گونه‌ای از کوسه که پیش از این هرگز سابقه‌ی کشتن انسان نداشت، اکنون برای نخستین بار چنین کرده است؛ آن هم با بلعیدن یک شناگر در حادثه‌ای تکان‌دهنده.

به گزارش انتخاب و به نقل از  sciencealert؛ در ۲۱ آوریل ۲۰۲۵، یک گردشگر ۴۰ ساله در حالی که بیش از ۱۰۰ متر از ساحل هدِرا در اسرائیل فاصله داشت، در دریای مدیترانه مشغول غواصی سطحی (اسنورکلینگ) بود. او با دوربین گوپرو (GoPro) خود گروهی از کوسه‌های خاکستری تیره (Carcharhinus obscurus) را فیلم‌برداری می‌کرد که ناگهان حادثه رخ داد.

دانشمندان معتقدند این حمله از آن‌جا آغاز شد که یکی از کوسه‌ها، از سر کنجکاوی، خواست لقمه‌ای آزمایشی از دوربین بگیرد، اما اشتباه کرد و به جای آن، دست مردی را که دوربین را در دست داشت گاز گرفت. خون و وحشتی که در پی این گازگرفتگی به‌وجود آمد، به احتمال زیاد باعث شد دیگر کوسه‌های اطراف وارد حالت تغذیه‌ی تهاجمی (feeding frenzy) شوند.

روایت شاهدان

به گفته‌ی زیست‌شناسان دریایی اریک کلوئا از دانشگاه علوم و ادبیات پاریس و کریستین پارتون از دانشگاه اکستر در بریتانیا، شاهدان گفته‌اند:

«شنیدند که او فریاد می‌زد: “کمک… دارند من را گاز می‌گیرند!”، و سپس از دید ناپدید شد؛ آب قرمز شد و باله‌های پشتی و دمی چند کوسه روی سطح آب ظاهر شد.»

روز بعد، عملیات جست‌وجو در دریا مقادیر اندکی از بقایای انسانی را پیدا کرد که شناسایی پزشکی قانونی قربانی را ممکن ساخت و در عین حال نشان داد که او توسط چندین کوسه بلعیده شده است.

کوسه‌هایی که «بی‌خطر» شناخته می‌شدند

کوسه‌های خاکستری تیره به داشتن رفتار غیرتهاجمی نسبت به انسان شهرت دارند و به همین دلیل، به‌طور گسترده در تورهای اکوتوریستی (گردشگری طبیعت‌محور) مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ جایی که گردشگران می‌توانند به تماشای این شکارچیان شگفت‌انگیز در زیستگاه طبیعی‌شان بپردازند و حتی گاهی به آن‌ها غذا بدهند.

منطقه‌ی هدِرا یکی از محبوب‌ترین نقاط برای مشاهده‌ی این کوسه‌هاست، زیرا نیروگاه آب‌شیرین‌کن نزدیک ساحل، آب گرم به دریا پمپاژ می‌کند و همین امر سبب تجمع شمار زیادی از این کوسه‌ها در محدوده می‌شود.

نقش انسان در حادثه

کلوئا و پارتون معتقدند تعامل مکرر انسان‌ها با کوسه‌ها و رفتارهای غیرطبیعی‌ای که در نتیجه‌ی این تماس شکل گرفته، احتمالاً نقش عمده‌ای در وقوع این برخورد مرگ‌بار داشته است.

آن‌ها در گزارش خود می‌نویسند:

«تغذیه‌ی مصنوعی کوسه‌ها در این منطقه موجب عادت‌پذیری و رفتارهای گدایی‌گونه در آن‌ها شده است. احتمالاً همین امر باعث شده یک کوسه‌ی جسور، در واکنش اولیه و ناشیانه‌اش، به دوربینی که غواص در دست داشت گاز بزند و به‌طور ناخواسته به او آسیب برساند.»

آن‌ها اضافه می‌کنند:

«صدا و بوی حاصل از خون، احتمالاً واکنش زنجیره‌ای تغذیه‌ای را برانگیخته و باعث شده چندین کوسه وارد گازگرفتگی‌های شکارگرانه شوند. در این مورد خاص، رقابت شدید میان کوسه‌ها احتمالاً غریزه‌ی طبیعیِ نادیده‌گرفتن انسان به عنوان طعمه را از میان برده است.»

درس‌هایی از این تراژدی

به گفته‌ی دانشمندان، گردشگری طبیعی در صورتی که به‌درستی انجام شود، می‌تواند برای اقتصاد محلی و اکوسیستم‌ها بسیار سودمند باشد؛ زیرا انگیزه‌ای برای جلوگیری از شکار کوسه‌ها و حفاظت از زیستگاه آن‌ها فراهم می‌کند.

با این حال، آن‌ها تأکید می‌کنند که بهترین راه پیش‌رو این است که تغذیه‌ی کوسه‌ها در این منطقه به‌طور کامل ممنوع شود تا رفتار گدایی از میان برود و فاصله‌ی طبیعی میان انسان و کوسه‌ها حفظ شود.

در مقابل، بدترین راه‌حل به گفته‌ی آنان، «کشتار گسترده‌ی کوسه‌ها»ست، زیرا **مسئولیت این حادثه اساساً بر عهده‌ی انسان‌هاست، نه حیوانات.»

این گزارش علمی در ژورنال Ethology (رفتارشناسی حیوانات) منتشر شده است.