در تحقیقات جدیدی که توسط استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و گروهی از همکارانش انجام شده، نکات قابل توجهی درباره میزان فعالیت رادیواکتیو برخی سنگ‌های ساختمانی، به ویژه گرانیت‌ها، مطرح شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، سنگ‌های گرانیتی با رنگ‌های روشن، به خصوص سفید، بیشترین میزان اکتیویته پرتوزا را دارا هستند.
گرانیت که به دلیل دوام، زیبایی و مقاومت فوق‌العاده در برابر حرارت و فرسایش به عنوان گزینه‌ای لوکس در ساختمان‌سازی شناخته می‌شود، سال‌هاست جایگاه ویژه‌ای در طراحی نمای بیرونی و کف‌پوش‌ها پیدا کرده است. این سنگ، محصول سرد شدن تدریجی مواد مذاب بوده و از مستحکم‌ترین سنگ‌های طبیعی به شمار می‌رود. با این حال، استفاده گسترده از گرانیت، نگرانی‌هایی را درباره انتشار تشعشعات رادیواکتیو و گاز رادون که سرطان‌زا هستند، برانگیخته است.
میزان خطر چقدر جدی است؟
طبق یافته‌های علمی، گرانیت حاوی مقادیر کمی از عناصر رادیواکتیو نظیر اورانیوم، توریم و پتاسیم است که به تدریج گاز رادون آزاد می‌کنند. هرچند اغلب پژوهش‌ها بر این نکته تأکید دارند که میزان این تشعشعات در محیط‌های ساختمانی بسیار پایین بوده و تهدید قابل توجهی برای سلامت عمومی ایجاد نمی‌کند. اما در نهایت، شدت آسیب‌پذیری به عواملی مانند میزان تماس، مدت زمان حضور در معرض سنگ و وضعیت سلامت افراد بستگی دارد. لذا کارشناسان توصیه می‌کنند از گرانیت بیشتر در فضاهای باز مانند نماهای خارجی ساختمان‌ها یا پیاده‌روهای پرتردد استفاده شده و از کاربرد آن در فضاهای بسته مانند بیمارستان‌ها یا محیط‌های آزمایشگاهی پرهیز شود، مگر اینکه سیستم تهویه مناسب فراهم باشد. در موارد استفاده داخلی، بررسی میزان رادیواکتیویته سنگ قبل از نصب، اقدامی حیاتی به شمار می‌رود که با دستگاه‌های پیشرفته‌ای که امروزه برای اندازه‌گیری میزان تشعشعات در دسترس است، می‌توان این ارزیابی‌ها را انجام داد.
نتایج دقیق پژوهش‌ها درباره رنگ سنگ‌ها، تجربه جهانی و راهکارهای جایگزین
بر اساس بررسی‌هایی که دکتر محمدباقر توکلی و تیم تحقیقاتی وی انجام داده‌اند، در میان انواع گرانیت‌های بررسی شده در اصفهان، نمونه‌های سفید بیشترین، نمونه‌های قرمز میزان متوسط و گرانیت‌های سبز پایین‌ترین سطح اکتیویته را داشته‌اند که این یافته اهمیت انتخاب دقیق نوع سنگ در پروژه‌های ساختمانی را بیش از پیش برجسته می‌کند.
در بسیاری از کشورهای اروپایی، برای کاهش میزان تشعشعات سنگ‌های طبیعی، فرآیندهای خاصی وجود دارد. در غیر این صورت، به جای سنگ‌های طبیعی، از انواع مصنوعی با پرتوزایی بسیار پایین در محیط‌های مسکونی و بهداشتی استفاده می‌شود. شایان ذکر است که رادون فقط در گرانیت یافت نمی‌شود. این گاز می‌تواند از منابع دیگری مانند خاک رس، آجر یا حتی گاز طبیعی هم آزاد شود. بنابراین نگرانی‌درباره سلامت، باید همه‌جانبه و مبتنی بر آگاهی کامل باشد.