بازار مسکن ایران این روزها در بن‌بست رکود گرفتار شده و بسیاری از فعالان صنعت ساختمان انگشت اتهام را به‌سمت سیاست‌های دولتی گرفته‌اند. پژمان جوزی، رئیس انجمن صنعت ساختمان، در یک نشست خبری تاکید کرد: «بخش مسکن استیجاری باید به توسعه‌گران و بخش خصوصی سپرده شود. دخالت مستقیم دولت نه‌تنها کمکی به رشد بازار نمی‌کند، بلکه مانع شکل‌گیری مکانیزم‌های رقابتی و بهره‌وری اقتصادی می‌شود.»
تجربه جهانی؛ وقتی بخش خصوصی میدان‌دار می‌شود
به باور کارشناسان، تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان داده است که واگذاری ساخت و مدیریت مسکن استیجاری به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، کیفیت عرضه را بالا می‌برد و تقاضای واقعی بازار را پاسخ می‌دهد. جوزی می‌گوید: «اگر دولت تنها تسهیل‌گر باشد و قوانین و فرآیندهای زائد را اصلاح کند، بازار مسکن جان می‌گیرد.»
ساخت مسکن متری چند؟
یکی از اصلی‌ترین موانع تولید مسکن اقتصادی، هزینه‌های سنگین ساخت است. فعالان این حوزه تاکید دارند که قیمت تمام‌شده تحت تاثیر مصالح، نیروی کار، مجوزها و هزینه‌های اداری قرار دارد. جوزی با اشاره به مقایسه جهانی توضیح می‌دهد: «نرخ ساخت خانه‌های اقتصادی در دنیا حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ دلار برای هر مترمربع است. اگر مدیریت هزینه‌ها در کشور اصلاح شود، تولید مسکن مقرون‌به‌صرفه کاملا دست‌یافتنی است.»
تحریم یا قوانین ناکارآمد؟
رئیس انجمن صنعت ساختمان معتقد است که برخلاف تصور عمومی، تحریم‌ها تنها حدود ۲۰ درصد بر صنعت ساختمان اثرگذارند. او تصریح می‌کند: «مسئله اصلی اصلاح فرآیندها و قوانین است. ما بازنگری در قانون نظام مهندسی و قانون تامین اجتماعی را ضروری می‌دانیم؛ قوانینی که امروز به یکی از مهم‌ترین موانع سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند.»
رکود بی‌سابقه در پنج دهه اخیر
جوزی با اشاره به وضعیت کنونی بازار گفت: «در ۵۰ سال گذشته، چنین رکودی در بخش مسکن تجربه نشده است. اگر آمار صدور پروانه‌های ساختمانی را مقایسه کنید، کاهش شدید ساخت‌وساز نسبت به گذشته کاملا مشهود است.» او افزود: «با بیش از ۱۵۰ شغل پیشین و پسین درگیر در صنعت ساختمان، هرگونه رونق در این بخش می‌تواند موتور محرک اقتصاد کلان باشد.»
نیروی انسانی؛ بحران پنهان صنعت ساختمان
کمبود نیروی انسانی یکی دیگر از مشکلات جدی صنعت ساختمان است. جوزی ضمن تاکید بر ضرورت ساماندهی اتباع خارجی گفت: «ما با خروج اتباع غیرمجاز موافقیم، اما دولت باید برای صدور مدارک هویتی به اتباع مجاز راهکاری ارائه دهد.» او همچنین خاطرنشان کرد: «با وجود جمعیت ۶۰۰ هزار نفری نظام مهندسی، قوانین ناکارآمد کار باعث شده کمتر کسی حاضر به استخدام مهندسان متخصص باشد.»
راهکار پیشنهادی؛ میدان دادن به توسعه‌گران
به باور جوزی، بهترین مسیر برای خروج از رکود و پاسخ به نیاز بازار، واگذاری مسکن استیجاری به بخش خصوصی است. او می‌گوید: «توسعه‌گران با انگیزه رقابت، کیفیت ساخت و خدمات پس از تحویل را بالا می‌برند. این روند نه‌تنها به نفع مستاجران است، بلکه فشار مالی دولت را هم کاهش می‌دهد.»