بازار اجاره در ایران اگرچه این روزها آرام‌تر از گذشته به نظر می‌رسد، اما سایه سنگین تورم و بلاتکلیفی طرح‌های حمایتی همچنان مستاجران را در بیم و امید نگه داشته است. حالا نگاه‌ها به الگوی موفق کره جنوبی دوخته شده؛ الگویی که شاید بتواند راهی تازه برای خانه‌دار شدن اجاره‌نشین‌های ایرانی باز کند.
بازار اجاره در ماه‌های اخیر با کاهش سرعت رشد قیمت‌ها کمی نفس کشیده است. بر اساس آمار مرکز آمار ایران، نرخ رشد اجاره‌بها در تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۳۴.۶ درصد رسیده؛ کمترین رقم طی چهار سال گذشته. این در حالیست که تورم عمومی مردادماه ۴۲.۴ درصد گزارش شده و نشان می‌دهد اجاره‌بها حدود ۷.۸ واحد درصد کمتر از تورم عمومی حرکت کرده است.
کارشناسان می‌گویند نیمه دوم سال معمولا دوره آرام‌تری برای اجاره‌نشین‌هاست، اما نگرانی‌ها از اثر تورم بر بازار همچنان جدی است.
تجربه کره جنوبی؛ از اجاره تا مالکیت
کره جنوبی از دهه‌ها پیش برنامه‌های حمایتی برای اجاره‌نشین‌ها طراحی کرده و حتی امکان سکونت ۵۰ ساله برای اقشار کم‌درآمد فراهم کرده است. اجاره‌ها در این کشور پلکانی و متناسب با درآمد خانوارها تعیین می‌شود. نکته جالب اینکه خانوارهای دهک‌های متوسط
(۳ تا ۶) می‌توانند پس از ده سال سکونت، واحد اجاره‌ای خود را خریداری کنند؛ مدلی که به تدریج بسیاری از اجاره‌نشین‌ها را به مالک تبدیل کرده است.
ایران و چالش اجرا
در ایران نیز دولت طرح‌هایی همچون «جهش تولید و تامین مسکن» و ساخت مسکن استیجاری را روی میز گذاشته است. وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده بخشی از زمین‌های دولتی برای اجرای این طرح در اختیار زوج‌های جوان قرار خواهد گرفت. با این حال، بسیاری از این برنامه‌ها هنوز از مرحله وعده فراتر نرفته و مستاجران عملا نتیجه‌ای در زندگی خود ندیده‌اند.
از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد افزایش اجاره‌بها در برخی مناطق تهران بیش از سقف مصوب شورای مسکن بوده است. به عنوان مثال، در خرداد امسال سقف افزایش اجاره برای تهران ۲۵ درصد و برای شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر ۲۰ درصد تعیین شد، اما واقعیت بازار حکایت دیگری داشت.
راهی که باید رفت
نشست مشترک مسئولان ایرانی و کره‌ای در ماه‌های اخیر امیدهایی را برای انتقال تجربه و الگوبرداری از این کشور زنده کرده است. اما تحلیلگران معتقدند کلید موفقیت در کنترل اجاره و اجرای طرح‌های حمایتی، قبل از هر چیز به ثبات اقتصادی و کنترل تورم بستگی دارد. بدون این پیش‌زمینه، حتی بهترین الگوها هم نمی‌توانند باری از دوش مستاجر ایرانی بردارند.