وقتی پروژه‌های عمرانی از نفس می‌افتند، صدای آن نه فقط در بازار املاک، بلکه در صنایع مادر نیز طنین‌انداز می‌شود. یکی از نخستین قربانیان این رکود، بازار فولاد است. صنعت فولاد که سال‌هاست ستون فقرات ساخت‌وساز در جهان به شمار می‌آید، اکنون با کاهش تقاضا در بازارهای مسکن، به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران و چین، با بحران‌هایی روبه‌رو شده است.
فولاد؛ هم‌نفس همیشگی ساختمان
فولاد در ساخت هر سازه‌ای، از اسکلت‌های غول‌پیکر گرفته تا جزئی‌ترین اتصالات ساختمانی، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. بدون فولاد، نه آسمان‌خراشی ساخته می‌شود، نه پلی بر فراز رودخانه‌ای شکل می‌گیرد. همین وابستگی باعث شده رکود در بازار مسکن، بی‌واسطه به افت فروش فولاد ختم شود.
پیش‌تر در بازار ساخت‌وساز ایران، سالانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار واحد مسکونی تولید می‌شد، اما امروز این عدد به حدود ۲۰۰ هزار واحد رسیده و طرح‌های دولتی نیز نتوانسته‌اند چرخ تولید را از گل خارج کنند. نتیجه این روند، سقوط شدید تقاضای فولاد است.
کاهش تقاضا و آمارهای نگران‌کننده
آمارها نشان می‌دهد تقاضای فولاد در حوزه مسکن، به کمتر از نصف رسیده و حتی بخش عمده‌ای از فولاد تولیدی کشور، بدون مصرف موثر، به‌نوعی انبار می‌شود. اگر فرض کنیم از مجموع ۳۰ میلیون تن فولاد تولیدی، حدود ۲۰ میلیون تن برای مصرف داخلی تخصیص یابد، تنها نزدیک به ۲ میلیون تن از آن در ساخت مسکن استفاده می‌شود، آن‌هم بدون احتساب آرماتورها. این عدد، زنگ خطری است برای صنعتی که همواره از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان فولاد بوده است.
واقعیت یا بهانه؟ تاثیر قیمت فولاد بر گرانی خانه
یکی از بحث‌های همیشگی در بازار مسکن، تاثیر فولاد بر قیمت تمام‌شده ساختمان است. اما آیا این ادعا واقعا پشتوانه دارد؟ بر اساس برآوردها، سهم فولاد در بهای تمام‌شده هر مترمربع بنا، حدود ۳ تا ۷ درصد است. بنابراین نمی‌توان آن را مقصر اصلی جهش قیمت‌ها دانست. در واقع، در میان صدها عامل اثرگذار بر قیمت مسکن، فولاد نقش چندانی در افزایش قیمت نهایی ایفا نمی‌کند.
زنگ خطر جهانی برای فولادسازان
کاهش ساخت‌وساز فقط مختص ایران نیست. در چین، یکی از بزرگ‌ترین بازارهای جهانی فولاد، افت پروژه‌های ساختمانی به اندازه‌ای جدی شده که دولت این کشور، در پی بازنگری در سیاست‌های فولادی خود است.
برون‌رفت از این رکود، تنها یک راه دارد: افزایش تولید مسکن. با رونق‌گرفتن ساخت‌وساز، نه‌تنها نیاز واقعی جامعه به سرپناه پاسخ داده می‌شود، بلکه صنایعی مانند فولاد نیز جان تازه‌ای می‌گیرند. افزایش تقاضای داخلی، می‌تواند جایگزین صادرات پرریسک شده و بازار فولاد را از تلاطم نجات دهد.
به بیان دیگر، رونق مسکن نه‌فقط خانه‌دار شدن مردم را تسهیل می‌کند، بلکه همچون پیشرانه‌ای، چرخ دیگر صنایع را نیز به حرکت درمی‌آورد.