درحالی‌که صنعت ساختمان کشور روزهای پرتحرک و حساسی را پشت سر می‌گذارد، بیست و یکمین اجلاس سازندگان و طراحان کشور با موضوع «ساخت و ساز پایدار در مناطق ساحلی و جنگلی» در تاریخ ۲ و ۳ مرداد ماه در هتل مجلل پنج ستاره آراز مازندران برگزار شد. این رویداد که توسط مجتمع رسانه‌ای ساختمان (صما) سازماندهی شده بود، با استقبال فوق‌العاده‌ای از سوی فعالان صنعت ساختمان مواجه شد.
آمار استقبال از این دوره اجلاس، نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه این رویداد در تقویم فعالیت‌های صنعت ساختمان کشور است. بیش از ۳۵۰۰ نفر در طول دو روز از سالن‌های مختلف نمایشگاه و اجلاس بازدید کردند و مهمانان متعددی از سراسر کشور در این گردهمایی بزرگ حضور یافتند. این رقم نشان‌دهنده رشد چشمگیر علاقه و مشارکت فعالان صنعت نسبت به دوره‌های قبلی است.
رویداد امسال در دو بخش اصلی برگزار شد: نمایشگاه تخصصی با حضور برندهای معتبر صنعت ساختمان و بخش اجلاس که شامل سخنرانی‌ها و پنل‌های تخصصی متعددی بود. با توجه به انتخاب استان مازندران به عنوان میزبان، محور اصلی بحث‌ها بر روی چالش‌ها و فرصت‌های ساخت و ساز در مناطق ساحلی و جنگلی متمرکز بود – موضوعی که با توجه به رشد روزافزون پروژه‌های ساختمانی در شمال کشور، اهمیت ویژه‌ای یافته است.
مازندران که امروزه به عنوان یکی از قطب‌های مهم ساخت و ساز کشور شناخته می‌شود، با بیش از ۳ میلیون مترمربع زیربنای پروژه‌های در حال ساخت و ۳۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه در گردش، بستر مناسبی برای بررسی مسائل و چالش‌های این صنعت فراهم کرده است. حضور همزمان ۵۰۰ سازنده شاخص مازندران و بیش از ۲۰۰ سازنده برتر از سایر نقاط کشور، فضایی منحصربه‌فرد برای تبادل تجربیات و ایجاد همکاری‌های مشترک ایجاد کرد.
در ادامه، خلاصه‌ای از سخنرانی‌های ارائه شده در این اجلاس را خواهید خواند.
بازگشت به معماری اجدادی؛ راه نجات از بحران آب و انرژی
دکتر پیروز حناچی – شهردار پیشین تهران و استاد تمام دانشگاه تهران
دکتر حناچی سخنرانی خود را با ادای احترام به شهدای مقاومت ۱۲ روزه آغاز کرد و با اشاره به کتیبه تاریخی بیستون که بیش از ۲۵۰۰ سال پیش بر دستور داریوش کنده شده، یادآور شد که در این کتیبه نوشته شده: “خداوندا این سرزمین را از سه بلا نجات بده: خشکسالی، دشمن و دروغ.” این نشان می‌دهد که مردم ایران از آن زمان با این چالش‌ها مواجه بوده و یاد گرفته بودند چگونه با طبیعت انطباق برقرار کنند. او به مثال‌های تاریخی مهمی اشاره کرد، از جمله لوله‌های طلایی کشف شده در آبادان در دوره ساسانی که نشان‌دهنده دانش پیشرفته مهندسی آبرسانی بوده، قنات‌هایی با ۹۰ کیلومتر طول در یزد که یکی از معجزات مهندسی جهان محسوب می‌شود، و باغ‌های ایرانی که از دوره هخامنشی تا دوران معاصر ادامه یافته و در میراث جهانی ثبت شده‌اند.
دکتر حناچی با انتقاد شدید از رویکردهای کنونی ساخت و ساز، هشدار داد که ما امروزه از دانش اجدادی خود در زمینه معماری پایدار فاصله گرفته‌ایم و اشتباه منابع طبیعی را بی‌نهایت تصور می‌کنیم. وی با ارائه آمار تکان‌دهنده از بحران آب کشور توضیح داد که تهران به گونه‌ای مدیریت می‌شود که تمامی منابع آبی از غربی‌ترین نقطه یعنی سد طالقان تا کرج را مصرف می‌کند و حتی منابع زیرزمینی را نیز تخلیه کرده است. او تأکید کرد که ۳۰ درصد مردم در کلانشهر تهران زندگی می‌کنند اما ۷۰ درصد منابع آبی کشور را مصرف می‌کنند. این وضعیت در کنار خشکسالی و تغییرات اقلیمی، ما را با پارادوکس جدی مواجه کرده است. دکتر حناچی با اشاره به ضرورت تغییر نگرش، خواستار حرکت به سمت معماری پایدار، کاهش مصرف انرژی به ازای هر متر مربع فضای مسکونی و عبور سازندگان از رویکرد “بساز و بفروش” به سمت توسعه حرفه‌ای شد. وی همچنین بر ضرورت توجه به مقررات ملی ساختمان، انتقال تکنولوژی‌های نوین و آماده‌سازی برای صنایع تخصصی بازسازی ساختمان‌ها تأکید کرد.
آراد مارینا؛ پیشگام ساخت مجتمع‌های ترکیبی در مناطق ساحلی
مهندس حمید ثانی – سرمایه‌گذار و توسعه‌گر، رئیس هیأت مدیره شرکت آراد سازان
مهندس ثانی با اشاره به بیش از ۲۰ سال تجربه سرمایه‌گذاری در منطقه نوشهر، از دستاوردهای شرکت آراد سازان در ساخت ۲۷ شهرک ویلایی مسکونی و چندین مجتمع آپارتمانی سخن گفت. وی توضیح داد که فعالیت‌های شرکت آراد سازان از اوایل دهه ۹۰ آغاز شده و اکنون این مجموعه شامل شش شرکت در بخش‌های مختلف است: بازرگانی آهن آلات، معدن شن و ماسه، کارخانه تولید بتن، کارخانه تولید شناورهای تفریحی و بخش ابنیه که همگی زیر چتر آراد سازان فعالیت می‌کنند. او یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این مجموعه را مجتمع آراد مارینا با زیربنای ۲۲۰ هزار متر مربع معرفی کرد که یکی از بزرگترین مجتمع‌های ساحلی کشور و در کنار اولین بندر خصوصی ایران قرار دارد و به عنوان یکی از بزرگترین مارینای خاورمیانه شناخته می‌شود.
مهندس ثانی از چالش‌های پیشگامی در اجرای این پروژه سخن گفت و اشاره کرد که عملیات اجرایی آراد مارینا در سال ۱۴۰۰ آغاز شد، اما به دلیل پیشگام بودن این نوع مجتمع، مشکلات قانونی زمان تأیید مجوزها را تا شش سال افزایش داد. وی با قدردانی از همکاری استاندار وقت، وزیر گردشگری محترم، جناب آقای ضرغامی، تعدادی از نمایندگان مجلس و به ویژه تلاش‌های مستمر دکتر واحدی معاون حقوقی وزارت میراث، اعلام کرد که قانون ایجاد مجتمع‌های ترکیبی در فصل هفدهم برنامه‌های توسعه مصوب شد. این قانون پس از تشکیل دولت دکتر پزشکیان و با حمایت استاندار محترم دکتر یونسی ابلاغ و اجرایی گردید که اکنون همه همکاران و سرمایه‌گذاران قادر به اخذ مجوز ساختمان‌های بلندمرتبه در مناطق ساحلی خواهند بود. وی همچنین از احداث اولین کارخانه ساخت شناورهای تفریحی داخل کشور توسط آراد سازان یاد کرد و ابراز امیدواری کرد که با تکمیل بزرگراه تهران-چالوس و راه‌اندازی فرودگاه‌های داخلی استان، زمینه ایجاد مجتمع‌های با کیفیت بین‌المللی و تشویق هم‌وطنان به سرمایه‌گذاری در داخل کشور فراهم شود.
حفظ دارایی‌های نامشهود؛ راهکار عبور از بحران صنعت ساختمان
مهندس امیر اکبرزاد – رئیس هیأت مدیره گروه ساختمانی تربت پاک
مهندس اکبرزاد سخنرانی خود را با تأکید بر سه عامل حیاتی برای توسعه‌گران در شرایط کنونی آغاز کرد: مدیریت نقدینگی، مدیریت مالی و صنعتی‌سازی. وی با اشاره به تغییر ماهیت صنعت ساختمان، تصریح کرد که امروزه دیگر بحث درآمد یا زیان ساده نیست، بلکه کنترل نقدینگی مهم‌ترین عاملی است که همه فعالان صنعت باید بدان توجه کنند. او توضیح داد که توسعه‌گران معمولاً دو نوع دارایی دارند: دارایی‌های فیزیکی مانند زمین و ساختمان که قابل لمس و مشاهده‌اند، و دارایی‌های نامشهود که شامل برند، فرآیندهای کاری و سیستم‌های مالی است. وی تأکید کرد که یکی از مهم‌ترین این دارایی‌های نامشهود، فرآیندهای استاندارد شرکت‌ها است که در کشورهای پیشرفته بر اساس آن‌ها ارزش‌گذاری می‌شود.
مهندس اکبرزاد با اشاره به تجربه شرکت تربت پاک، اعلام کرد که این مجموعه تصمیم گرفته در بازه زمانی یک تا یک سال و نیم، روی سومین نوع دارایی که همان سرمایه انسانی است، سرمایه‌گذاری کند تا از بحران عبور کرده و نیروی انسانی با تجربه خود را حفظ نماید. وی تصریح کرد که در دوره رکود، حفظ استانداردهای جهانی و آموزش نیروها بسیار حیاتی است، زیرا از دست دادن هر فرآیند یا نیروی متخصص، بخشی از ارزش مالی شرکت محسوب می‌شود. او با انتقاد از برخی رویکردهای انقباضی در صنعت، تأکید کرد که زمان بحران، صنعت ساختمان نباید به خودش آسیب بزند و باید همچنان فعال باقی بماند تا اعتماد مردم حفظ شود. وی یادآور شد که صنعت ساختمان با ۹۰ درصد مالکیت بخش خصوصی، نقش اجتماعی مهمی دارد و باید با حفظ تمام دارایی‌های خود، شامل سیستم‌ها، فرآیندها و نیروی انسانی، این صنعت را زنده نگه دارد تا اعتماد عمومی بازگردد.
تحول از کانسپت تا برند رزیدنس؛ آینده صنعت ساختمان در گرو طراحی سبک زندگی
دکتر علی امیری – مشاور کسب و کار شرکت ماریا تملیک و مدیرعامل شرکت ریما
دکتر امیری که دارای ۱۵ سال تجربه در صنعت املاک و مستغلات تجاری و ۶ سال فعالیت در حوزه املاک مسکونی است، سخنرانی خود را به سه بخش تقسیم کرد. وی ابتدا سه کلیدواژه اساسی را مطرح کرد که معتقد است فقدان درک مشترک از این مفاهیم در میان فعالان صنعت، مانع ارتقای حرفه‌ای‌گری شده است. کانسپت را به عنوان نگاهی یکپارچه تعریف کرد که از بازار هدف شروع شده و شامل معماری، هویت برند، روش مارکتینگ و حتی طراحی فنی مهندسی می‌شود. وی تأکید کرد که در پروژه‌های تجاری، قبل از هر طراحی معماری باید برنامه‌ریزی فضایی و تعریف لایف‌استایل صورت گیرد. دومین کلیدواژه “تیم چندوجهی” بود که اشاره به ضرورت وجود متخصصان مختلف در هر پروژه دارد، از کانسپت و برند تا معماری، ساخت‌وساز و مدیریت مالی. او خاطرنشان کرد که در پروژه‌های تجاری حداقل هشت گروه معماری طراحی وجود دارد و حتی در پروژه‌های مسکونی نیز حدود ده گروه معماری با یکدیگر همکاری می‌کنند.
سومین کلیدواژه “مدیریت دارایی” بود که شامل سه نقش اساسی است: اَست منیجر که می‌داند چگونه از هر متر مربع درآمد کسب کند، فسیلیتی منیجر که مسئول عملیات روزانه نگهداری است، و پراپرتی منیجر که ارزش‌آفرین اصلی محسوب می‌شود. دکتر امیری سپس به بررسی روندهای اقتصادی-اجتماعی پرداخت که بر سبک زندگی تأثیر گذاشته‌اند: پیر شدن جمعیت، افزایش آمار طلاق به ۴۵ درصد، کاهش سن استقلال و افزایش سن ازدواج، کوچک شدن اندازه خانواده ایرانی، کاهش قدرت خرید مسکن از ۱.۹ متر مربع در سال ۱۳۸۰ به ۰.۱۴ متر مربع در سال ۱۴۰۳، و رشد سفارش آنلاین غذا که به ۳.۵ میلیارد دلار رسیده است. این تحولات منجر به شکل‌گیری کانسپت‌های جدید ساختمانی شده، از اهمیت حمام نسبت به پذیرایی گرفته تا ضرورت طراحی فضاهای کاری در منزل. وی در پایان به مفهوم “برند رزیدنس” اشاره کرد که آینده ساخت‌وساز را رقم خواهد زد، جایی که به جای تمرکز بر اشیاء و لوکس‌سازی، بر طراحی سبک زندگی و ایجاد تجربه‌های ناب تأکید می‌شود.
از ایده‌پردازی تا استانداردهای جهانی؛ تجربه ساخت پروژه سولاریس
مهندس علی تبار – سرمایه‌گذار و توسعه‌گر، سازنده پروژه سولاریس محمودآباد
مهندس تبار که فارغ‌التحصیل رشته عمران و دارای نزدیک به ۲۵ سال تجربه در حوزه ساختمان‌سازی است، سخنرانی خود را با اشاره به تجربه دردناکی آغاز کرد که از عدم استفاده مناسب از ظرفیت‌های رسانه‌ای کشور برای معرفی ساختمان‌های خوب ایرانی حاصل شده است. وی با ذکر مثالی از بازدید شخصیت معروف خارجی از هتلی در تهران و انتشار تصاویر نامناسب از اطراف ساختمان، بر لزوم استفاده بهتر از فرصت‌های تبلیغاتی تأکید کرد. او از پروژه خانه شریفی به عنوان یکی از معروف‌ترین و پرچالش‌ترین پروژه‌های کشور یاد کرد که حاصل هشت سال تلاش بوده و توانسته در سطح بین‌المللی دیده شود. این پروژه از سوی شبکه‌های مختلف خارجی با نگاه‌های متفاوت مورد توجه قرار گرفت و نشان داد که علی‌رغم تحریم‌ها، ایران در حال ساخت ساختمان‌های متنوع و مدرن است. وی معتقد است که باید تلاش کرد تا تصاویر بهتری از دارایی‌های معماری ایران در سطح جهانی منتشر شود.
مهندس تبار در ادامه به تجربه ساخت پروژه سولاریس پرداخت و تأکید کرد که این پروژه با هدف رقابت در استانداردهای جهانی طراحی شده است. وی اشاره کرد که در این پروژه برخلاف روتین مسابقات معماری که پشت درهای بسته برگزار می‌شود، تمام طرح‌ها در معرض دید عموم قرار گرفت تا پیام روشنی به سرمایه‌گذاران داده شود که باید برای فکر و خلاقیت هزینه کرد. او توضیح داد که برای این پروژه دو هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده و طبیعی است که ده تا بیست میلیارد تومان برای ایده‌پردازی هزینه شود. وی با مقایسه آمار جهانی اشاره کرد که در دنیا ۸ تا ۱۲ درصد هزینه پروژه‌ها به بخش طراحی اختصاص می‌یابد، در حالی که در ایران این رقم کمتر از ۵ درصد است. مهندس تبار همچنین بر اهمیت مدیریت بهره‌برداری تأکید کرد و از تجربه پروژه ۱۶۵ واحدی خود یاد کرد که با ایجاد امکانات مشترک مانند استخر، باشگاه و تجهیزات تفریحی، بهره‌برداری بهینه‌ای را ممکن ساخته است. وی در پایان بر ضرورت ایجاد امید به آینده و حفظ سرمایه انسانی در دوران بحران تأکید کرد.
مازندران؛ پیشتاز توسعه گردشگری با مجتمع‌های ترکیبی
مهندس پژمان جوزی – سرمایه‌گذار و توسعه‌گر، رئیس انجمن صنعت ساختمان و مدیرعامل گروه مهندسی پژمان جوزی و شرکا
مهندس جوزی سخنرانی خود را با تأکید بر ظرفیت‌های بی‌نظیر گردشگری ایران آغاز کرد و اعلام داشت که خداوند تمام انواع جاذبه‌های گردشگری را از جنگل‌های شمال گرفته تا سواحل جنوب، کوه‌های البرز و زاگرس و حوزه‌های مختلف گردشگری در اختیار ایران قرار داده است. وی با اشاره به این که ایران شاید یکی از معدود کشورهایی است که تمام گونه‌های گردشگری طبیعی را در خود جای داده، بر اهمیت ویژه استان مازندران تأکید کرد. او موقعیت استراتژیک مازندران را با دارا بودن راه‌آهن سراسری، سه فرودگاه در ساری، نوشهر و رامسر، جاده‌های مهم فیروزکوه، هراز، چالوس و آزادراه تهران-شمال، فاصله کوتاه با پایتخت و هم‌مرز بودن با استان‌های گلستان، گیلان، تهران، البرز و قزوین برشمرد. وی همچنین از نمادهای قدرت و اقتدار ایران در این استان یاد کرد که شامل جنگل‌های هیرکانی با یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار مساحت، قله دماوند به عنوان دومین قله بلند ایران و چسبیدگی دریا و جنگل می‌شود.
مهندس جوزی در ادامه به چالش ساخت‌وساز بلندمرتبه در مناطق ساحلی پرداخت و اشاره کرد که بیش از ۶۰ درصد جمعیت کره زمین در فاصله سه کیلومتری سواحل زندگی می‌کنند و این آمار در شمال ایران نیز صادق است. وی با انتقاد از نگاه سنتی به ساخت‌وساز، تأکید کرد که ما نباید از تجربیات کشورهای موفق مانند دبی، ترکیه و امارات غافل شویم. او خاطرنشان کرد که در کلان‌شهرها مجبور به ساخت بلندمرتبه هستیم و به جای گسترش شهرها به سمت زمین‌های زراعی، باید به سمت بلندمرتبه‌سازی حرکت کنیم. مهندس جوزی با اشاره به تصویب قانون مجتمع‌های ترکیبی و حمایت دولت فعلی از این موضوع، ابراز امیدواری کرد که این قانون آینده بسیار خوبی برای توسعه گردشگری و صنعت ساختمان در مناطق ساحلی به ارمغان خواهد آورد. وی تأکید کرد که باید از منابع دولتی برای ایجاد زیرساخت‌ها استفاده کرد و صنعت خصوصی نیز نقش مهمی در توسعه این بخش ایفا خواهد کرد.
نوشهر؛ شهری آماده برای سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان
دکتر شاهرخ جهانشاهی – فرماندار نوشهر
نوشهر دارای تمام مواهب طبیعی از فرودگاه و جنگل گرفته تا دریا و راه‌های مواصلاتی مناسب است. وی با اشاره به آمار مربوط به اهمیت صنعت ساختمان، خاطرنشان کرد که این صنعت یکی از مهم‌ترین و پردرآمدترین صنایع کشور محسوب می‌شود و باعث ایجاد اشتغال زیادی می‌گردد، به طوری که ۳۵ درصد اشتغال کشور به صنعت ساختمان و صنایع وابسته آن اختصاص دارد. او تأکید کرد که شهرستان نوشهر آماده همکاری با سرمایه‌گذاران و فعالان صنعت ساختمان است و تمام حمایت‌های لازم را ارائه خواهد داد.
فرماندار نوشهر در ادامه به موضوعات مهم مدیریت شهری اشاره کرد و گفت که علی‌رغم وجود بیش از دو درصد اراضی تحت حفاظت محیط زیست در شهرستان، شاهد ساخت‌وسازهای غیرمجاز هستیم که کنترل آن‌ها ضعیف بوده است. وی تأکید کرد که شهرداری با ساخت‌وسازهای غیرمجاز برخورد خواهد کرد، اما در مقابل از ساختمان‌سازی مطابق قوانین و مقررات حمایت کامل خواهد کرد. او همچنین به امنیت بالای استان مازندران اشاره کرد و خاطرنشان ساخت که در طول جنگ اخیر، با مدیریت مناسب استاندار، هیچ‌گونه کمبودی در زمینه ارزاق عمومی و سایر موضوعات حیاتی نداشته‌اند.
نجات ایران از بحران زیست‌محیطی؛ ضرورت عقلانیت و گفتمان صلح
دکتر رضا دژاگاه – سرمایه‌گذار و توسعه‌گر، رئیس هیأت مدیره گروه سرمایه‌گذاری لوتوس
دکتر دژاگاه سخنرانی خود را با تأکید بر دو بخش اصلی آغاز کرد: بایسته‌های فرهنگی، اخلاقی و معرفت‌شناسی حفظ محیط زیست، و بایسته‌های فنی و تکنیکال. وی با اشاره به آسیب جدی جامعه سازندگان به محیط زیست در سرزمین ایران، تأکید کرد که اگر می‌خواهیم محیط زیستی سالم و باکیفیت برای نسل آینده داشته باشیم، نیاز به تغییر در افکار عمومی، فرهنگ و اولویت‌هامان داریم. او به اصل ۵۰ قانون اساسی اشاره کرد که حفاظت محیط زیست را وظیفه عمومی تلقی می‌کند و فعالیت‌های اقتصادی که با آلودگی یا تخریب غیرقابل جبران محیط زیست همراه باشد را ممنوع اعلام کرده است. وی با نقل حکایتی از سفر به امارات، به تفاوت آگاهی ما با کشورهای توسعه‌یافته اشاره کرد و گفت که متأسفانه ما نمی‌دانیم که نمی‌دانیم، در حالی که آن‌ها می‌دانند که نمی‌دانند. دکتر دژاگاه معتقد است که بسیاری از مشکلات ایران ناشی از ناکارآمدی داخلی است و دشمنان خارجی از این ناکارآمدی برای رسیدن به اهدافشان استفاده می‌کنند.
وی در ادامه چهار تصمیم اساسی برای نجات ایران ارائه داد: اول، غلبه عقلانیت بر احساسات و توهمات؛ دوم، راستگویی و پرهیز از ابهام و دروغگویی؛ سوم، اتخاذ گفتمان صلح و حقوق بشر به جای گفتمان جنگ؛ و چهارم، اولویت دادن به اقتصاد که مهم‌تر از همه چیز از جمله سیاست است. دکتر دژاگاه تأکید کرد که حاضر است تمام دارایی‌هایش را به قمار بگذارد که اگر جامعه ایران فقط دو اصل عقلانیت و گفتمان صلح را بر رفتارها حاکم کند، ایران نجات خواهد یافت. وی با اشاره به وضعیت بحرانی تهران که به دلیل بی‌تدبیری آب ندارد و مجبور به جیره‌بندی شده، هشدار داد که نگران این است مازندران نیز مثل تهران شود. او خاطرنشان کرد که ایران جزء ده کشور مصرف‌کننده سوخت‌های فسیلی است اما جزء صد کشور صنعتی نیست، یعنی نه تنها منابع خود را از بین می‌بریم بلکه به دنیا نیز آسیب می‌زنیم. وی بر ضرورت توجه به مسائل زیست‌محیطی در سرمایه‌گذاری‌های مازندران تأکید کرد تا این استان به تهران دوم تبدیل نشود.
بلندمرتبه‌سازی پایدار؛ راهکار تعادل میان توسعه و حفظ طبیعت
مهندس حیدر عبطان – سرمایه‌گذار و توسعه‌گر، مدیرعامل هلدینگ عبطان و گروه تیبا
حیدر عبطان سخنرانی خود را با تأکید بر ضرورت بازتعریف هوشمندانه از مدل‌های ساختمان‌سازی در مواجهه با تحولات طبیعی، اقتصادی و جمعیتی آغاز کرد. وی اشاره کرد که طی دهه‌های گذشته تمرکز جمعیتی و مالی به شدت به کلان‌شهرها معطوف بوده، اما این موضوع با مخاطراتی مانند زلزله، کم‌آبی، تراکم بیش از حد و فرسودگی زیرساختی همراه است. او با اشاره به تجربه بحران‌هایی چون سیل، زلزله، آلودگی هوا و حتی جنگ، تأکید کرد که این بحران‌ها آسیب‌پذیری زیرساخت‌های ما را نشان داده، اما همزمان فرصتی برای نوآوری در طراحی منطقی و مدیریت ساخت‌وساز فراهم کرده است. وی معتقد است که باید مدل‌های جدید در حوزه توزیع جغرافیایی ساخت‌وساز، مقاوم‌سازی و مدیریت بازسازی سریع در دستور کار ملی قرار گیرد. عبطان مزایای بازتوزیع جمعیت را شامل کاهش فشار جمعیتی از کلان‌شهرها، استفاده از ظرفیت‌های مغفول مانده در شهرهای کوچک، توسعه اشتغال‌زایی و توازن منطقه‌ای، و ارتقای سطح زندگی برشمرد.
وی در ادامه به تغییرات جمعیت‌شناختی جامعه اشاره کرد که با کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش سالمندان، نیاز به بازطراحی نوع کاربری ساختمان‌ها را ایجاب می‌کند. عبطان استان‌های گیلان، مازندران و گلستان را از نظر گسل‌های فعال نسبتاً امن دانست و بر امکانات بالای این استان‌ها تأکید کرد. وی پیشنهاد راه‌اندازی شهرک‌های مسکونی عمودی پایدار با معماری سازگار با طبیعت، سرمایه‌گذاری در مراکز توریستی، درمانی، آموزشی و فناوری، و حمایت از سرمایه‌گذاری از طریق مشوق‌های مالیاتی را مطرح کرد. او با تصویرسازی زیبایی از شمال ایران با بوی درختان، صدای پرندگان و دریا، سؤال کرد که آیا برج‌های بلند می‌توانند با طبیعت حرف بزنند یا آن را خفه می‌کنند؟ وی تأکید کرد که برج‌ها می‌توانند همدل با طبیعت باشند و به جای غلبه بر طبیعت، با آن شریک شوند. عبطان راهکارهایی مانند استفاده از سیستم‌های طبیعی تهویه، بام‌های سبز، انرژی‌های تجدیدپذیر و تصفیه پسماندها را پیشنهاد داد و با اشاره به نمونه‌های موفق کشورهای پیشرفته، خاطرنشان کرد که می‌توان برج‌هایی ساخت که طبیعت را در آغوش بگیرند و به زبان طبیعت سلام کنند.
پایداری و مقاومت؛ کلید موفقیت پروژه‌های بزرگ
مهندس حمید کبیر جباری – سرمایه‌گذار و مالک هتل آراز
مهندس کبیری سخنرانی کوتاه خود را با ادای احترام به هویت ایرانی و شعاری که همه ما این روزها بدان احتیاج داریم آغاز کرد: “چو ایران نباشد تن من مباد”. وی ضمن خیرمقدم به تمامی عزیزان، از زحمات شبانه‌روزی آقای ظریف و تیمش برای برگزاری این اجلاس به نحو احسن قدردانی کرد و آرزوی موفقیت‌های روزافزون برای او و گروهشان نمود. او با تأکید بر نقش کلیدی نیروی انسانی در پروژه‌های بزرگ، از هزاران کارگر ساختمانی و صدها تکنسین و مهندس عمران و تأسیسات یاد کرد که در این پروژه زحمات شبانه‌روزی کشیده‌اند. وی تصریح کرد که اگر امروز ما شاهد این شکوه و جلال هستیم، باید قدردان زحمات این عزیزان باشیم که شاید فرصت کافی برای تشکر از آن‌ها فراهم نشده است.
مهندس کبیری با اشاره به خاطره‌ای از دوران کودکی که پدرش همیشه تکرار می‌کرد، گفت: “مرد آن است که در کشاکش دهر سنگ زیرین آسیاب باشد.” وی این جمله را استعاره‌ای برای پایداری و مقاومت در برابر سختی‌ها دانست و تأکید کرد که روزهای سختی را پشت سر گذاشته‌ایم. او با اشاره به این که برای ساختن ایرانی که لایق هم‌وطنان عزیزمان باشد، نیاز به تلاش بیشتر است، خطاب به تمامی اساتید حاضر در اجلاس گفت که همه ما از همه ایرانیان هستیم و کشور نیاز دارد تا با کمک همدیگر، ایرانی آبادتر از امروز بسازیم و داشته باشیم. وی سخنرانی کوتاه خود را با شعار “پاینده باد ایران و ایرانی” به پایان برد و تأکید کرد که با همدلی و همکاری می‌توانیم آینده‌ای بهتر برای کشورمان رقم بزنیم.
ادیما؛ تلفیق فرهنگ ایرانی با معماری مدرن
مهندس تورج نائیج‌پور – توسعه‌گر و سازنده پروژه ادیما
مهندس نائیج پور سخنرانی خود را با اشاره به مسئولیت جدی نسبت به محیط زیست، فرهنگ و فضای مازندران آغاز کرد و تأکید کرد که ما با هجمه بزرگ ساخت‌وساز در این استان مواجه هستیم که باید آمادگی لازم برای مدیریت آن را داشته باشیم. وی با اشاره به روز ۱۳ مرداد به عنوان روزی که اولین انقلاب آسیا در ایران اتفاق افتاد، یادآور شد که ایران روزگاری پنجمین کشور جهان در عرصه پیشرفت بود، اما امروز با چالش‌های زیادی مواجه است. او با تأکید بر تفاوت میان رشد و توسعه‌یافتگی، گفت که ما رشد کرده‌ایم اما توسعه نیافته‌ایم؛ مانند کسی که از چاق شدن پرغذا می‌شود اما رشد نمی‌کند. وی نگرانی خود را از حجم ساخت‌وساز در مازندران ابراز کرد و سؤال کرد که آیا ما آمادگی مدیریت این حجم از زباله، ترافیک و مسائل زیست‌محیطی را داریم یا خیر؟ مهندس نائیج پور معتقد است که مازندران باید به عنوان یک کلانشهر پیوسته از رامسر تا گنبد دیده شود و این پدیده حتماً اتفاق خواهد افتاد.
در ادامه، وی از پروژه ادیما به عنوان تلاشی برای ارائه الگویی متفاوت یاد کرد که فرهنگ ایرانی را با معماری مدرن تلفیق می‌کند. او توضیح داد که در این پروژه سعی شده ساختمانی لوکس ساخته شود که شیوه زندگی و فرهنگ ایران را به نمایش بگذارد. طبقه ۱۳ برج “گلستان” نامیده شده که از باغ‌های سعدی الهام گرفته و فرهنگ و ادب ایران را نمایش می‌دهد. همچنین دیواری نگاره‌ای شامل ۱۰ هزار سال تمدن ایران در قالب تابلویی به ارتفاع ۶ متر از ۴۵۰ هزار قطعه تشکیل شده است. وی همچنین از ۱۲ مجسمه برنزی فاخر شخصیت‌های برجسته ایرانی در پروژه یاد کرد که هدف آن آشنایی نسل‌های جوان با تاریخ و فرهنگ کشور است. مهندس نائیج پور تأکید کرد که ساختن بلندترین برج مهم نیست، بلکه مهم این است که توان و مرز ایران را به جهانیان نشان دهیم. وی در پایان به مسئولیت اجتماعی سازندگان نسبت به محیط زیست و فرهنگ اشاره کرد و با خواندن شعری از نیما یوشیج در مورد خشکسالی، بر ضرورت حفظ امید برای آینده ایران تأکید کرد.
کاربری ترکیبی؛ نقطه عطف توسعه گردشگری و ساخت‌وساز
دکتر جواد واحدی – معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
دکتر واحدی سخنرانی خود را با یادآوری شهدای جنگ ۱۲ روزه آغاز کرد و سپس به مطالب ارائه شده توسط سایر سخنرانان اشاره کرد که نظر وی را به سمت مباحث زیبایی‌شناسی معطوف ساخت. او از سخنرانی مهندس نائیج پور تقدیر کرد که تلفیق معماری مدرن با سنت و میراث فرهنگی را مطرح کرده بود و تأکید کرد که این نگاه باید در میان مدیران کشور رواج یابد. وی با اشاره به سفر اخیر خود به تربت جام، از مشاهده چهار دوره معماری مختلف (تیموری، سلجوقی، صفویه و پهلوی) در یک مجموعه یاد کرد که بدون هیچ تعارضی در کنار هم قرار گرفته‌اند. دکتر واحدی معتقد است که ایران دارای بی‌نظیرترین معماری در جهان اسلام است اما متأسفانه نتوانسته‌ایم آن را به درستی بشناسیم و معرفی کنیم. او بر ضرورت تلفیق معماری سنتی و مدرن تأکید کرد و گفت که باید این میراث کهن را در پروژه‌هایمان مطرح و حفظ کنیم.
در ادامه، دکتر واحدی به موضوع اصلی سخنرانی خود یعنی کاربری ترکیبی پرداخت و از پیام وزیر محترم میراث فرهنگی مبنی بر آمادگی کامل برای همکاری در عرصه ساخت‌وساز، معماری و زیرساخت‌های گردشگری خبر داد. وی توضیح داد که زمانی که در استان مازندران مسئولیت داشت، دغدغه اصلی‌اش هدایت ساخت‌وساز به سمت پروژه‌های عمومی بود، اما سرمایه‌گذاران به دلیل نگرانی از بازگشت سرمایه، تمایل بیشتری به ساخت‌وساز مسکونی داشتند. پس از کارگاه‌ها و مطالعات متعدد، مفهوم کاربری ترکیبی شکل گرفت که اولین پروانه آن در استان مازندران برای همین پروژه (هتل آراز) صادر شد. او اشاره کرد که صدور این پروانه بسیار سخت بود چرا که مفهوم جدیدی محسوب می‌شد، اما با تلاش‌های فراوان توانستند آن را به قانون تبدیل کنند. امروزه کاربری ترکیبی در ماده ۳۸۳ برنامه هفتم توسعه قرار گرفته و کاربری عمومی در کنار کاربری مسکونی تعریف شده است. این قانون باعث کمرنگ شدن نقش دولت در تأمین اعتبار پروژه‌های عمومی شده و از محل درآمد پروژه‌های مسکونی، اعتباری برای فعالیت‌های عمومی تأمین می‌شود. دکتر واحدی در پایان از استقبال گسترده شهرداری‌های کشور از این طرح خبر داد و اعلام کرد که بسیاری از آن‌ها تخفیف‌هایی تا ۸۰ درصد برای پروژه‌های ترکیبی در نظر گرفته‌اند.
فرهنگ کار گروهی؛ کلید موفقیت صنعت ساختمان ایران
مهندس رضا احدیان – مدیرعامل گروه مهندسی آلتون و رئیس انجمن توسعه سرمایه‌گذاری و عمران خراسان رضوی
احدیان سخنرانی خود را با رویکردی متفاوت آغاز کرد و به جای پرداختن به بناها و صنعت ساختمان، به دلایل شروع جنگ ۱۲ روزه و راهکارهای جلوگیری از آن پرداخت. وی سه عامل کلیدی را مطرح کرد: اقتصاد، دیپلماسی و میدان (دفاع). او توضیح داد که اقتصاد شامل تولید ثروت، مدیریت ثروت و کلیه صنایع فعال در ایران است، دیپلماسی مربوط به وزارت امور خارجه و سیاست‌های کلان کشور، و میدان شامل دفاع، تولید سلاح و نیروی انتظامی است. وی معتقد است که در ۲۰ سال گذشته هر کدام از این بخش‌ها به تنهایی کار خود را به خوبی انجام داده‌اند، اما هیچ‌گاه با یکدیگر هماهنگ نبوده‌اند. احدیان تأکید کرد که اگر این سه بخش با هم هماهنگ بودند، امروز شاهد شروع جنگ ۱۲ روزه نبودیم.
وی در ادامه بر اهمیت فرهنگ کار گروهی تأکید کرد و اشاره کرد که علی‌رغم داشتن تاریخ، فرهنگ و تمدن غنی، نظام ما فرهنگ کار گروهی را نمی‌داند و این عدم دانش باعث ایجاد مشکلات و تبدیل بنگاه‌های اقتصادی به بنگاه‌های زیان‌ده شده است. احدیان این مفهوم را به صنعت ساختمان نیز تسری داد و گفت که اگر ساختمانی معماری زیبا داشته باشد اما سازه مناسب نداشته باشد، اتفاق خوبی در آن رخ نخواهد داد. وی معتقد است که در صنعت ساختمان نیز همانند سایر حوزه‌ها، به تنهایی موفق هستیم اما فرهنگ کار گروهی و تیمی را نمی‌دانیم. او از ثبت انجمن توسعه سرمایه‌گذاری و عمران در اتاق بازرگانی ایران خبر داد که برای اولین بار صنعت ساختمان جایگاه خود را در اتاق بازرگانی پیدا کرده است. وی همچنین اعلام کرد که طی دو ماه آینده این انجمن در اتاق بازرگانی تهران نیز ثبت خواهد شد. احدیان در پایان ابراز خوشحالی کرد که امروز با رسانه قوی صما و همدلی فعالان، معماران و مهندسان، امیدوار است که زیر سایه اقتصاد، دیپلماسی و دفاع هماهنگ، گام‌های خوبی در صنعت ساختمان برداشته شود.
جایگاه معمار در توسعه پایدار؛ تجربه موفق طراحی هتل آراز
دکتر آرتور امید آذری – معمار و سازنده
دکتر آذری سخنرانی خود را با ابراز خوشحالی از حضور در جمع علاقه‌مندان هنر و معماری آغاز کرد و بر اهمیت گردهمایی معماران و فعالان صنعت ساختمان تأکید کرد. وی موضوع اصلی سخنرانی خود را جایگاه معمار در پروژه‌ها و اهمیت نقش استراتژیک معمار عنوان کرد و اشاره کرد که معماران موفق در این زمینه کسانی هستند که فراتر از بحث‌های مالی و عددی عمل می‌کنند. او از تجربه کشورهای موفق مانند سنگاپور یاد کرد که به علم و دانش اهمیت داده و با مدیریت صحیح توانسته مشکلات خود را حل کند، در حالی که ایران علی‌رغم داشتن منابع فراوان، به دلیل مدیریت‌های غلط با مشکلاتی همچون قطعی برق مواجه است. وی تأکید کرد که برای تبدیل شدن به کشور توسعه‌یافته، باید به زیرساخت‌ها اهمیت داد و در زمینه توسعه پایدار، ترافیک، کم‌آبی و آلودگی محیط زیست فکر کرد.
دکتر آذری در ادامه به تجربه طراحی هتل آراز پرداخت و اهمیت همکاری معمار با مهندسان، مشاوران، برنامه‌ریزان شهری و مشاوران مالی را برجسته کرد. وی توضیح داد که در ابتدا تیم طراحی با چالش‌های زیادی مواجه بود، اما با تحلیل دقیق زمین و در نظر گیری فرم و شکل آن، به این نتیجه رسیدند که باید همسو با خود زمین عمل کنند. او اشاره کرد که طولانی بودن زمین در جهت دریا موجب شد که تیم طراحی ساختاری متشکل از دو ساختمان متصل طراحی کند که هر دو دید دریا داشته باشند و فرم درهم‌تنیدگی زیبا و متفاوتی ایجاد کنند. این طراحی دو برج متصل با پنجره‌هایی که دید دریا و جنگل را در بر می‌گیرد، همان بازگشت سرمایه‌ای بود که برای مجموعه حائز اهمیت محسوب می‌شد. وی بر کلیدواژه‌هایی همچون انعطاف‌پذیری، کیفیت مصالح و پایداری تأکید کرد و در پایان نسبت به استفاده از مصالح نامرغوب در برخی پروژه‌های منطقه که موجب آسیب‌رسانی به محیط زیست می‌شود، ابراز نگرانی نمود.
چالش‌های قانونگذاری و راهکار طراحی پایدار در شمال کشور
مهندس افشین حجت – معمار و سازنده
مهندس حجت سخنرانی خود را با ابراز خوشحالی از حضور در این گردهمایی آغاز کرد و امیدواری کرد که مطالب ارائه شده مفید باشد. وی اولین دغدغه خود را جلوگیری از تکرار اتفاقاتی که در گذشته در شمال کشور رخ داده بیان کرد و اشاره کرد که متأسفانه ساخت‌وساز امروز تبدیل به “بساز و بفروش” شده است. او انتقادی جدی از قانونگذاری‌ها داشت و گفت که بسیاری از قوانین بدون مشورت با شرکت‌های مشاور معماری و بدون توجه به ضوابط جامع معماری وضع شده‌اند که این امر دست و پای معماران و سازندگان را بسته است. وی مشکل اصلی را عدم قطعیت در مجوزهای ساختمانی دانست و توضیح داد که حتی پس از دو سال از شروع پروژه، هنوز مشخص نیست که ممکن است پنج طبقه به پروژه اضافه شود یا پنج درصد به سطح اشغال افزوده گردد. این عدم قطعیت باعث می‌شود که پروژه‌ای که باید سه سال طول بکشد، گاهی هفت تا هشت سال به طول انجامد و کیفیت ساخت نیز دچار مشکل شود.
مهندس حجت پیشنهاد کرد که قانونگذار باید حداقل برای زمین‌های بالای ۴۰۰ متر مربع در شمال کشور، سطح اشغال بالای ۴۰ درصد را مجاز ندانسته و از فضای سبز این مناطق حفاظت کند. وی در ادامه به تجربه طراحی پروژه خود پرداخت و توضیح داد که به جای ۱۰۰ ویلا، تصمیم گرفتند ویلاسازی عمودی انجام دهند که مزایای زیادی دارد: جمع‌آوری زباله راحت‌تر، دسترسی آسان‌تر به انرژی و خدمات متمرکزتر. او اشاره کرد که چالش اصلی طراحی، ایجاد تنفس مناسب سایت و تلفیق کانسپت با فضای سبز بود. برای حل این مشکل، تیم طراحی تصمیم گرفت به جای ساختمان‌های انبوه، فضاهای باز و حیاط‌هایی در پروژه ایجاد کند که علاوه بر تأمین نور و تهویه طبیعی، امکان دید به دریا و جنگل را نیز فراهم می‌کند. این حیاط‌ها عملاً تبدیل به امکاناتی برای ایجاد فضاهای زندگی شدند که ترکیبی از مزایای ویلا (منظر و دید) و آپارتمان (خدمات و امنیت) را ارائه می‌دهند. وی در پایان امیدواری کرد که قانونگذاری در مازندران به گونه‌ای تغییر کند که از همان ابتدا مشخص باشد سطح اشغال و تعداد طبقات چقدر است تا پروژه‌ها در مدت زمان مشخص و با کیفیت مناسب اجرا شوند.
معماری؛ هزینه یا سرمایه‌گذاری؟
مهندس سامان سیار – معمار
مهندس سیار سخنرانی خود را با خاطره‌ای از دوران دانشگاه آغاز کرد که مادرش در مصاحبه‌ای گفته بود چرا برای هتل هیلتون آرشیتکت انتخاب نکرده‌اند، و این سؤال از همان زمان دغدغه اصلی او شد که معماری هزینه است یا سرمایه‌گذاری. وی پاسخ خود را اینگونه بیان کرد که معماری سرمایه‌گذاری است و باید کارفرماها و جامعه را متقاعد کنیم که به معماری به مثابه فرمالیته نگاه نکنند، بلکه آن را دیسیپلین لازم و واجب بدانند و استفاده از معمار به صورت درست می‌تواند پروژه را موفق‌تر کند. او بر ضرورت ایجاد تعادل میان سه عنصر آرشیتکت، بیلدر (سازنده) و کارفرما تأکید کرد و گفت که کلید موفقیت در ایجاد ارزش افزوده نهفته است. وی با ارائه آمار اقتصادی نشان داد که تولید ناخالص ملی ایران با تمام منابع و امکانات حدود ۴۰۰ میلیارد دلار در سال است، در حالی که کشوری مثل قطر با ۳۰۰ هزار جمعیت بومی و ۲.۴ میلیون کارگر مهاجر، نصف تولید ناخالص ملی ما را دارد، که این نشان‌دهنده عدم ایجاد ارزش افزوده در ایران است.
مهندس سیار سه مرحله عمومی برای ابداع و نوآوری در معماری ارائه داد: اول مطالعه دقیق پروژه، دوم فهم پروژه، و سوم بازتعریف پروژه به گونه‌ای که چیزی پدید آید که تا امروز نبوده. وی با ارائه پنج نمونه از پروژه‌های دفتر خود در ده سال گذشته، نحوه کاربرد این اصول را نشان داد. در پروژه الهیه تهران، به جای ساخت ویلاهای منفرد، مجتمعی عمودی طراحی کرد که ویژگی‌های باغ‌ویلایی منطقه را حفظ می‌کند. در پروژه ونک، با در نظر گیری مشکل دیوارهای کور شهری، ساختمانی طراحی کرد که به سمت پارک باز می‌شود و نمای زیبایی ایجاد می‌کند. در پروژه هتل کناب در جنوب کشور، با محدودیت شدید بودجه مواجه شد اما با طراحی ساده و دقت در جزئیات، مشکل را حل کرد. در پروژه رامسر نیز، به جای ادامه ساخت عمارت ناتمام، مجموعه‌ای از واحدهای متصل در باغ طراحی کرد که هم زمین را بهتر استفاده می‌کند و هم فضای باغ را حفظ می‌نماید. وی تأکید کرد که در همه این پروژه‌ها سعی شده منافع سه‌گانه آرشیتکت، کارفرما و نفع عمومی تأمین شود.
چشم‌انداز صنعت ساختمان در استان مازندران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
دکتر محمدرضا علوی – مدیر عامل شرکت خانه لوتوس
دکتر علوی سخنرانی خود را با اشاره به تغییرات اساسی حاشیه سود اقتصادی ساخت‌وساز آغاز کرد و تأکید کرد که برخلاف دهه‌های ۷۰ و ۸۰ شمسی، امروزه بسیاری از پروژه‌های ساخت‌وساز حاشیه سود مالی مناسبی ندارند. وی با ارائه محاسبات دقیق مالی شامل ارزش زمانی پول، زمان بازگشت سرمایه و تمام هزینه‌ها، نشان داد که خیلی از پروژه‌ها نه تنها نرخ مورد انتظار بازگشت سرمایه را ندارند، بلکه گاهی حتی اصل سرمایه نیز بازنمی‌گردد. او جایگاه ویژه استان مازندران را به عنوان قطب گردشگری کشور برشمرد و اشاره کرد که این استان یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری ایران محسوب می‌شود. وی توضیح داد که محدودیت‌های نرخ ارز، سفرهای خارجی و تغییرات الگوی مصرف خانوارها باعث شده که بازار داخلی نقش مهم‌تری در گردشگری و سرمایه‌گذاری داشته باشد.
دکتر علوی با اشاره به موج سرمایه‌گذاری در ساحل مازندران، از تعداد زیادی برج نیمه‌کاره یا رها شده در این منطقه سخن گفت که نشان‌دهنده تقاضای بالای سرمایه‌گذاری است. وی توضیح داد که بسیاری از سرمایه‌گذاران تهرانی زمین‌های کشاورزی و جنگلی خریداری کرده‌اند به امید دریافت تغییر کاربری، که این امر تقاضای قابل توجهی ایجاد کرده است. او با بررسی علل عدم موفقیت برخی پروژه‌های بلندمرتبه، به عوامل مختلفی اشاره کرد: ورود گران‌قیمت به بازار، مشکلات زیرساختی، عدم توجه به کیفیت و فقدان مدیریت مناسب. وی تأکید کرد که بسیاری از پروژه‌ها به دلیل تمرکز بر سود کوتاه‌مدت و فروش سریع، کیفیت مناسب را نداشته‌اند. دکتر علوی در ادامه به نمودار قیمت زمین در مازندران اشاره کرد و نشان داد که علی‌رغم افزایش چشمگیر قیمت زمین (که در برخی مناطق تا سه برابر نیز رسیده)، تقاضا همچنان بالا باقی مانده است. وی این وضعیت را ناشی از تزریق نقدینگی حاصل از فروش ارز، افزایش حجم معاملات نقدی و تقاضای سرمایه‌گذاران خارج از استان دانست. او در پایان بر ضرورت توجه به کیفیت، زیرساخت‌ها و توسعه پایدار تأکید کرد و خاطرنشان ساخت که برای موفقیت در این بازار باید از رویکرد کوتاه‌مدت فاصله گرفت و به سمت توسعه پایدار و ارائه خدمات با کیفیت حرکت کرد.
مدیریت پروژه‌های معماری در سایه قراردادها؛ درس‌هایی از مدیریت پروژه بازسازی هتل آزادی
مهندس مجتبی فاطمی – مدیر عامل مرکز معماری ایران و شرکت طرح ـ ساخت اتین
مهندس فاطمی سخنرانی خود را با اشاره به داستان شخصی آغاز کرد که چگونه پس از ۲۰ سال فعالیت به عنوان پیمانکار یا مشاور، برای اولین بار در نقش کارفرما قرار گرفت. وی تأکید کرد که یکی از جای خالی‌های اساسی در فرهنگ ساختمان‌سازی ایران، فقدان فرهنگ نقد پروژه است. او با مقایسه با سایر هنرها مانند تئاتر، فیلم و کتاب که ده‌ها جلسه نقد دارند، اشاره کرد که ما فرهنگ نقد پروژه را نداریم و معمولاً تجربیات آموخته شده نزد همان کسانی که کار را انجام داده‌اند، باقی می‌ماند. وی بر ضرورت داشتن شجاعت برای اعتراف به اشتباهات و اشتراک تجربیات تأکید کرد تا از تکرار خطاها جلوگیری شود. مهندس فاطمی همچنین بر اهمیت تدریجی بودن تغییرات حرفه‌ای تأکید کرد و از تجربه خود یاد کرد که پس از ۲۰ سال کار حرفه‌ای، وقتی برنامه تلویزیونی آموزشی شروع کرد، در ۴ سال به اندازه ۲۰ سال گذشته یاد گرفت.
در ادامه، وی به تجربه بازسازی هتل آزادی پرداخت که این هتل در سال ۱۳۵۴ شروع شده و قبل از انقلاب تمام شده بود اما هرگز افتتاح نشد. او توضیح داد که این پروژه با مساحت ۵۵ هزار متر مربع، شامل سه طبقه زیرزمین بود و از سال ۱۳۸۶ شروع شد و تا سال ۱۳۹۰ به طول انجامید. وی اشاره کرد که این پروژه کاملاً لخت بود و تمام سیستم‌ها از جمله سازه، تأسیسات و آشپزخانه تغییر کرد. مهندس فاطمی تأکید کرد که کار بازسازی همیشه فضای محدودی دارد و یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در پروژه‌های بازسازی، بحث مقاوم‌سازی است. وی خاطرنشان ساخت که تقویت ساختمان‌های بتنی هم از لحاظ هزینه و هم از نظر پیچیدگی اجرایی بسیار سخت‌تر از ساخت جدید است. او در پایان بر اهمیت توجه به این نکات در پروژه‌های بازسازی که امروزه در تهران و سایر شهرها رو به افزایش هستند، تأکید کرد و یادآور شد که تبدیل کاربری ساختمان‌ها نیازمند دقت و تخصص ویژه‌ای است.
ارائه تجربه ساخت هتل آراز؛ معماری، مدیریت و ساخت رویای سیال
مهندس نسترن فولادوند – سرپرست گروه معماری مهندس فرزاد دلیری در هتل آراز
نسترن فولادوند سخنرانی خود را با معرفی خود به عنوان معمار، شهرساز و مدیر پروژه آغاز کرد که افتخار همکاری با تیم مهندس دلیری در طراحی معماری و معماری داخلی و همچنین حضور به عنوان نماینده کارفرما را داشته است. وی تأکید کرد که آراز جزء معدود ساختمان‌هایی است که دارای هویت و روح منحصربه‌فردی است که هر کسی با اقامت یا حتی بازدید از آن می‌تواند این ویژگی را درک کند. او توضیح داد که نام آراز برگرفته از نام رود ارس به زبان آذری است که به انتخاب مالک پروژه جناب آقای کبیری انتخاب شده و مهندس دلیری این انتخاب را پرورش داد. وی اشاره کرد که رود ارس یکی از آیکونیک‌ترین رودهای ایران است که با خطوط منحنی و فرم خاص خود شناخته می‌شود و این حرکت منحنی در طراحی آراز نیز تعمیم پیدا کرده و در کل فضاها این منحنی بودن حس می‌شود.
نسترن فولادوند به چالش‌های خاص ساختمان‌سازی منحنی اشاره کرد و توضیح داد که هیچ لبه دالی در هیچ سکسیون و طبقه‌ای شبیه هم نیست و همه با دقت میلیمتری اجرا شده است. وی ویژگی منحصربه‌فرد آراز را در این دانست که هیچ دو اتاقی با یکدیگر مشابه نیست و هر اتاق لحن، تجربه فضایی و دکوراسیون خاص خود را دارد. او اشاره کرد که برای تجربه کامل آراز، فرد باید حداقل ۵۱۵ شب در آن اقامت داشته باشد تا تک‌تک اتاق‌ها را تجربه کند. وی همچنین بر تلاش برای قاب کردن منظره زیبای دریا و جنگل با استفاده از سطوح شیشه‌ای شفاف تأکید کرد که این کار مستلزم تولید پنجره‌های لیفت اند اسلاید با شیشه‌های سوپر سایز بود. نسترن فولادوند در پایان بر اهمیت ادامه روح و تفکر آراز پس از ساخت تأکید کرد و اشاره کرد که این موضوع در سیستم مدیریت هتل نیز تعمیم پیدا کرده و کارکنان هتل خود نماینده تفکر و مسیر آراز هستند. وی معتقد است که هر ساختمانی باید با توجه به شرایط، مکان، ذات و زمان خودش طراحی شود و آراز با بیش از ۱۱۰ هزار متر زیربنا و ۵۱۵ اتاق که کوچک‌ترین آن ۴۵ متر و بزرگترین سوئیت آن ۱۱۰ متر است، نمونه‌ای از این رویکرد محسوب می‌شود.
مسئولیت متقابل معمار و جامعه؛ داستان کودک نه‌ساله‌ای که ماند
مهندس پیمان کیانی – معمار
مهندس کیانی سخنرانی خود را با داستان شخصی و تأثیرگذاری آغاز کرد از کودک نه‌ساله‌ای در سال ۱۳۷۲ که در کارگاه پدرش بازی می‌کند و عاشق فضاهای نیمه‌کاره و راه‌پله‌هایی می‌شود که با آجر و ناودانی ساخته شده‌اند. این کودک که برخلاف نظر پدر رشته معماری را انتخاب می‌کند، در دانشگاه با مباحث پارامتریک و پیچیدگی‌های معماری آشنا می‌شود و در سال ۱۳۸۴ تلاش می‌کند ساختمانی با کانسپت مدرن در ایران بسازد. وی پس از نارضایتی از محدودیت‌ها، در سال ۱۳۸۷ برای ادامه تحصیل عازم مالزی می‌شود و در آنجا فوق‌لیسانس طراحی شهری و سپس معماری می‌خواند. او تجربه تلخ حوادث ۱۳۸۸ را بازگو کرد که دانشجویان ایرانی که قبلاً با احترام وارد سنگاپور می‌شدند، ناگهان در ردیف مجرمان و قاچاقچیان قرار گرفتند.
کیانی ادامه داد که این شخص در سال ۲۰۱۲ فرصت دکترای آمریکا و آلمان را داشت اما به دلیل عشق به کشور و خانواده و اعتقاد به اینکه می‌تواند چیزی به ایران ارائه دهد، تصمیم به بازگشت گرفت. او پس از بازگشت دفتر تأسیس کرد و در هشت سال ۳۵ جایزه بین‌المللی و داخلی کسب کرد، در چندین مسابقه جهانی داوری کرد و کتاب‌هایش در سراسر دنیا چاپ شد. اما وی سؤال اصلی خود را اینگونه مطرح کرد: “اگر من به عنوان معمار نسبت به جامعه مسئولیت دارم که حتماً دارم، این جامعه نسبت به من چه مسئولیتی دارد؟” کیانی با اشاره به اینکه ۱۳ سال از بازگشتش گذشته و همچنان با چالش‌ها مواجه است، از نظرسنجی یاد کرد که هزاران نفر آمادگی ترک کشور را اعلام کرده‌اند. وی تأکید کرد که معماران ایرانی در زمینه‌های مختلف در دنیا درخشیده‌اند اما این درخشش در ازای تحمل مشکلات زیادی بوده است. او در پایان خواستار تفکر عمیق‌تر درباره مسئولیت متقابل معمار و جامعه شد و گفت که پنجاه درصد مشکلات از دل همین جامعه سرچشمه می‌گیرد و باید به این موضوع بیشتر فکر کرد.
از آشوب تا انسجام؛ مدیریت فرآیند پروژه طراحی در شرایط بحران
مهندس مهدی کیشی‌زاده – مدیر پروژه و عضو انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز
مهندس کیشی‌زاده سخنرانی خود را با طرح این سؤال آغاز کرد که چرا همیشه از بحران صحبت می‌کنیم اما هیچ راه حلی ارائه نمی‌دهیم. وی اعلام کرد که صحبتش حاصل سال‌ها تلاش خود و همکارانش در انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز است که امسال توانستند گروه‌بندی ساختمان را پس از ۴۰ سال از چهار دسته به شش دسته تغییر دهند. او با ارائه آمار تکان‌دهنده‌ای از مهاجرت متخصصان اشاره کرد که در سال ۱۳۹۰ حدود ۸۰۰ هزار نفر و در سال ۲۰۲۰ حدود ۱.۸ میلیون نفر متخصص جوان از ایران مهاجرت کرده‌اند. وی تأکید کرد که در کنار همه بحران‌ها، بحران نیروی متخصص و جوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های آینده خواهد بود، چرا که پیش‌بینی می‌شود رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۱۰ به صفر برسد. او به جای نقد دانشجویان و جوانان، خواستار نقد سیستم آموزشی و دانشگاه‌ها شد و گفت که تغییراتی که در جامعه رخ می‌دهد، بر محصول معماری نیز تأثیر خواهد گذاشت.
کیشی‌زاده سپس به چهار چالش اصلی که دفاتر معماری در بحران‌ها با آن مواجه می‌شوند اشاره کرد: کاهش پروژه‌ها و فرصت‌های کاری، کوچک شدن تیم‌ها و تعدیل نیرو، ناپایداری‌های مالی و تأخیر در پرداخت‌ها، و طولانی شدن چرخه پروژه‌ها که منجر به کاهش کیفیت می‌شود. وی به عنوان راه حل، مفهوم “کولبوریشن” (همکاری و مشارکت) را معرفی کرد که در دنیا سال‌هاست استفاده می‌شود اما در ایران به شکل نادرستی اجرا می‌گردد. او چهار روش اصلی کولبوریشن را معرفی کرد: مشارکت حقوقی مشترک برای پروژه‌های بزرگ، همکاری‌های موقتی در پروژه‌ها، اتحادهای بلندمدت بین تیم‌ها، و مشارکت‌های غیررسمی. وی تأکید کرد که این روش‌ها امکان دسترسی به پروژه‌های بزرگ‌تر، تبادل دانش و مهارت، کسب اعتبار بیشتر و کاهش ریسک را فراهم می‌کند. کیشی‌زاده در پایان بر اهمیت وجود مدیریت پروژه صحیح، کنترل کیفیت استاندارد، تعریف واضح خدمات و شفافیت در مالکیت معنوی تأکید کرد و گفت که فقدان این موارد یکی از مهم‌ترین چالش‌های همکاری در پروژه‌ها محسوب می‌شود.
تجربه عملی ساخت هتل آراز؛ رکوردشکنی در صنعت ساختمان ایران
مهندس سیاوش مختاری – از گروه مهندسین مشاور ابداع طرح گستر ETG
مهندس مختاری سخنرانی خود را با معرفی پروژه هتل آراز به عنوان سرمایه‌گذاری گروه صنعتی کبیر به مدیریت مهندس کبیر جباری آغاز کرد که کار آن از ده سال پیش شروع شده است. او اعلام کرد که این مجموعه با ۱۱۵ هزار متر مربع بنا احداث شده و اسکلت آن توسط دکتر میرقادری طراحی شده است. وی با افتخار اشاره کرد که با ۱۱۸ هزار متر مکعب بتن، رکوردی در ایران ثبت کرده‌اند و در شرایط جوی سخت طی ۱۸ ماه توانستند اسکلت بتنی این مجموعه را تکمیل کنند. او توضیح داد که بستر این مجموعه با حدود ۴۷۰ شمع و هزار ریزشمع به دلیل روانگرایی ماسه‌ها تحکیم شده و ۶۱ هزار مترمکعب بتن در همین محل تولید شده است. وی اشاره کرد که سازه ترکیبی از آهن و بتن بوده و علاوه بر میلگردهای معمول، حدود ۲۲۰۰ تن سازه فلزی نیز در این پروژه استفاده شده است.
مهندس مختاری با اشاره به اینکه حدود ۵۱۵ اتاق و سوئیت در این هتل بنا شده، آن را بزرگترین هتل ایران از نظر تعداد اتاق معرفی کرد و امیدواری کرد که در گینس ثبت شود. وی توضیح داد که در هر طبقه علاوه بر اتاق‌های استاندارد، سه سوئیت در بخش جنگلی و سه سوئیت در بخش شمالی وجود دارد که سوئیت‌ها بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ متر مربع و اتاق‌های معمولی حدود ۵۰ متر مربع مساحت دارند. او با افتخار اعلام کرد که کل این مجموعه با دست توانمند نیروهای ایرانی ساخته شده و حتی سازه‌هایی که برخی معتقد بودند امکان نصب ندارد، در شرایط جوی سخت زمستان نصب شده است. مهندس مختاری تأکید کرد که با سیستم ایمنی قوی که در کارگاه برقرار کرده بودند، در طول ده سال ساخت و احداث ۱۱۵ هزار متر بنا، هیچ حادثه‌ای رخ نداده است. وی همچنین از همکاری با شرکت‌های داخلی مانند نیلپر و خانه چوب هنر در بخش دکوراسیون یاد کرد و گفت که شعار آن‌ها این بود که “یک ایرانی اگر بخواهد می‌تواند” و امیدواری کرد که این پروژه الهام‌بخش کارهای بزرگ‌تر باشد.
source