در پی حملات هوایی اخیر که ۱۲ روز پایتخت را در وضعیت اضطراری قرار داد، نشست خبری سازمان مدیریت بحران شهر تهران پرده از ابعاد نگران‌کننده‌ای برداشت: تهران از نظر زیرساخت‌های پناهگاهی، در شرایط ایده‌آلی قرار ندارد. نه تمامی ایستگاه‌های مترو قابلیت اسکان اضطراری دارند و نه ظرفیت کافی برای پاسخ‌گویی به تهدیدات جدید فراهم شده است.
سخنان علی نصیری، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در این نشست، ابعاد کم‌سابقه‌ای از وضعیت آمادگی پایتخت در برابر بحران‌های نظامی را آشکار کرد. به گفته نصیری، در جریان حملات اخیر، ۴۵ نقطه غیرنظامی و غیرامنیتی هدف مستقیم حملات قرار گرفتند؛ نقاطی که عمدتا در ۱۲ منطقه شهری تهران پراکنده بودند.
آسیب‌ها، اسکان‌ها و خلأها
سازمان مدیریت بحران شهر تهران مسئولیت ساماندهی این مناطق آسیب‌دیده را به عهده گرفته و تا صبح دوشنبه ۱۳۹ خانواده آسیب‌دیده را در هتل‌های طرف قرارداد شهرداری اسکان داده است. البته طبق اعلام رسمی، تعداد خانواده‌هایی که امکان بازگشت به خانه خود را ندارند بسیار بیشتر است؛ بسیاری ترجیح داده‌اند در خانه اقوام یا دوستان سکونت کنند.
شهرداری تهران همچنین بازسازی آسیب‌های جزئی، مانند شکستگی شیشه یا تخریب قاب پنجره را به عهده گرفته و وعده داده با تامین منابع مالی از طریق مناطق شهری، روند بازسازی را تسریع کند.
پناهگاه‌هایی که نیستند
نصیری با اشاره به وجود ۱۰۹ سوله مدیریت بحران در شهر تاکید کرد این فضاها کارکرد اسکان عمومی ندارند، بلکه برای استقرار نیروهای امدادی و ستادی طراحی شده‌اند. به گفته او، در جریان جنگ اخیر، ۹ سوله در اختیار جمعیت هلال‌احمر قرار گرفت و ۸۵ ایستگاه اورژانس نیز فعال بود.
با وجود این، پرسش اصلی همچنان بی‌پاسخ باقی مانده: تهران آیا پناهگاه دارد؟ پاسخ محمدخانی روشن بود: «نه تمام ایستگاه‌های مترو و نه بسیاری از مساجد، برای اسکان اضطراری مناسب نیستند.» به گفته او، شهرداری تهران لایحه‌ای برای ارتقای تاب‌آوری شهری به شورای شهر ارائه کرده که شامل تامین زیرساخت پناهگاهی است؛ اما اجرای آن زمان‌بر خواهد بود.
سال‌ها غفلت، حالا یک تهدید واقعی
نصیری نیز با صراحت بیشتری گفت: سال‌ها آرامش موجب شده الزامات پدافند غیرعامل به حاشیه رانده شود و مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان درباره پناهگاه‌ها اجرایی نشود. اکنون زمان آن رسیده که این موضوع با رویکردی تازه بازخوانی شود.
او هشدار داد که تهران از نظر پناهگاه در وضعیت ایده‌آلی نیست. به گفته وی، پناهگاه‌ها باید به سامانه هشدار متصل باشند، در زیرزمین واقع شده باشند، سازه‌ای با بتن مسلح داشته باشند، در مسیر مستقیم موج انفجار نباشند و راه‌های خروج متعدد داشته باشند؛ شرایطی که در بسیاری از ایستگاه‌های مترو فعلی رعایت نشده است.
پارکینگ‌ها، گزینه اضطراری
نصیری پیشنهاد کرد که شهروندان در صورت وقوع حملات مشابه، از پارکینگ‌های زیرزمینی در خانه‌ها، مجتمع‌های تجاری و برج‌ها به‌عنوان پناهگاه استفاده کنند. او افزود: در خطوط جدید مترو (۸، ۹، ۱۰ و ۱۱) پیوست پدافند غیرعامل الزامی شده و قرار است اتصال به بیمارستان و سرویس بهداشتی در طراحی آن‌ها لحاظ شود.
محمدخانی نیز در پایان نشست با اشاره به عملکرد شهرداری در ۱۲ روز جنگ، اظهار کرد که هدایت شهردار و حمایت شورای شهر، به ویژه رئیس شورا، نقش مؤثری در هماهنگی و خدمات‌رسانی در حوزه‌های مختلف ایفا کرده است. با این حال، تنوع آسیب‌ها و نهادهای درگیر باعث شده برآورد خسارات نهایی به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
source