روند صعودی حاکم بر نماگر ثانویه برخلاف نماگر اصلی تا آخرین دقایق بازار ادامه داشت. این درحالی است که  دو سال پیش در چنین روزی افت ناگهانی شاخص‌های سهامی ریسک بزرگی را بر اهالی بازار تحمیل کرد. خاطره تلخی که بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی غالب بر بازار را تشدید کرد. مروری بر بازارهای مالی و دارایی طی دوسال اخیر، نشان می‌دهد؛ بورس از سایر رقبای خود عقب مانده‌است. انتظار می‌رود، سیاستگذاران اقتصادی با اخذ رویه درست درخصوص بازار و به‌خصوص صنایع بورسی، طی ماه‌های آینده همزمان با توافق سیاسی، اعتماد را به بازار سهام بازگردانند.

بورس در اردیبهشت پرحاشیه

پس از 13روز معاملاتی، شاخص‌کل بورس موفق شد تا بازدهی روزانه بالاتری را نسبت به نماگر هموزن به‌ثبت برساند. اخبار جدید از بر‌‌گزاری مذاکرات سیاسی در هفته آینده توانست جریان پول حقیقی را به صنایع بانکی و خودرویی موسوم به صنایع برجامی بازگرداند. همزمان با بازگشایی خساپا در نیمه‌‌‌‌‌‌ ساعات معاملاتی، بازار سهام با موج جدیدی از ورود سرمایه از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها همراه شد، به‌طوری‌که ارزش معاملات نیز حوالی 16همت باقی‌‌‌‌‌‌ماند. همچنین بیش از‌ هزار و 600میلیارد‌تومان از نقدینگی حقیقی وارد گردونه دادوستدهای سهام شد.

دوسال گذشت…

17 اردیبهشت، سالگرد ریزش شاخص‌کل بورس است. در نیمه بهار1402، با وجود رشد بیش از 100درصدی این شاخص، از ابتدای آبان1401 شاخص بورس از سقف 99عبور کرد. تغییر روند ناگهانی بازار در هفدهمین روز دومین ماه از سال1402، اهالی بورس را در بهت فروبرد. فاجعه از آنجایی شروع شد که دلیل اصلی این تغییر فاز‌پس از 50روز مشخص شد. نامه پرحاشیه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، بورس تهران را در رکود مطلق فرو برد. پس از حواشی بسیار در سال1402 و تحولات سیاسی در سال1403، شاخص‌کل بورس در 19دی ماه سال‌قبل موفق شد‌ قله 17اردیبهشت1402 را فتح کند. طی دو سال‌گذشته از فاجعه اردیبهشت1402متغیرهای اقتصادی تحولات بسیاری را تجربه کرده‌است.

قیمت دلار به‌عنوان متغیر اصلی اثرگذار بر بازار رشد 56درصدی را تجربه کرده‌است. دلار توافقی یا نیما، با افزایش بیش از 80درصدی روبه‌رو بوده و اختلاف این دو شاخص ارزی نیز از 38درصد به زیر 20درصد کاهش‌یافته‌است. نرخ بهره بدون‌ریسک از 26درصد به 36درصد افزایش‌یافته و سطح نقدینگی تا پایان بهمن سال‌قبل افزایش 54درصدی داشته‌است. سطح عمومی قیمت‌ها نیز مطابق با مرکز آمار افزایش 77درصدی را تجربه کرده‌است. سکه امامی هم بازدهی 129درصدی را طی این دو سال‌به ارمغان آورده‌است. با این‌حال، شاخص‌های سهامی بازنده بازارها بوده‌اند. نماگر اصلی بورس با افزایش 25درصدی همراه شده‌است. شاخص ثانویه بازار نیز 11درصد افزایش‌یافته‌است. به‌نظر می‌رسد نتیجه سیاست‌های غلط اتخاذ‌شده در آن مقطع، در دوسال اخیر گریبان‌گیر بازار سهام شده‌است.

اکنون بازار پتانسیل رشد بالایی دارد. سال‌هاست بورس از تورم سالانه عقب مانده‌است. توافق سیاسی در پیش‌‌‌‌‌‌روی اقتصاد ایران است که احتمالا به ثبات اقتصادی خواهد انجامید. نرخ بهره در راستای کاهش انتظارات تورمی می‌تواند کاهش نسبی را تجربه کند. سیاست‌های ارزی دولت، به سمت تک‌‌‌‌‌‌نرخی‌‌‌‌‌‌شدن پیش رفته‌است، ضمن آنکه نسبت قیمت به سود بازار در 17اردیبهشت، حدود 12واحد بوده که نسبت مذکور اکنون در محدوده 8واحد قرار دارد، از این‌رو پتانسیل رشد بازار بسیار بالاست. حداقل بازدهی 50درصدی را می‌توان با حفظ شرایط موجود برای نماگرهای سهامی مفروض قرارداد، اما در صورتی‌که همزمان با توافق سیاسی، شاهد تحولات مثبت در متغیرهای اقتصاد کلان باشیم، بازار سهام می‌تواند بازدهی فراتر از سایر بازارها را خلق کند.

درس‌‌‌‌‌‌های تاریخی17اردیبهشت

بازار سهام در 17اردیبهشت1404، درحالی قله‌‌‌‌‌‌های جدیدی را فتح کرده‌است که همچنان صنایع بورسی در خطر دخالت دولت قرار دارند. تغییرات فرمول قیمت‌گذاری بنزین در پالایشگاه‌ها، یکی از ریسک‌هایی است که بزرگ‌ترین صنایع بورسی را تحت‌تاثیر قرارداده‌است. فرمول نادرست محاسبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بورس تهران را در مقاطع مختلفی به حاشیه برده است. به‌نظر تحلیلگران وزن نرخ‌های گاز هاب‌‌‌‌‌‌های مصرف‌کننده در فرمول نهایی محاسبه نرخ خوراک ریسک بزرگی برای بازار محسوب می‌شود. همچنین حواشی که بر سر مالکیت خودروسازهای بورسی پدید آمده است، بورسی‌‌‌‌‌‌ها را در منگنه قرار خواهد داد. به‌نظر می‌رسد تا زمانی‌که دخالت دولت در بورس کاهش نیابد و سودسازی بورسی‌‌‌‌‌‌ها با کاهش هزینه‌های صنایع، بهبود نیابد، تحولاتی شبیه به اردیبهشت 1402 تکرار خواهدشد.