در حالی که بازار مصالح ساختمانی با موجی از افزایش قیمت‌ها روبروست و نرخ هر تن سیمان در برخی معاملات به مرز پنج میلیون تومان رسیده، برخی رسانه‌ها علت این جهش قیمت را در کاهش برق تحویلی به کارخانه‌های سیمان جست‌وجو می‌کنند. اما شواهد رسمی و داده‌های میدانی از تصویر دیگری خبر می‌دهند.
بازار سیمان در سراشیبی گرانی
قیمت‌های اعلامی در بازار نشان می‌دهد که انواع سیمان پاکتی و فله‌ای با افزایش چشمگیر روبه‌رو شده‌اند؛ به‌طوری‌که:
-
سیمان تیپ ۲ داراب در معاملات عمده با نرخ حدود ۱۴۸ هزار تومان برای هر پاکت به فروش می‌رسد.
-
سیمان پاکتی هرمزگان در مبادی ورودی بازار، با نرخ ۱۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
-
سیمان پاکتی فارس نیز در بازار عمده‌فروشی با قیمت ۱۶۳ هزار تومان به دست مشتریان می‌رسد.
-
سیمان پاکتی تهران رکورد بالاترین قیمت را زده و با نرخ ۲۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.
این جهش قیمت در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از فعالان حوزه ساخت‌وساز نسبت به رکود ناشی از افزایش هزینه‌ها هشدار داده و برخی حتی اجرای پروژه‌های عمرانی را در آستانه توقف می‌دانند.
برق بود، گرانی از کجا آمد؟
در هفته‌های اخیر برخی گمانه‌زنی‌ها، کاهش برق تحویلی به کارخانه‌های سیمان را عامل اصلی گرانی معرفی کرده‌اند؛ اما اطلاعات منتشرشده از سوی شرکت مدیریت شبکه برق ایران این ادعا را تایید نمی‌کند.
در دو ماه نخست سال ۱۴۰۴، میزان برق تخصیص‌یافته به صنایع سیمانی به حدود ۲۱,۱۴۸ مگاوات‌ساعت رسیده است؛ در حالی که این عدد در مدت مشابه سال گذشته، ۲۲,۶۴۲ مگاوات‌ساعت بوده است. به عبارت دیگر، علی‌رغم چالش‌های شدید در شبکه برق کشور، میزان انرژی تخصیص‌یافته به این صنعت تفاوت چندانی با سال گذشته نداشته است.
گرمای زودرس و خشکسالی، اما بدون قطع برق
سال جاری با موج زودهنگام گرما و افزایش مصرف برق تا سقف ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته آغاز شد. هم‌زمان، خشکسالی باعث کاهش ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی و کمبود سوخت زمستانی موجب اختلال در تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی شد. با این‌حال، وزارت نیرو توانسته است با مدیریت دقیق مصرف و جابجایی بار، برق مورد نیاز صنایع سیمانی را در ساعات کم‌بار تامین کند.
نمونه روشن این تلاش را می‌توان در ۲۹ و ۳۰ اردیبهشت دید که میانگین برق تحویلی در ساعات شب تا صبح به ۷۰۰ مگاوات رسید؛ مقداری که تقریبا کل نیاز صنعت سیمان را پاسخ داده است.
قانون چه می‌گوید؟
بر اساس ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق، کارخانه‌های انرژی‌بر مانند سیمان موظف به ساخت نیروگاه‌های اختصاصی هستند و در زمان پیک مصرف، اولویت تامین برق با صنایعی است که در این مسیر گام برداشته‌اند. بنابراین، نادیده گرفتن مسئولیت قانونی صنایع در تامین بخشی از برق مصرفی خود، نمی‌تواند توجیهی برای افزایش قیمت‌ها باشد.
سخن آخر: بحران از کجا نشات می‌گیرد؟
با کنار هم قرار دادن واقعیت‌های میدانی، آمارهای رسمی و فشارهای وارده بر صنعت برق، به‌نظر می‌رسد گرانی سیمان بیش از آنکه ناشی از کمبود برق باشد، ریشه در سازوکارهای بازار، هزینه‌های تولید، یا دیگر عوامل زنجیره تامین دارد. وزارت نیرو همچنان تاکید می‌کند که تامین برق صنایع را در دستور کار قرار داده اما نقش صنایع در اجرای مسئولیت‌های خود و همچنین صرفه‌جویی عمومی در مصرف برق، عامل کلیدی در تداوم پایداری شبکه خواهد بود.
source