به گزارش اخبار ساخته ها؛ پس از اجرای سقف و تأیید سازه، نوبت به مرحله ای می‌رسد که شکل نهایی فضاهای معماری و عملکرد غیرسازه‌ای ساختمان را تعیین می‌کند: دیوارچینی. دیوارها علاوه بر تقسیم‌بندی فضا، در پایداری جانبی و ارتقاء ایمنی سازه نیز نقش ایفا می‌کنند. بی‌توجهی به ضوابط اجرایی دیوارها می تواند منجر به ترک‌های سازه‌ای، ضعف در عملکرد حرارتی و صوتی، یا حتی ریزش موضعی شود.
در این گام به بررسی انواع دیوار، مصالح متداول، مراحل اجرایی، و الزامات فنی مهاربندی از طریق وال‌پست، میلگرد بستر، و کلاف‌های تقویتی خواهیم پرداخت.
۱. اهمیت دیوار در سازه
دیوارها به‌عنوان اجزای غیرسازه‌ای یا نیمه سازه‌ای، در صورت اجرا و مهاربندی اصولی می‌توانند در بهبود عملکرد لرزه‌ای، کنترل نیروهای جانبی، و ارتقاء کیفیت اقلیمی داخلی ساختمان نقش داشته باشند.
۲. انواع دیوارها
دیوارها با توجه به نقش و محل اجرا به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند:
• دیوارهای باربر: دیوارهایی که بخشی از بارهای قائم یا جانبی ساختمان را تحمل می‌کنند. در اسکلت بنایی یا ساختمان‌های سنتی کاربرد دارند و معمولاً با آجر فشاری، سنگ یا بلوک‌های سنگین اجرا می‌شوند.
• دیوارهای غیرباربر: این دیوارها نقشی در تحمل بارهای سازه‌ای ندارند و صرفاً برای تفکیک فضاها به کار می‌روند. اجرای صحیح اتصالات این دیوارها به اسکلت، به‌ویژه در برابر زلزله، اهمیت دارد.
• دیوارهای خارجی: این دیوارها علاوه بر تفکیک فضا از محیط، باید ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر رطوبت، عایق‌بودن حرارتی و صوتی، و دوام مکانیکی مناسب داشته باشند.
۳. مصالح مورد استفاده در دیوارچینی
انتخاب مصالح دیوارچینی وابسته به نوع دیوار، موقعیت جغرافیایی، بارگذاری، و ملاحظات اجرایی است.
آجر فشاری و سفالی از مصالح سنتی هستند که استحکام مناسبی دارند ولی وزن بالا و اجرای زمان‌بر از معایب آن‌ها محسوب می‌شود.
بلوک سیمانی در انواع سبک و سنگین، گزینه‌ای اقتصادی و مقاوم برای دیوارهای داخلی و خارجی است و در برابر رطوبت عملکرد خوبی دارد.
بلوک هبلکس (AAC) به‌دلیل وزن کم، اجرای سریع و عایق‌بودن بالا، در ساختمان‌های مدرن بسیار کاربردی است. اجرای آن نیاز به دقت و چسب مخصوص دارد.
دیوارهای پیش‌ساخته بتنی یا فلزی در پروژه‌های صنعتی و انبوه‌سازی استفاده می‌شوند و سرعت اجرا و کنترل کیفی بالایی دارند.
پانل‌های کناف یا گچ برگ مخصوص تیغه‌های داخلی سبک هستند و در طراحی معماری انعطاف‌پذیری خوبی دارند، اما باید با دقت و مطابق ضوابط نصب شوند.
۴. مراحل دقیق اجرای دیوارچینی
۱. یک‌رجه‌چینی (رج اول دیوار): رج اول پایه کل دیوار است. باید کاملاً تراز، شاقول و گونیا اجرا شود. از ملات با روانی مناسب و ضخامت یکنواخت استفاده می‌شود.
۲. چیدن رج‌های متوالی: رج‌های بعدی با رعایت همپوشانی استاندارد چیده می‌شوند. کنترل دائمی تراز و شاقول الزامی است.
۳. اجرای بازشوها و نعل‌درگاه‌ها: در محل بازشوها، از نعل‌درگاه فلزی یا بتنی استفاده می‌شود. اجرای وال‌پست افقی در بالای بازشو و تقویت محل‌های حساس توصیه می‌شود.
۴. مهاربندی میانی دیوار: در طول اجرا، وال‌پست‌های قائم یا میلگردهای بستر در فواصل مناسب نصب می‌شوند تا از واژگونی یا ترک‌خوردگی دیوار جلوگیری شود.
۵. کنترل نهایی: تراز کلی، ضخامت ملات، شاقولی، و هم‌راستایی رج‌ها بررسی شده و دیوار آماده تحویل به مرحله نازک‌کاری می‌گردد.
۵. الزامات مهاربندی دیوارها
وال‌پست‌ها اعضای قائم یا افقی از جنس قوطی یا ناودانی هستند که در محل‌هایی با طول زیاد یا اطراف بازشوها برای مهار جانبی دیوار نصب می‌شوند. باید با جوش یا بست مکانیکی به تیر یا ستون متصل شده و امکان حرکت نسبی در زلزله را فراهم کنند. در محل اتصال با سقف، درز انقطاع و پرکننده مناسب مانند پشم سنگ یا فوم اجرا می‌شود.
نوعی شبکه فولادی یا میلگرد مارپیچ است که به‌صورت افقی بین رج‌ها قرار گرفته و موجب یکپارچگی دیوار در برابر زلزله یا نشست می‌شود. فواصل نصب معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است.
- کلاف افقی و قائم
برای دیوارهای بلند یا پیرامونی، استفاده از کلاف‌های بتنی یا فلزی توصیه می‌شود. کلاف‌ها در محل تقاطع با اسکلت و اطراف بازشوها اجرا شده و نقش مکمل ایمنی دیوار را دارند.
۶. ضوابط و استانداردها
• مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (اجزای غیرسازه‌ای)
• مبحث پنجم (مصالح ساختمانی)
• مبحث نوزدهم (عایق‌کاری حرارتی و صوتی)
• آیین‌نامه ۲۸۰۰ زلزله ایران (اتصال اجزای غیرسازه‌ای)
• نشریه ۵۵ سازمان برنامه (ضوابط اجرای دیوارهای بنایی)
۷. خطاهای رایج
• اجرای دیوار بدون مهاربندی یا اتصال به اسکلت
• نصب نعل درگاه نامناسب یا در محل نادرست
• استفاده از ملات نامرغوب یا ضخامت غیراستاندارد
• بی‌توجهی به تراز و شاقولی
• نادیده گرفتن درزهای انقطاع و انبساط در دیوارهای بلند
انتهای پیام/
source