با گسترش شهرها و افزایش تراکم جمعیتی، چالش‌های متعددی در زمینه آلودگی هوا، مدیریت پسماند، ترافیک، اقتصاد شهری و پیامدهای اجتماعی و کالبدی آن‌ها به وجود آمده است. حسین صباغ، معمار و یکی از اعضای تیم دوم برگزیده مسابقه، در این گفت‌وگو به تشریح دیدگاه‌های خود درباره رویکرد طراحی شهری پرداخته است.
وی معتقد است که با بررسی دقیق موانع و مشکلات امروز شهرها، می‌توان راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی شهری ارائه داد. به گفته صباغ: «در پروژه پیشنهادی تیم آن‌ها، ایجاد فضایی برای مکث و تنفس شهروندان از طریق طراحی یک پلازای محلی، یکی از اهداف اصلی بوده است. این پلازا نه تنها می‌تواند بستری برای تعاملات اجتماعی فراهم کند، بلکه با ایجاد انسجام فضایی، موجب ارتقای کیفیت محیط شهری نیز خواهد شد.»
وی در ادامه بیان کرد: «شهر یک موجود زنده و پویاست که در طول زمان تغییر می‌کند. در شرایطی که تعاملات انسانی در میان ساختارهای شهری متراکم و ماشین‌محور کمرنگ شده است، نیاز به بازتعریف فضاهای عمومی و ایجاد فرصت‌های جدید برای ارتباطات اجتماعی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.»
این معمار معتقد است که حضور مردم در فضاهای شهری و امکان تعامل آن‌ها با یکدیگر، از ارکان اساسی سرزندگی شهرهاست؛ به همین دلیل، در بسیاری از شهرهای توسعه‌یافته، میدان‌های سنتی جای خود را به پلازاهای شهری داده‌اند که نقش پیونددهنده شهروندان و محیط را ایفا می‌کنند، اما در تهران، طراحی فضاهای عمومی بدون در نظر گرفتن همسایگی‌ها، مسیرهای پیاده‌روی ایمن و کارکرد اجتماعی آن‌ها، باعث شده تا برخی از این فضاها کارکرد مطلوب خود را از دست بدهند.
چالش‌های اجرایی و نقدهای وارد بر طرح اول
حسین صباغ در ادامه به برخی چالش‌های اجرایی طرح‌های شهری اشاره کرد؛ او معتقد است که در طرح اول این مسابقه، اختلاف سطح‌های زیاد در طراحی، می‌تواند مانعی برای استفاده همه گروه‌های اجتماعی از این فضا باشد. وی توضیح داد: «با توجه به محدود بودن سطح بارگذاری در این محدوده، تغییرات ارتفاعی قابل‌توجه ممکن است در عمل اجرایی نباشد و در برخی نقاط باعث ایجاد اشراف به املاک مجاور شود که این موضوع، تبعات قانونی برای شهرداری خواهد داشت.»
علاوه بر این، تغییرات ترافیکی پیشنهادی در طرح اول که شامل حذف مسیر خیابان آقامیری به بهداد است، می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در جریان عبور و مرور این محدوده شود. صباغ تاکید کرد که چنین مداخلاتی باید با در نظر گرفتن روان‌شناسی شهری و خاطره جمعی ساکنان منطقه صورت گیرد، چرا که بسیاری از شهروندان سال‌هاست از این مسیرها استفاده کرده‌اند و هرگونه تغییر ناگهانی می‌تواند واکنش منفی ایجاد کند.
وی همچنین بر اهمیت افزایش امنیت فضاهای عمومی تاکید کرد وگفت: «برخی نقاط پنهان در طرح ارائه شده، ممکن است در طول زمان تبدیل به فضاهای ناامن شهری شوند که نیاز به اصلاح دارند. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از یک متریال خاص و عدم تنوع رنگی، می‌تواند از پویایی فضا بکاهد و باعث ایجاد خیرگی در دید شهروندان شود.»
در نهایت، صباغ به اهمیت فضای سبز در طراحی شهری اشاره کرد و اظهار داشت که بارگذاری کم فضای سبز در طرح اول، از میزان نشاط و سرزندگی محیط کاسته است. به گفته او، استفاده هوشمندانه از پوشش گیاهی، علاوه بر بهبود کیفیت بصری، می‌تواند به کاهش اثرات آلودگی هوا و افزایش تعاملات اجتماعی در محیط کمک کند.
با توجه به نکات مطرح‌شده، حسین صباغ بر این باور است که برای طراحی موفق یک فضای شهری، باید تعادلی میان عملکرد، هویت محلی و نیازهای اجتماعی برقرار شود. به گفته او، یک فضای شهری موفق تنها براساس فرم و زیبایی‌شناسی تعریف نمی‌شود، بلکه تعامل‌پذیری، ایمنی، پویایی و ارتباط آن با محیط اطراف ازجمله عوامل کلیدی در دستیابی به یک فضای شهری کارآمد است و تیم او، با در نظر گرفتن این اصول، تلاش کرده است راهکاری واقع‌بینانه برای بهبود کیفیت زندگی شهری با این طرح پیشنهادی ارائه دهد.
source