فرهیختگان: به‌محض پایان‌یافتن جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، شناسایی و برآورد حجم خسارات آغاز شد. در این جنگ نزدیک به ۸۷۰۰ واحد مسکونی تخریب شد یا آسیب دید. در کنار دغدغه بازسازی خانه‌ها، مسئله اصلی، اسکان موقت مردمی بود که به یک‌باره منزل و سرپناهشان با آسیبی جدی مواجه شده و امکان زندگی در آنجا را با مشکل اساسی روبه‌رو کرده بود. با این حال برآورد خسارات از آن چیزی که انتظار می‌رفت بسیار فراتر بود. طبق گفته مسئولان برآورد هزینه مقاوم‌سازی، بازسازی و ساخت مجدد خانه‌های آسیب‌دیده حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان (۱۰ همت) برآورد شده است. معاون بنیاد مسکن در خصوص وظیفه تأمین این اعتبارات مالی و چگونگی بازسازی خانه‌ها اعلام کرده بود: «در نشست تصمیم‌گیری برای بازسازی واحد‌های آسیب‌دیده کلیات برنامه بازسازی مورد تأیید قرار گرفت و قرار شد منابع مالی بازسازی خسارت جنگ به عنوان تنخواه در اختیار بنیاد مسکن قرار گیرد و ما پرداخت به مردم را آغاز کنیم. پیش از آن نیز ما کار آواربرداری را شروع کرده بودیم، اما بعدازظهر چهارشنبه در جلسه دوم تصمیم تغییر کرد و بازسازی را در تهران به شهرداری و در استان‌ها به استانداری‌ها محول کردند.»
اقدام مثبت شهرداری تهران
شهرداری تهران با فهم وظیفه اجتماعی خود در ابتدا با اسکان مردم جنگ‌زده در دو هتل مخصوص به خود و چند هتلی که از نهاد‌های دیگر اجاره کرد، به مردم آسیب‌دیده اسکان موقت داد و در مرحله بعد ودیعه مسکن به اعتبار ۱۵ هزار میلیارد تومان را با اجاره پرداخت ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان بر عهده گرفت و سپس با تصمیمی که در دولت اتخاذ شد فرایند مقاوم‌سازی، بازسازی و ساخت خانه‌های تخریب شده را بر عهده گرفت. در لحظه‌ای که تعداد قابل‌توجهی از مردم با بحران اسکان و سرپناه مناسب مواجه بودند و همین امر می‌توانست ظرفیت گله‌مندی و نارضایتی را به وجود آورد، با تصمیم مهم شهرداری در تأمین اسکان موقت و قبول مقاوم‌سازی، بازسازی و ساخت خانه‌های تخریب شده جلوی آن گرفته شد. با این تصمیم به‌موقع دیگر کار مردم بر زمین نمانده و امکان بازسازی زودتر تهران قبل از تل‌آویو فراهم شده است. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در خصوص چگونگی تصمیم مهم شهرداری، نحوه تأمین منابع مالی و نحوه اجرا و به ثمر رساندن این پروژه‌ها گفت‌و‌گو کرده است.
عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران گفته است که «۵۰۹۵ واحد با خسارات جزئی تعمیراتشان به پایان رسیده است، ۱۱۳۸ واحد مسکونی آسیب‌دیده یا با تعمیرات متوسط مبالغی را دریافت کرده‌اند. ۲۰۷۸ واحد مسکونی با تعمیرات کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان آسیب‌دیده‌اند. ۱۱۶ واحد نیز خواهان تخریب و نوسازی برای استفاده از یک‌طبقه تراکم تشویقی شده‌اند. محمدخانی در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» اشاره کرد: «۶۰ واحد عملیات مقاوم‌سازی در آنها شروع شده است. ۴۵ واحد تاکنون عملیات تخریب و نوسازی در آنها شروع شده و همچنین در مجموع ۸۷۸۲ واحد در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه آسیب‌دیده‌اند.» وی در خصوص وضعیت خانه‌های آسیب‌دیده در جنگ اخیر بیان کرد: «نزدیک ۸۷۰۰ واحد مسکونی در این جنگ آسیب‌دیده‌اند. از این۸۷۰۰ واحد، همه واحد‌ها آسیب‌های اساسی ندیده‌اند، بلکه بعضی از آنها، آسیب‌های جزئی دیده‌اند؛ برای مثال در و پنجره و… آسیب‌دیده است. عمده آسیب‌ها این‌گونه است. تعداد آن ساختمان‌هایی که نیاز به تخریب و نوسازی اساسی دارند، یعنی ساختمان به طور کامل خراب شده یا دیگر نمی‌شود از آن استفاده کرد و باید آن را تخریب و مجدد ساخت. حدود ۹۰۰ واحد ساختمانی است.» محمدخانی در ادامه بیان کرد: «آن واحد‌هایی که آسیب جزئی دیده‌اند و در کل در و پنجره‌شان آسیب‌دیده بود کار بازسازیشان تقریباً تمام شده است. مگر آنهایی که استثنائی داشتند، فرض کنید کارگران رفته‌اند ساختمان را تعمیر کنند، مالک ساختمان نیست، در خانه را قفل کرده و رفته یا یک فریم خاص می‌خواهد، باید سفارش بدهیم تا کارخانه بسازد و بیاورد. چند مورد این مدلی مانده که عموماً در و پنجره معمولی بوده‌اند.» وی با دسته‌بندی میزان آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها و فرایند کمک شهرداری به مالکان بیان کرد: «اگر بخواهیم میزان آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها را تعیین کنیم، یک‌سری آسیب‌دیدگی نسبتاً جزئی دارند که تا ۳۰۰ میلیون تومان آسیب‌دیده‌اند که تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان خسارت وارده را می‌شود جبران کرد. این آسیب‌ها به‌گونه‌ای است که برای مثال یک دیوار ریخته، آن دیوار را با حدود ۱۰۰ میلیون می‌شود دوباره ساخت. شهرداری به این دسته گفته تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان را نقداً به مالک پرداخت می‌کند. برخی مالکان هم معطل نمانده‌اند و خودشان شروع به انجام کار کرده‌اند. شهرداری نیز به این دسته گفته بروید و آسیب‌دیدگی‌ها را بسازید، ۳۰۰ میلیون را به شما می‌دهم. بازسازی تا سقف هزینه ۳۰۰ میلیون تومان نیز دارد انجام می‌شود و نهایتاً تا یک الی دو ماه دیگر تمام می‌شود.»
محمدخانی با اشاره به دسته دوم ساختمانی‌های آسیب‌دیده در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه گفت: «دسته دیگر خسارت‌های بالای ۳۰۰ میلیون تومان است که شامل حدود ۹۰۰ واحد مسکونی می‌شود. این تعداد واحد مسکونی یا باید کامل تخریب و نوسازی شوند یا نیاز به مقاوم‌سازی‌های اساسی دارند، یعنی دیگر کار آنها با یک پنجره و در و… درست نمی‌شود. شهرداران مناطق تا امروز با مالکان این ۹۰۰ واحد مسکونی دارند یک به یک جلسه می‌گذارند. علت اینکه فرایند بازسازی و ساخت خانه‌ها مقداری در این بخش کند پیش می‌رود، به خاطر این است که خیلی از این واحد‌ها، آپارتمان بوده‌اند، مالکان این ساختمان یک نفر یا دو نفر نیستند، چندین مالک دارند. همچنین با امضای یک نفر از مالکان نمی‌شود کل خانه را در یک لحظه تخریب کرد، همه باید رضایت بدهند. ۹۰۰ واحد مسکونی حدوداً می‌شود ۱۵۰ ساختمان که شهرداران مناطق دارند با مالکان این ساختمان‌ها جلسه می‌گذارند و هرکدام را تک تک تعیین تکلیف می‌کنند.»
۱۳۰۰ نفر اسکان موقت دارند
محمدخانی با اشاره به وضعیت اسکان افرادی که محل سکونتشان آسیب‌دیده بیان کرد: «برای ۱۳۰۰ نفر از افرادی که خانه‌هایشان آسیب‌دیده بود شهرداری حدود ۱۱ هتل را جهت اسکان موقت در اختیار قرار داده است. دو هتل از آن ۱۱ هتل برای خود شهرداری است، شهرداری بقیه را از نهاد‌های دیگر اجاره کرده و در اختیار مردم گذاشته است. در حال حاضر ۱۳۰۰ نفر در هتل هستند؛ چراکه خانه‌هایشان مشکل دارد. آنهایی هم که به هتل نرفتند، ملاحظات دیگری داشتند. کاملاً آگاهیم که هتل محل مناسبی برای زندگی طولانی‌مدت نیست. برای همین مسئله شهرداری در حال پیش‌بردن اسکان موقت است.» وی در خصوص اسکان موقت مردم آسیب‌دیده افزود: «در منطقه ۴ نزدیک ۹۰ خانواده واحد‌های مسکونی‌شان آسیب دیده بود، شهرداری به ۷۰ خانواده پول ودیعه اجاره پرداخت کرده است و آنها در حال حاضر در خانه‌های اجاره‌ای ساکن شده‌اند و مشغول پیگیری امور زندگی خودند. با این روند، می‌توان گفت به بیش از ۷۰ درصد خانواده‌ها، مبلغ ۱.۵ میلیارد تومان پرداخت شده است. همچنین ماهیانه حدود ۳۰ میلیون تومان اجاره، البته با در نظر گرفتن حدود ۲۰ درصد تلورانس بسته به منطقه (مثلاً منطقه یک در مقابل منطقه ۱۷). این ارقام به دلیل تفاوت هزینه‌های رهن و اجاره در مناطق مختلف شهر متغیر است.» سخنگوی شهرداری تهران گفت: «برخی خانواده‌ها نیز ترجیح داده‌اند که پول پیش دریافت نکنند، برای مثال، کسانی که واحد مسکونی دیگری در اختیار داشته‌اند یا نزد فامیل ساکن شده‌اند و تمایلی به دریافت پول رهن و اجاره نداشته‌اند. شهرداری تعدادی واحد مسکونی ساخته شده در اختیار دارد که به متقاضیان آسیب‌دیده پیشنهاد می‌کند تا اسکان پیدا کنند. اگر متقاضی به هر دلیلی تمایلی به اسکان در آن واحد نداشته باشد ودیعه اجاره به آنها تعلق می‌گیرد.»
۳۵۰ خانواده آسیب‌دیده در جنگ بن خرید ۲۵۰ میلیون تومانی دریافت کرده‌اند
محمدخانی در خصوص جبران خسارت لوازم‌خانگی آسیب‌دیده در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بیان کرد: «در خصوص وسایل خانه، طبق توافقات دولت، جبران خسارت لوازم خانگی و خودرو‌های آسیب‌دیده بر عهده بیمه و دولت است. همچنین وزارت صمت موظف است در صورت امکان، خودرو‌های جایگزین از ایران خودرو و سایپا تأمین کند. شهرداری تهران نیز در این راستا، به منظور مساعدت بیشتر، اعتبار ۲۵۰ میلیون تومانی را به صورت بن خرید کالا برای شهروندان آسیب‌دیده اختصاص داده است. تاکنون ۳۵۰ خانواده این بن خرید ۲۵۰ میلیون تومانی را دریافت و از فروشگاه شهروند اقلام مورد نیاز خود را تهیه نموده‌اند.»
محمدخانی در خصوص میزان خسارات واردشده در شهر تهران گفت: «لازم به ذکر است مقیاس تخریب خانه‌ها در تهران با هیچ شهر دیگری در کشور قابل‌مقایسه نیست. بیشترین حملات در ۱۲ روز، روی تهران متمرکز بوده و واحد‌های مسکونی در هیچ جای کشور به‌اندازه تهران آسیب ندیده‌اند. آمار‌های اعلام شده از سوی بنیاد مسکن و وزارت مسکن نشان می‌دهد در کل کشور، تنها حدود ۳۰ واحد مسکونی نیاز به تخریب و نوسازی کامل داشته‌اند، درحالی‌که این آمار در تهران چندین برابر کل کشور، حدود ۳۰ برابر برآورد می‌شود، بنابراین هزینه‌ها و اعتبارات موردنیاز در تهران به‌هیچ‌عنوان قابل‌مقایسه با سایر شهر‌ها نیست.» او در خصوص تأمین اعتبارات لازم جهت پرداخت خسارات بیان کرد: «بازسازی این واحد‌ها با موارد مشابه قابل‌مقایسه نیست. شهرداری برای تأمین اعتبار، هزینه‌های جاری را از خزانه خود پرداخت می‌کند، اما برای بازسازی کامل ۹۰۰ واحد مسکونی که نیاز به تخریب و نوسازی دارند، بودجه قابل‌توجهی لازم است؛ رقمی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان (۱۰ همت) موردنیاز است که باید با همکاری دولت و شهرداری و پیمانکاران تأمین شود.» محمدخانی افزود: «پیشنهاد آقای زاکانی در دولت مطرح و تصویب شد و کمیسیون ماده ۵ نیز آن را تأیید کرد. بر اساس این مصوبه، برای حدود ۱۲۰ پلاک مسکونی آسیب‌دیده، با افزایش تراکم تا ۵۰ درصد، بازسازی انجام خواهد شد. به این معنی که اگر خانه‌ای قبلاً پنج طبقه بوده، می‌تواند تا هفت یا هشت طبقه ساخته شود. در صورتی که مالک تمایلی به ساخت نداشته باشد، می‌تواند سه طبقه مازاد را به سازنده واگذار کند. شهرداری با سازنده توافق و در ازای ساخت واحد‌ها، طبقات مازاد را به او واگذار می‌کند تا هزینه ساخت تأمین شود. این راهکار برای تأمین اعتبار شهرداری اندیشیده شده است.»
محمدخانی با اشاره به نقش مؤثر جامعه مهندسی کشور بیان کرد: «دو هفته پیش جلسه‌ای با حدود ۱۹۰ سازنده بزرگ تهران برگزار کردیم. این سازندگان که در مقیاس بالا فعالیت می‌کنند، در این جلسه حضور داشتند. در آن برخی سازندگان، در راستای مسئولیت اجتماعی، اعلام آمادگی کرده‌اند علاوه بر استفاده از امتیاز‌های شهرداری، امتیاز‌های خود را نیز در اختیار مردم قرار دهند، به‌عنوان‌مثال برخی اعلام کرده‌اند واحد‌های آماده تحویل خود را به آسیب‌دیدگان واگذار می‌کنند تا سند به نام آنها زده شود و زندگی خود را آغاز کنند که در عوض واحد‌های آسیب‌دیده آنها به شهرداری یا سازنده واگذار می‌شود. این تعامل و روحیه همکاری از سوی سازندگان و جامعه مهندسی وجود دارد. همچنین سازندگان اعلام آمادگی کرده‌اند پروژه‌های خود را با استفاده از بهترین مصالح تکمیل کنند.» او در ادامه گفت: «در دوران جنگ و پس از آن، بحث اسکان اضطراری مطرح بود. شهرداری در همان روز‌های اولیه جنگ، دو هتل خود را برای اسکان موقت در اختیار مردم قرار داد. پس از پر شدن این هتل‌ها، شهرداری ۱۰ هتل دیگر را با هزینه خود اجاره کرد تا بتواند به اسکان جنگ‌زدگان کمک کند. شهرداری با هوشمندی و درک مسئولیت اجتماعی خود، وظیفه اسکان موقت مردم آسیب‌دیده را بر عهده گرفت و افرادی را که خانه‌هایشان خسارات زیادی دیده بود به طور موقت در هتل‌ها اسکان داد.»
source