هر سال در ۶ اوت (۱۵ مرداد)، سالروز بمباران هیروشیما برگزار می‌گردد. این روز، با عنوان روز یادبود هیروشیما معروف بوده و در سرتاسر جهان با برگزاری مراسمی همچون به صدا درآمدن ناقوس صلح و نثار گل، یاد قربانیان این فاجعه گرامی داشته می‌شود. امسال، هشتادمین روز آتش‌بس جنگیست که تلخی‌های آن همچنان حس می‌شود. به این مناسبت به نمونه‌ای از تاب‌آوری مهندسی در مهار بحران آب پس از بمباران می‌پردازیم.
وقتی بمب اتمی، هیروشیما را ویران کرد، نه تنها شهر زیر آوار و دود خفه شد، بلکه بحران‌های پنهان دیگری تهدیدکننده جان بازماندگان بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به قطع آب آشامیدنی و تهدید شیوع بیماری‌های عفونی اشاره کرد. در این شرایط اضطراری بود که مهندس ژاپنی «کورُو هورینو» با عملیاتی فنی و بی‌وقفه، توانست در کمتر از شش ساعت، ایستگاه تصفیه آب اوشیبا را بازسازی و جریان آب زلال را به لوله‌های شهر بازگرداند.
این اقدام، نمونه بارزی از «تاب‌آوری مهندسی» (Engineering Resilience) است؛ مفهومی که به سرعت بازگشت یک سیستم فنی به عملکرد اولیه پس از آسیب شدید اشاره دارد و در بحران‌های شهری اهمیت حیاتی دارد، اما در متون رسمی کمتر به آن پرداخته شده است.
بحران آب؛ تهدیدی فراتر از ویرانی بمب
ایستگاه تصفیه اوشیبا که بخش عمده‌ای از آب آشامیدنی هیروشیما را تامین می‌کرد، بر اثر موج ضربه و حرارت انفجار به شدت آسیب دید. توقف پمپ‌های این ایستگاه به معنای بروز یک بحران جدید بود؛ بحرانی که در صورت تداوم می‌توانست منجر به تشنگی گسترده و شیوع بیماری‌های عفونی در میان بازماندگان شود.
کورُو هورینو، با سابقه تخصصی در تاسیسات آبی، بلافاصله به محل حادثه رفت. او و تیم اندکش با وجود شرایط خطرناک، آوارهای باقی‌مانده و تشعشعات، به سرعت دست به تعمیر بخش‌های مکانیکی زدند و با بازآرایی سیستم، پمپ‌ها را فعال کردند.
مهارت فنی و سرعت عمل؛ راهکار نجات‌بخش
عملیات تعمیر ایستگاه تصفیه اوشیبا، نمونه‌ای از مهارت مهندسی در شرایط اضطرار بود. این پروژه فنی پیچیده، نیازمند خلاقیت، مدیریت منابع محدود و هماهنگی تیمی بود که در نهایت با تلاش شش‌ساعته، آب را به شبکه شهری بازگرداند و از گسترش بحران جلوگیری کرد.
چرایی کم‌رنگ شدن این روایت تاریخی
با وجود اهمیت حیاتی این اقدام، نام کورُو هورینو در بسیاری از گزارش‌ها و روایت‌های تاریخی بمب اتمی کمتر دیده می‌شود. تمرکز بر جنبه‌های سیاسی و نظامی بمباران و همچنین فرهنگ فروتنی در جامعه ژاپن موجب شده است تا قهرمانان محلی پشت صحنه کمتر شناخته شوند.
تاب‌آوری مهندسی؛ درسی برای امروز
تاب‌آوری مهندسی نشان می‌دهد که توانایی بازیابی سریع عملکرد سیستم‌های فنی، چه در حوزه آب، برق یا زیرساخت‌های دیگر، می‌تواند تفاوت میان زندگی و مرگ در شرایط بحرانی باشد. این تجربه تاریخی، الگویی ارزشمند برای مهندسان، مدیران بحران و سیاست‌گذاران امروز است که چگونه تصمیم‌گیری سریع و مهارت فنی می‌تواند از فجایع ثانویه جلوگیری کند.
source