همشهری آنلاین – گروه سیاسی: روسیه، چین، آفریقای‌جنوبی، اتیوپی، اندونزی و ایران درحالی برای برگزاری رزمایش مرکب دریایی در بندر «کیپ تاون» حضور یافته‌اند که جمهوری‌اسلامی طی سال‌های اخیر نقش‌آفرینی فعالانه در حوزه «دیپلماسی دفاعی» را در دستورکار داشته و از ظرفیت‌های سازمان‌ها و ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در این راستا بهره گرفته‌است.
همین چند روز قبل بود که برگزاری رژه نظامی بزرگ ارتش چین با حضور سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت و نشان‌دهنده راهبردسازی قدرت‌های نوظهور جهان برای مقابله با تهدید یکجانبه‌گرایی غربی در حوزه‌های مختلف بود.
در چنین شرایطی کارشناسان براین اعتقادند که نقش‌آفرینی فعالانه ایران در سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی، مانند «بریکس» و «شانگهای»، بستر مناسبی برای ایجاد ظرفیت‌های دفاعی – امنیتی به نفع جمهوری‌اسلامی محسوب می‌شود. این درحالی است که افزایش تهدیدزایی محور عبری – غربی علیه کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا، که اخیرا شاهد نمودهای مختلفی از آن بوده‌ایم، اهمیت مشارکت فعالانه در ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را دوچندان کرده‌است.
تحولات راهبردی تازه
در روزها و هفته‌های اخیر شاهد تحولات متنوعی در حوزه «دیپلماسی دفاعی» ایران بوده‌ایم که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
۱
رزمایش آفریقای‌جنوبی
- اقدام: مشارکت ایران در رزمایش مرکب دریایی کشورهای عضو بریکس
- میزبان: بندر کیپ‌تاون در آفریقای‌جنوبی
- حاضران: روسیه، چین، آفریقای‌جنوبی، اتیوپی، اندونزی و ایران
- نماینده ایران: یگان‌های شناوری رزمی نیروی‌دریایی ارتش
- اهمیت راهبردی: همگرایی و انسجام کشورهای دوست به‌منظور ارتقای امنیت دریایی
۲
ائتلاف دفاعی شانگهای
اجلاس اخیر سران سازمان همکاری شانگهای در چین، یکی دیگر از نمودهای «دیپلماسی دفاعی» ایران در چارچوب ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی محسوب می‌شود.
- اقدام: رایزنی‌های دفاعی – امنیتی ایران در چارچوب سازمان همکاری شانگهای
- میزبان: «تیانجین» چین
- حاضران: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای
- محوریت رایزنی‌های دفاعی: امیر عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع
- اهمیت راهبردی: تشکیل ائتلاف دفاعی در ساختار سازمان همکاری شانگهای
۳
همکاری‌های دفاعی تهران – مینسک
سفر آخرین روزهای مردادماه رئیس‌جمهور ایران به بلاروس را باید یکی دیگر از گام‌های مهم ایران در توسعه «دیپلماسی دفاعی» به‌حساب آورد.
- اقدام: توافق ایران و بلاروس برای تعمیق همکاری‌های دفاعی در جریان سفر پزشکیان به مینسک
- زمان: ۲۹ مردادماه ۱۴۰۴
- راهبرد مشترک: مشارکت راهبردی در عرصه همکاری‌های فنی ـ نظامی
- نکته راهبردی: امضای سند همکاری دفاعی ایران و بلاروس در جریان سفر اسفندماه ۱۴۰۳ وزیر دفاع ایران به مینسک
۴
رزمایش مشترک ایران و روسیه
ایران، چین و روسیه طی سال‌های اخیر، با برگزاری رزمایش‌های مشترک دفاعی، گام‌های مهمی در حوزه «دیپلماسی دفاعی» برداشته‌اند.
- اقدام: برگزاری رزمایش دریایی مشترک ایران و روسیه
- زمان: ۳۰ تیرماه ۱۴۰۴
- منطقه: دریای خزر
- اهمیت راهبردی: تامین امنیت دریای خزر با مشارکت کشورهای منطقه
۵
رایزنی‌های دفاعی
توسعه همکاری‌های دفاعی با کشورهای مختلف در عرصه دفاعی، نظامی و امنیتی یکی از اصلی‌ترین اقدام‌های انجام شده در حوزه «دیپلماسی دفاعی» بوده است.
۲۱ مردادماه
- دیدار فرمانده نیروی دفاع ملی آفریقای‌جنوبی با وزیر دفاع ایران در تهران و تاکید بر توسعه همکاری‌های دوجانبه
۱۱ مردادماه
- رایزنی وزرای دفاع ایران و پاکستان در اسلام‌آباد در حاشیه سفر رئیس‌جمهور به این کشور و تبادل‌نظر پیرامون گسترش همکاری‌ها
۳۰ تیرماه
- دیدار و گفت‌وگوی وزیر دفاع ایران با همتای روس خود در مسکو و رایزنی درباره تقویت همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌های دفاعی و نظامی
۵ تیرماه
- سخنرانی امیر نصیرزاده در بیست‌ویکمین اجلاس وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای در چین و طرح پیشنهادهایی از جمله تشکیل یگان واکنش سریع و صلح‌بان ازسوی کشورهای عضو