و ساخت و ساز باشد. ساختمان‌های آینده باید نه تنها پایدارتر، بلکه هوشمندتر باشند و به شبکه‌های انرژی ملی کمک کنند. چنین سیاست‌هایی اگر با نظارت مستمر و مشوق‌های متناسب همراه شوند، می‌توانند ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در منطقه تبدیل کنند. توسعه این طرح باید با ایجاد یک پایگاه داده جامع برای رصد عملکرد ساختمان‌ها، نظارت مداوم بر اجرای نظام‌نامه‌ها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا (IoT) همراه باشد تا این گام سبز به نقطه عطفی در مدیریت انرژی کشور تبدیل شود.