به گزارش همشهری آنلاین، آیا کودک شما هم از خارش، قرمزی و خشکی پوست رنج می‌برد؟ اگزما یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در دوران کودکی است که می‌تواند هم کودک و هم والدین را دچار ناراحتی کند. درمان خانگی اگزما کودکان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش علائم و پیشگیری از عود مکرر بیماری است. بسیاری از والدین به‌دنبال راه‌هایی طبیعی و بی‌خطر هستند تا بدون استفاده از داروهای قوی بتوانند پوست حساس کودک را آرام کنند. در این مقاله به معرفی روش‌های علمی، کاربردی و قابل‌اجرا در خانه می‌پردازیم تا بتوانید با آرامش بیشتری از پوست فرزندتان مراقبت کنید.
اگزما چیست و چرا در کودکان شایع است؟
اگزما یا درماتیت آتوپیک نوعی التهاب مزمن پوست است که معمولاً در سنین نوزادی یا اوایل کودکی ظاهر می‌شود. پوست کودک مبتلا به اگزما خشک، تحریک‌پذیر و مستعد خارش است. این بیماری غیرواگیر بوده و ارتباطی با نظافت یا تغذیه ضعیف ندارد، بلکه بیشتر به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بروز می‌کند.
اگزما در کودکان ممکن است در نواحی مختلف بدن مانند گونه‌ها، بازوها، زانوها یا پشت زانو ظاهر شود و معمولاً با خارش و قرمزی همراه است. شناخت دقیق این مشکل اهمیت زیادی دارد زیرا درمان به‌موقع می‌تواند از عفونت‌های پوستی و ناراحتی‌های طولانی‌مدت پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید: علت لکه‌های سفید روی پوست کودکان و روش‌های درمان آن
علائم و نشانه‌های اگزما در کودکان
والدین معمولاً اولین کسانی هستند که تغییرات پوستی را در کودک خود مشاهده می‌کنند. مهم‌ترین نشانه‌های اگزما کودکان شامل موارد زیر است:
• خارش مداوم و گاهی شدید، به‌ویژه در شب
• قرمزی و التهاب پوست
• پوسته‌پوسته شدن یا خشکی بیش از حد
• وجود برجستگی‌های ریز یا تاول‌های کوچک
• ترک خوردن یا زخم سطحی ناشی از خاراندن
• ترشح مایع زرد یا پوسته زردرنگ در صورت عفونت ثانویه
اگر خارش بیش از اندازه ادامه پیدا کند، ممکن است پوست ضخیم‌تر و تیره‌تر شود. به همین دلیل کنترل خارش و رطوبت‌رسانی منظم به پوست کودک از مهم‌ترین اصول درمان خانگی اگزما کودکان است.
بیشتر بخوانید: درماتیت سبوره نوزادی چیست؟
دلایل بروز اگزما در کودکان
عوامل متعددی در بروز و تشدید اگزما نقش دارند و معمولاً ترکیبی از موارد زیر باعث بروز علائم می‌شود:
• ژنتیک: اگر یکی از والدین سابقه آلرژی، آسم یا اگزما داشته باشد، احتمال بروز آن در کودک افزایش می‌یابد.
• ضعف سد محافظتی پوست: در پوست‌های خشک و حساس، چربی طبیعی کمتر است و پوست در برابر مواد محرک آسیب‌پذیرتر می‌شود.
• عوامل محیطی: سرما، گرمای زیاد، رطوبت پایین یا تماس با گردوغبار می‌توانند باعث تشدید علائم شوند.
• استفاده از مواد شوینده قوی یا معطر: برخی شامپوها، صابون‌ها و شوینده‌ها ممکن است پوست کودک را تحریک کنند.
• لباس‌های نامناسب: پارچه‌های زبر مانند پشم یا الیاف مصنوعی می‌توانند باعث خارش و سوزش پوست شوند.
• تغذیه و آلرژی: برخی مواد غذایی مانند لبنیات یا تخم‌مرغ ممکن است در برخی کودکان موجب تشدید اگزما شوند.
• استرس و هیجانات: گرچه در کودکان کمتر دیده می‌شود، اما تنش روانی می‌تواند باعث تشدید خارش شود.
بیشتر بخوانید: نکاتی درباره حمام کردن نوزاد و مراقبت‌های پس از آن | از چه صابونی برای شست و شوی بدن نوزاد استفاده کنیم؟
بهترین روش‌های درمان خانگی اگزما کودکان
۱. حمام کوتاه و ملایم
حمام کردن روزانه با آب ولرم یکی از ساده‌ترین روش‌های مراقبتی است. آب داغ چربی طبیعی پوست را از بین می‌برد و خشکی را تشدید می‌کند. بهتر است کودک حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب بماند و پس از آن، پوست را با حوله نرم و بدون مالش خشک کنید تا کمی رطوبت باقی بماند.
۲. استفاده از مرطوب‌کننده بلافاصله پس از حمام
مرطوب‌کننده‌ها نقش اصلی را در درمان خانگی اگزما کودکان دارند. پس از هر بار شست‌وشو، زمانی که پوست هنوز کمی مرطوب است، از کرم یا پماد چرب و بدون عطر استفاده کنید. وازلین، کرم‌های مخصوص پوست حساس یا کرم‌های حاوی سرامید گزینه‌های مناسبی هستند.
۳. جو دوسر آرام‌بخش
افزودن پودر جو دوسر به آب حمام کودک می‌تواند خارش و التهاب را کاهش دهد. جو دوسر خاصیت ضدالتهابی دارد و باعث نرم شدن پوست می‌شود. می‌توانید جو دوسر آسیاب‌شده را در پارچه‌ای نازک قرار دهید و در آب حمام بگذارید تا مواد مفید آن آزاد شود.
۴. روغن‌های طبیعی
روغن نارگیل بکر، روغن آفتابگردان یا روغن بادام شیرین از بهترین گزینه‌ها برای مرطوب نگه داشتن پوست کودک هستند. این روغن‌ها علاوه بر حفظ رطوبت، خاصیت ضدباکتری و ضدالتهاب نیز دارند. بهتر است پس از حمام مقدار کمی از روغن را روی پوست ماساژ دهید.
۵. استفاده از کمپرس خنک
در مواقع خارش شدید، گذاشتن دستمال یا حوله خنک روی ناحیه ملتهب می‌تواند به تسکین پوست کمک کند. این روش ساده باعث آرام شدن پوست و جلوگیری از خاراندن مکرر می‌شود.
۶. پوشاندن پوست به روش مرطوب (Wet Wrap)
این روش در موارد خشکی شدید بسیار مؤثر است. ابتدا کرم یا پماد مرطوب‌کننده را روی پوست بمالید، سپس پارچه یا لباس نخی مرطوب روی ناحیه بگذارید و لایه‌ای خشک روی آن بپوشانید. این کار باعث حفظ رطوبت و جذب بهتر کرم می‌شود.
۷. کنترل دمای محیط
دمای بالا یا سرمای زیاد هر دو می‌توانند اگزما را بدتر کنند. بهترین حالت، دمای معتدل و رطوبت کافی در خانه است. استفاده از دستگاه بخور سرد در فصل‌های خشک می‌تواند کمک زیادی کند.
۸. لباس و شست‌وشوی مناسب
لباس‌های نخی و نرم بهترین انتخاب برای کودکان مبتلا به اگزما هستند. از استفاده از مواد شوینده معطر یا نرم‌کننده‌های شیمیایی خودداری کنید. بهتر است لباس‌ها با آب فراوان شسته و کاملاً آب‌کشی شوند تا هیچ اثری از مواد شیمیایی باقی نماند.
۹. رژیم غذایی سالم
هرچند رژیم غذایی به‌تنهایی علت اگزما نیست، اما تغذیه مناسب می‌تواند روند بهبود را تسریع کند. مصرف غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا۳ مانند ماهی، گردو و تخم کتان به کاهش التهاب پوست کمک می‌کند. همچنین باید از مصرف زیاد خوراکی‌های صنعتی، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های قندی پرهیز کرد.
۱۰. آرامش و خواب کافی
بی‌خوابی یا بی‌قراری شبانه می‌تواند اگزما را تشدید کند. بهتر است اتاق کودک خنک و آرام باشد و پیش از خواب از کرم مرطوب‌کننده استفاده شود. ایجاد محیطی آرام و شاد برای کودک نیز به کاهش استرس و در نتیجه بهبود علائم کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: علت زبری و پوسته پوسته شدن پوست ؛ چطور می‌توان از آن پیشگیری کرد؟
نکات مراقبتی روزانه برای پیشگیری از عود اگزما
• ناخن‌های کودک را همیشه کوتاه و تمیز نگه دارید تا پوست هنگام خاراندن آسیب نبیند.
• از تماس پوست با گردوغبار، موی حیوانات یا دود سیگار جلوگیری کنید.
• در فصل سرما، پوست کودک را با کرم مرطوب‌کننده مناسب محافظت کنید.
• از تعریق بیش از حد و لباس‌های سنگین خودداری کنید.
• پس از هر بار شنا یا تعریق، بدن کودک را بشویید و بلافاصله مرطوب‌کننده بزنید.
• در صورت خارش زیاد، حواس کودک را با بازی یا کتاب‌خوانی پرت کنید تا از خاراندن جلوگیری شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد درمان خانگی اگزما کودکان مؤثر است، اما در شرایط زیر مراجعه به پزشک ضروری است:
• خارش یا التهاب با وجود مراقبت‌های خانگی برطرف نشود؛
• پوست ترشح، زخم یا چرک کند (نشانه عفونت)؛
• کودک دچار تب یا بی‌قراری شدید شود؛
• علائم در حال گسترش باشد یا نواحی جدیدی از بدن را درگیر کند؛
• نیاز مکرر به استفاده از کرم‌های حاوی استروئید احساس شود.
پزشک ممکن است بر اساس شدت بیماری، کرم‌های دارویی ملایم یا درمان‌های تکمیلی را تجویز کند.
پوستی آرام، کودکی شاد
درمان خانگی اگزما کودکان اگر با دقت و استمرار انجام شود، می‌تواند نقش بزرگی در کنترل علائم و بهبود وضعیت پوست داشته باشد. مراقبت روزانه، مرطوب‌سازی مداوم و پرهیز از عوامل تحریک‌کننده، پایه‌های اصلی این درمان هستند. با آگاهی، صبر و پیگیری منظم، می‌توانید کمک کنید تا کودک شما از خارش و التهاب رهایی یابد و با پوستی سالم‌تر روزهای شادتری را تجربه کند.