با وجود تصویب شیوه‌نامه‌ای تازه برای ساماندهی بیمه کارگران ساختمانی، همچنان نگرانی‌ها درباره حل ریشه‌ای این معضل پابرجاست. فعالان صنفی از جمله اکبر شوکت، رییس انجمن صنفی کارگران ساختمانی کشور، بر این باورند که اصل موضوع، یعنی بیمه‌کردن کارگران، در حاشیه قرار گرفته و نباید قربانی جزییات اداری شود.
تصویب شیوه‌نامه؛ راهی تازه یا تکرار مسیر گذشته؟
به‌تازگی سازمان تامین اجتماعی از تصویب شیوه‌نامه‌ای خبر داد که قرار است با همکاری نمایندگان کارگری و کارفرمایی، فرآیند بیمه کارگران ساختمانی را سامان دهد. محمد سالاری، مدیرعامل این سازمان، هدف اصلی را بهینه‌سازی منابع موجود برای پوشش بیمه‌ای عنوان کرده است. اما پرسش مهم این است که آیا چنین اسنادی می‌توانند به انتظار چندساله هزاران کارگر پایان دهند؟
پروانه‌های ساختمانی؛ منبع درآمد یا ابزار سیاست‌گذاری؟
اکبر شوکت در گفت‌وگویی به جلسات متعدد میان نمایندگان صنفی، شهرداری‌ها و تامین اجتماعی اشاره می‌کند که تمرکز اصلی آن‌ها بر ایجاد منابع پایدار برای پوشش بیمه‌ای بوده است. از جمله اقدامات مطرح‌شده، افزایش سهم پروانه‌های ساختمانی از ۲۵ درصد به ۳۰ درصد در سال آینده و الزام شهرداری‌ها به معرفی تمامی پروانه‌های صادرشده به سازمان تامین اجتماعی است.
او همچنین از تخلفات گسترده در اجرای مواد ۹۹ و ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، به‌ویژه در شهرهای بزرگ و مناطق گردشگری، خبر داد که درآمد آن‌ها از جرائم ساختمانی، به مراتب بیش از صدور پروانه است. به همین منظور، پیشنهاد تشکیل کارگروه‌های مشترک در سطح شهرستان‌ها و در نهایت ملی، با حضور نمایندگان شهرداری، تشکل‌های کارگری، کارفرمایی و سازمان نظام مهندسی، ارائه شده است.
نظارت واقعی یا تعارف اداری؟
شوکت تاکید می‌کند که این کارگروه‌ها باید قدرت نظارتی واقعی داشته باشند تا بتوانند از تضییع حقوق کارگران جلوگیری کنند. او با اشاره به تخلفات گذشته، خواستار آن شد که معاونت بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی در برابر اصلاحات مقاومت نکند و با انجمن‌های صنفی محلی همکاری کند. به گفته وی، هر شهرستان باید نماینده‌ای مشخص از سوی انجمن محلی خود معرفی کند تا دخالت‌های بی‌مورد از بالا به حداقل برسد.
۴۰۰ هزار کارگر در صف؛ وعده‌هایی که دیر می‌رسند
در بخش دیگری از اظهارات، شوکت با اشاره به کاهش آمار بیمه‌شدگان از یک میلیون نفر به حدود ۶۰۰ هزار نفر، نسبت به روند کند و زمان‌بر فعلی هشدار داد. او گفت: «نمی‌شود منتظر ماند تا پس از یک سال بررسی، فقط ۲۰ هزار نفر به پوشش بیمه‌ای اضافه شوند. این در حالیست که ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار خانواده در انتظار بیمه هستند.»
او خواستار آن شد که همزمان با اجرای شیوه‌نامه، روند بیمه‌کردن کارگران جدید نیز متوقف نشود و راه‌حلی برای تسریع در رسیدگی به وضعیت این خانواده‌ها اندیشیده شود.
اصل ماجرا فراموش نشود
در پایان، رییس انجمن صنفی کارگران ساختمانی ضمن استقبال از شفاف‌سازی‌های صورت‌گرفته، هشدار داد که تمرکز بر جزییات نباید موجب فراموشی هدف اصلی شود: بیمه‌کردن کارگران ساختمانی. او تاکید کرد که رسیدگی به این موضوع نباید بیش از این به تاخیر افتد.