همشهری آنلاین– زهرا خلجی: این پلتفرم ملی که به شکل متن ساخته شده است، با حضور حسین افشین، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، تیم سازندگان و متخصصان دانشگاهی همکار در این پروژه در مرکز همایش‌های رایزن به جامعه فناوران و رسانه‌ها معرفی شد. این مراسم همچنین به‌صورت زنده از تلویزیون همشهری برای علاقه‌مندان پخش شد.

وفای به عهد

حسین افشین، در ابتدای سخنرانی خود با بیان اینکه در یازدهم مهرماه که «برنامه ملی هوش مصنوعی ایران» را به دستان رهبر معظم انقلاب سپرده بود، از تحقق این رؤیا در اسفند۱۴۰۳ خبر داده بود گفت: آقا جان! همان روز در نمایشگاه پیشگامان پیشرفت از زمان پایان کار پرسیدید و با تأکید فرمودید «کار مهمی است؛ حتما پیگیری کنید.» امروز، اینجا در اسفندماه، با غرور و البته فروتنی می‌گویم سکوی ملی هوش مصنوعی ایران تحقق‌ یافته و ملموس و واقعی پیش روی شما و مردم ایران است. خدا را شاکریم که عهد با شما، عهد با مردم و عهد با آینده را به تحقق رساندیم و از او برای هر کوتاهی احتمالی عذر می‌خواهیم. اما این فقط یک نقطه نیست، بلکه آغاز یک مسیر است. امروز فقط رونمایی از یک سکو نیست؛ ما آینده را به‌صورت متن‌باز به‌دست تک‌تک فرزندان ایران سپرده‌ایم. این سکو یک تکنولوژی صرف نیست؛ این بستر تحقق «عدالت فناورانه» در ایران است. از امروز دانشجویی در یک روستای دورافتاده یا محققی در قلب تهران به یک اندازه از هوش مصنوعی بهره خواهند برد. وی همچنین در ادامه صحبت‌هایش با مردمی خواندن این پلتفرم از مردم خواست نام سکوی ملی هوش مصنوعی را انتخاب کنند.

مسیر پیش رو

اگرچه نسخه دموی این سکو روز گذشته رونمایی شد، اما طبق گفته تیم سازنده و افشین، تا قرار گرفتن آن در دسترس عموم یک سال فاصله است.

خط زمانی؛ از ابتدا تا نسخه بتای سکوی ملی هوش مصنوعی

۲۹مهرماه ۱۴۰۳: پروژه با تشکیل یک تیم ۵۰نفره آغاز شد.

۲۵اسفند ۱۴۰۳: نسخه دموی سکوی ملی رونمایی شد.

۳‌ماهه اول۱۴۰۴: تست و بهینه‌سازی محصولات آغاز خواهد شد.

۳‌ماهه دوم۱۴۰۴: برای تست‌های تکمیلی و اعتبارسنجی، دسترسی محدود افراد خبره دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال می‌شود.

شهریور ۱۴۰۴: نسخه‌ آزمایشی بتا رونمایی خواهد شد.

اسفندماه ۱۴۰۴: نسخه نهایی و تکمیلی با قابلیت‌های گسترده‌تر و پایداری بالا عرضه خواهد شد.

مشارکت مؤثر

در فرایند توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی به‌جز مشارکت‌های داخلی، ۲کشور خارجی با امضای تفاهمنامه‌های چندجانبه مشارکت خواهند کرد. این همکاری‌ها نه‌تنها به پیشرفت پروژه کمک می‌کند، بلکه تجربه‌های ارزشمند بین‌المللی را نیز در اختیار تیم ایرانی قرار می‌دهد. همچنین، به‌ گفته افشین، در این مسیر ۳۸شرکت دانش‌بنیان، ۱۶هیأت علمی و ۷۰پژوهشگر همگام بوده و هستند. افشین گفت: اما این نقطه پایان نیست. ما همین امروز مسیر بزرگ بعدی را آغاز می‌کنیم که خلق یک «مدل زبانی بزرگ ایرانی» تماما بومی و کاملا متن‌باز است.

معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به زمان‌بندی این پروژه گفت: تلاش‌های شبانه‌روزی این تیم در کمتر از ۵ماه منجر به ایجاد نسخه اولیه این سکو شد.

پروژه ملی دستیار هوشمند دولت

البته سکوی ملی هوش مصنوعی تنها پروژه پیشرویی نیست که با حمایت معاونت علمی در دست توسعه است، بلکه طبق وعده قبلی افشین، یک پروژه ملی دیگر هم با سرعت پیش می‌رود: دستیار هوشمند دولت و وزرا. افشین در این ‌باره توضیح داد: ما اکنون قراردادهایی جدی با ۱۳دانشگاه برتر کشور امضا کرده‌ایم. متخصصان دانشگاهی آماده‌اند به محض دریافت داده‌ها از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها نسل جدیدی از ابزارهای هوشمند مدیریتی را در دستگاه‌های اجرایی مستقر کنند. در برخی حوزه‌ها این فرایند حتی آغاز شده و نتایج امیدوارکننده‌ای به‌دنبال داشته است.

طبق گفته معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، هدف از این دستیارها چیزی جز افزایش دقت، سرعت و هوشمندی در تصمیم‌گیری و مدیریت کشور نیست. این ابزارها به دولت کمک می‌کنند تا تصمیماتی دقیق‌تر، انسانی‌تر و هوشمندانه‌تر بگیرند. وی همچنین از برنامه‌ریزی برای ایجاد یک مسیر پیاده‌روی هوشمند در پارک عباس‌آباد خبر داد و گفت: ما قصد داریم در این پارک مسیری ایجاد کنیم که مردم بتوانند هوش مصنوعی را به‌طور ملموس تجربه کنند. این پروژه به‌زودی اجرا خواهد شد.

کلید فتح بازار ۴۰همتی

حسین اسدی، مدیر مرکز پردازش سریع و نماینده دانشگاه صنعتی شریف در طرح سکوی ملی هوش مصنوعی در سخنانی درباره این سکوی ملی گفت: بدون این زیست‌بوم، شرکت‌های دانش‌بنیان مجبور به انجام دادن تمام مراحل کار در لایه‌های مختلف خواهند بود که این امر منجر به محدود شدن تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه می‌شود.

او افزود: بدون این سکو، بازار فعلی کشور در بهترین حالت، بازاری ۲همتی بیشتر نیست. برای اینکه بازار بتواند شکل بگیرد زیست‌بوم کسب‌وکار هوش مصنوعی در ایران را طراحی کردیم.

به‌ گفته اسدی، پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی این زیست‌بوم بیش از ۲۰۰۰واحد کسب‌وکار شکل بگیرد و بازار ۴۰همتی ایجاد شود. به‌ گفته وی، بیش از ۳۰مورد از دانش‌های فنی مورد نیاز برای توسعه و راهبری سکو استفاده شده است که شامل مواردی چون امنیت، معماری، مباحث تخصصی حوزه هوش مصنوعی، مباحث توسعه فناوری و کسب‌وکار، سرویس‌دهی، توسعه محصول و تجاری‌سازی می‌شود.

افزایش سرعت؛ کاهش هزینه

حمیدرضا ربیعی، رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف و مدیر فنی سکو مزایای استفاده از سکوی ملی هوش مصنوعی را افزایش سرعت توسعه در کنار کاهش هزینه‌ها، افزایش مقیاس‌پذیری، اتکاپذیری، امنیت و سادگی دانست. وی با بیان اینکه تمامی ابزارها و نرم‌افزارهای این سکوی ملی بومی است گفت: سکوی ملی هوش مصنوعی از هیچ هوش مصنوعی خارجی استفاده نمی‌کند و کاملا بومی است.‌ تمامی ابزارهای متن‌باز استفاده‌شده به لحاظ محدودیت و دسترس‌پذیری، تأییدشده‌اند. همچنین موضوعات پدافند غیرعامل در این سکو مدنظر قرار گرفته شده است.

ربیعی با اشاره به دست‌یابی به هوش مصنوعی استدلالی در ادامه مسیر توسعه این فناوری گفت: در این مرحله به‌دنبال دست یافتن به AGI هستیم؛ یعنی توسعه و پیاده‌سازی سامانه‌ها یا روبات‌هایی که توانایی کسب و به‌کارگیری دانش و مهارت را برای انجام یک فرایند مشابه‌ انسان‌ها را دارند. به‌گفته وی، تیم فنی این سکو در سال۱۴۰۴ باید به مرحله استدلالی دست پیدا کنند که تحقق این امر نیازمند حمایت است.