همشهری آنلاین – گروه سیاسی: مذاکرات هسته‌ای ایران و فشارهای بین‌المللی در مرکز توجه رسانه‌های خارجی قرار داشته است. تاخیر در دور چهارم مذاکرات رم، آمادگی ایران برای مذاکرات مستقیم با آمریکا، و تنش‌های دیپلماتیک ناشی از اظهارات مقامات و اقدامات بین‌المللی، نشان‌دهنده وضعیت پیچیده‌ای است که سیاست خارجی ایران با آن مواجه است.
تاخیر مذاکرات رم و فشارهای آمریکا
دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، که قرار بود شنبه در رم برگزار شود، به تعویق افتاده و هنوز تاریخ جدیدی اعلام نشده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پنج‌شنبه گذشته اعلام کرد که این تاخیر به دلایل لجستیکی و فنی و با هماهنگی عمان و آمریکا صورت گرفته، اما بر عزم ایران برای دستیابی به راه‌حل مذاکره‌شده تاکید کرد. با این حال، یک مقام ارشد آمریکایی به نیویورک تایمز گفت که واشنگتن هرگز برگزاری این دور از مذاکرات در تاریخ مذکور را تأیید نکرده بود، که نشان‌دهنده اختلاف در روایت‌ها است. همزمان، دونالد ترام‍پ پنج‌شنبه گذشته در پلتفرم تروث سوشال اعلام کرد که هرگونه خرید نفت یا محصولات پتروشیمی ایران باید فورا متوقف شود و کشورهای متخلف با تحریم‌های ثانویه مواجه خواهند شد. این اقدام فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده و مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار داده است.
درخواست مذاکرات مستقیم و تغییر میانجی؟
یک رسانه اسرائیلی مدعی شده است ایران در تلاش برای تسریع مذاکرات، خواستار تغییر روش از مذاکرات غیرمستقیم به مستقیم شده است. رسانه اسرائیلی وای‌نت روز چهارشنبه مدعی شد که عراقچی در تماس تلفنی با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، پیشنهاد مذاکرات مستقیم داده و به دلیل نارضایتی از میانجی‌گری عمان، نروژ را به‌عنوان میانجی جایگزین پیشنهاد کرده است. ادعا شده این تغییر رویکرد نشان‌دهنده تمایل ایران به کاهش وابستگی به میانجی‌هایی است که به نظر تهران کارآمدی لازم را ندارند. با این حال، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که برنامه‌ای برای دور چهارم مذاکرات وجود ندارد، که تردیدهایی درباره جدیت واشنگتن ایجاد کرده است.
فشارهای بین‌المللی و مواضع متضاد
فشارهای بین‌المللی بر ایران تنها به آمریکا محدود نمی‌شود. تلگراف روز سه‌شنبه گزارشی منتشر کرد که نشان می‌دهد بریتانیا، فرانسه و آلمان (E۳) همچنان به دنبال احیای مکانیسم «اسنپ‌بک» برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران هستند، که تا اکتبر ۲۰۲۵ فرصت آن به پایان می‌رسد. این در حالی است که ایران در ۲۹ آوریل پیشنهاد دیدار با E۳ در رم را داده بود، اما اروپایی‌ها هنوز پاسخی نداده‌اند. همزمان، تنش‌ها با بریتانیا به دلیل بازداشت ۷ تبعه ایرانی به اتهام ارتباط با سپاه پاسداران افزایش یافته و سفارت ایران در لندن در روز چهارشنبه خواستار توضیح رسمی شده است. این اقدامات نشانه‌هایی از هماهنگی احتمالی غرب برای فشار بر ایران است، اما عدم انسجام در مواضع آمریکا و اروپا می‌تواند به نفع ایران عمل کند.
مذاکرات هسته‌ای ایران در حال حاضر تحت تاثیر فشارهای چندجانبه قرار دارد. درخواست مذاکرات مستقیم نشان‌دهنده تلاش ایران برای تسریع روند و کاهش وابستگی به میانجی‌گری است، اما موضع سخت‌گیرانه آمریکا و تهدیدات نظامی، از جمله اظهارات پیت هگست، وزیر دفاع، در پایان هفته قبل مبنی بر اینکه ایران بهای حمایت از حوثی‌ها را خواهد پرداخت، فضای مذاکرات را متشنج کرده است. بازگشت آژانس به مذاکرات می‌تواند اعتماد بین‌المللی را افزایش دهد، اما شرط ایران برای حفظ غنی‌سازی با خواسته‌های آمریکا و اروپا در تضاد است. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، احتمال افزایش فشارها از طریق اسنپ‌بک یا حتی اقدام نظامی وجود دارد، به‌ویژه با توجه به گزارش آژانس در فوریه ۲۰۲۵ که ایران ۲۷۴.۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد دارد و ادعا می‌شود برای ساخت چند بمب کافی است؛ اگر به ۹۰ درصد برسد. با این حال، عدم هماهنگی میان آمریکا و اروپا و تناقض در مواضع واشنگتن ممکن است فرصتی برای ایران فراهم کند تا زمان بخرد و از شکاف‌ها بهره‌برداری کند.