درحالی‌که کارگران ساختمانی هر روز در شرایطی دشوار، پرخطر و بدون ثبات مالی مشغول به‌کارند، هنوز بخش قابل‌توجهی از آنان از پوشش بیمه تامین اجتماعی و حمایت‌های قانونی محروم هستند. به گفته اسعد صالحی، عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور، بسیاری از کارگران پروژه‌های کوچک و فصلی به دلیل نداشتن قرارداد رسمی، در عمل هیچ‌گونه پشتوانه شغلی ندارند.
او با اشاره به وضعیت نابسامان بیمه کارگران ساختمانی گفت: این قشر یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های کاری کشور است، اما در تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و حمایت‌های اجرایی، نادیده گرفته می‌شوند.
چرا بیمه برای کارگر ساختمانی حیاتی است؟
به گفته صالحی، شغل ساختمان‌سازی به‌طور ذاتی با خطراتی مانند سقوط از ارتفاع، آسیب‌های جسمی جدی و بیماری‌های شغلی همراه است. در چنین شرایطی، بیمه تنها یک خدمت رفاهی نیست، بلکه ضامن حیات اقتصادی و سلامت فردی کارگران محسوب می‌شود. او تاکید کرد: اگر کارگری در حین کار دچار سانحه شود و بیمه نداشته باشد، عملا توان تامین هزینه‌های درمانی را ندارد.
قطع گسترده بیمه از دولت قبل؛ ۳۵۰ هزار کارگر بدون حمایت
صالحی از موج گسترده قطع بیمه‌های تامین اجتماعی از دولت گذشته انتقاد کرد و گفت: بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار کارگر ساختمانی که پیش‌تر بیمه داشتند، به دلایلی چون حضور نداشتن در محل کار هنگام مراجعه مامور یا مهاجرت فصلی، از پوشش بیمه‌ای خارج شدند. این در حالیست که بسیاری از این افراد واقعا در حوزه ساخت‌وساز فعال هستند و تنها به دلیل سبک کاری سیار و فصلی، نتوانسته‌اند معیارهای رسمی را احراز کنند.
فقدان نظارت و اطلاع‌رسانی؛ حلقه مفقوده در حمایت
به گفته صالحی، یکی از موانع اصلی در مسیر بیمه‌کردن کارگران، نبود نظارت کافی بر کارگاه‌های ساختمانی است. بسیاری از کارفرمایان برای کاهش هزینه‌ها، از بیمه‌کردن کارگران امتناع می‌کنند و از سوی دیگر، کارگران هم به دلیل ناآگاهی از حقوق خود یا نداشتن مدارک قانونی، نمی‌توانند برای بیمه اقدام کنند. حتی برخی از کارگران به دلیل ناتوانی در پرداخت سهم بیمه، داوطلبانه از این پوشش صرف‌نظر می‌کنند.
راهکار چیست؟ تسهیلات، نظارت و صندوق‌های حمایتی
عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی پیشنهاد داد: دولت و سازمان تامین اجتماعی باید با همکاری بخش خصوصی، طرح‌های حمایتی ویژه، تسهیلات هدفمند و صندوق‌های امدادی برای کارگران ساختمانی تعریف کنند. همچنین برخورد با کارفرمایانی که از بیمه کارگران سر باز می‌زنند، باید قاطعانه و شفاف باشد. در کنار آن، آموزش و اطلاع‌رسانی به کارگران درباره حقوقشان باید جدی گرفته شود.
صالحی در پایان گفت: کارگران ساختمانی از رنج‌دیده‌ترین اقشار کارگری کشورند. حمایت از آن‌ها، تنها یک اقدام اجتماعی نیست؛ بلکه معیار عدالت، توسعه‌یافتگی و مسئولیت‌پذیری نظام ساخت‌وساز در کشور است.