حادثه‌ای که اخیرا در مجمع عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان رخ داد، بسیار تلخ و دردآور است. با توجه به اینکه حادثه رخ داده از منظر اخلاق حرفه‌ای هم قابل بررسی است چند نکته در مورد این اتفاق قابل توجه است.
آیین‌نامه‌ها (یا کدها)ی اخلاقی حاوی ارزش‌ها و توصیه‌هایی هستند که برای ارتقای رفتار حرفه‌ای (اخلاقی) توسط حرفه یا سازمان مورد نظر، ناظر بر مسائل آن سازمان نوشته می‌شود. اگرچه بنا بر یک پژوهش، عموما کدهای اخلاقی تا ۸۰ درصد همپوشانی دارند، ولی به دلیل مسائل اختصاصی ناظر بر سازمان‌ها تفاوت‌های مهمی نیز دارند.
از طرف دیگر این کدها با توجه به نیاز، هر چند وقت، تجدید ویرایش می‌شوند. اگر در حرفه ما مشاهده می‌شود که ما مسائلی حل نشده داریم، مثلاً اعضا به طور عمومی نسبت به هم انتقاد کرده و رعایت حقوق دیگر نکرده یا موجبات وهن حرفه می‌شوند، باید این نظام‌نامه اخلاقی در راستای مسأله شناخته شده و امثال آن اصلاح و ویرایش شود. (به عنوان نمونه، می‌توانید به تغییرات کد NSPE مراجعه فرمایید.)
تشخیص تخلف از نظام‌نامه اخلاقی موجود بنابر آیین‌نامه مصوب وزارت راه و شهرسازی توسط شوراهای انتظامی استانی صورت می‌گیرد. اگرچه شاید بتوان گفت اولا، این دستورالعمل ابهاماتی دارد، ثانیا، شوراهای انتظامی برای رسیدگی به این تخلفات آموزش‌های لازم را ندیده‌اند (چون تخلفات اخلاق ماهیتی متفاوت از تخلفات قانونی دارند.) ثالثا، ساختار موجود از وزارت تا شورای مرکزی و سازمان‌های استانی ظاهراً علاقه‌ای به اجرای این شیوه‌نامه ندارند. لذا تا جایی که می‌دانم تخلفات اخلاقی در سازمان نظام مهندسی مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.
کارگروه‌های اخلاق استان‌ها علیرغم تاسیس در سالیان اخیر عموما غیرفعال هستند. بنابراین به طور کلی آموزش اخلاق حرفه‌ای در سازمان نظام مهندسی انجام نمی‌گیرد. به نظر من، موارد استثنایی در این مورد در کشور، ممکن است حالت تبلیغ برای مدیران استانی داشته باشد. متاسفانه وزارت راه و شهرسازی پس از دوره آقای دکتر آخوندی نسبت به این موضوع حساسیت نداشته است.
کمیسیون اخلاق حرفه‌ای در شورای مرکزی نیز که با ایده و پیگیری نظام مهندسی قم، به طور خاص آقای مهندس مقومی، تشکیل شد؛ متاسفانه سال‌هاست به طور جدی فعالیت نمی‌کند. عموما اعضای آن نیز انگیزه کار محتوایی و البته آشنایی مناسبی با موضوع ندارند.
سازمان نظام مهندسی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جهت تشخیص مسائل اخلاقی و سپس سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای آن، نیازمند ارتباط با نهاد دانشگاه است. متاسفانه در ۱۵ سال اخیر، کمتر به مقوله فعالیت اخلاق در حرفه مهندسی ساختمان، به جز در مقاطعی کوتاه، پرداخته شده است.
خلاصه آنکه با توجه به موارد فوق، به نظر می‌رسد که حرفه مهندسی ساختمان علیرغم وجود قانون و ساختار برای رشد اخلاق، دچار افول شده است. امیدوارم شوک حاصل از این اتفاق ناگوار که انعکاس بدی در سطح جامعه ایجاد کرده، موجب حرکتی جدید در سازمان خدمت مدار ما شود.
source