یک مطالعه علمی تازه تصویر نگرانکنندهای از آینده آب در جهان ترسیم کرده است؛ یافتهها نشان میدهد تقریبا تمام قارههای زمین، به جز قطب جنوب و گرینلند، با سرعتی بیسابقه در حال خشک شدن هستند. بر اساس این تحقیق، هر ساله وسعتی به اندازه دو برابر ایالت کالیفرنیا به مناطق بیآب و خشک اضافه میشود؛ پدیدهای که امنیت آبی و حتی امنیت غذایی جهان را با تهدیدی جدی روبهرو کرده است.
بحران خاموشی که سطح دریاها را تغییر میدهد
این پژوهش که به سرپرستی هریشیکش چاندانپورکار، اقلیمشناس هندی از دانشگاه فلِیم، در نشریه معتبر Science Advances منتشر شده، نتیجه بررسی بیش از دو دهه دادههای ماهوارهای است. یافتهها نشان میدهد کاهش ذخایر آب شیرین نه تنها سرعتی فراتر از پیشبینیهای گذشته دارد، بلکه برخلاف تصور رایج، نقش آن در افزایش سطح دریاها حتی از ذوب صفحات یخی پررنگتر است.
قارهها در مسیر بیآبی
بررسیها نشان میدهد خشکیها در حال از دست دادن رطوبت طبیعی خود با شتابی هستند که پیشتر مشاهده نشده بود. مناطقی که زمانی بهطور پایدار مرطوب تلقی میشدند، اکنون با خشکسالیهای طولانی دست به گریبانند و نواحی خشک نیز شرایط دشوارتری تجربه میکنند. این تغییرات الگوی تازهای از بیتعادلی آبی ایجاد کرده که پیامدهای مستقیم آن بر کشاورزی، اکوسیستمها و زندگی روزمره انسانها آشکار است.
تغییرات اقلیمی و نقش انسان
این مطالعه تاکید میکند که تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیتهای انسانی، از جمله گرمایش جهانی، عامل اصلی این روند است. دمای بالاتر موجب تبخیر بیشتر و برهم خوردن چرخه طبیعی آب شده است. در این میان، مناطق خشک با سرعتی بسیار بیشتر از مناطق مرطوب رطوبت خود را از دست میدهند و توزیع جهانی آب بهشدت نامتعادل شده است.
آبهای زیرزمینی؛ منبعی رو به پایان
محققان همچنین هشدار دادهاند که برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی، یکی از مهمترین عوامل تشدید بحران است. سفرههای زیرزمینی در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در مناطق کشاورزی، با سرعتی سریعتر از توان تجدید طبیعی خالی میشوند. نمونه بارز این موضوع، دره مرکزی کالیفرنیاست که بخش بزرگی از غذای جهان را تامین میکند و اکنون با کسری جدی منابع آبی روبهرو است. این روند در نهایت به کاهش تولید محصولات کشاورزی، افزایش قیمت مواد غذایی و گسترش ناامنی غذایی منجر خواهد شد.
نیاز فوری به مدیریت جهانی آب
پژوهشگران در پایان نتیجهگیری کردهاند که بحران آب دیگر یک مسئله منطقهای نیست، بلکه چالشی جهانی است که نیازمند اقدام فوری و برنامهریزی هماهنگ میان کشورهاست. در غیر این صورت، بشریت با موجی بیسابقه از کمبود آب، کاهش منابع کشاورزی و تهدید مستقیم برای حیات اکوسیستمها مواجه خواهد شد.