همشهری آنلاین– سمیرا باباجانپور : اودلاجان رجال بزرگ تاریخی کم نداشت. اگر محدوده جغرافیای اودلاجان قدیم را در نظر بگیریم چهرهای تاریخی برجسته ای در این محله زندگی می‌کردند. میرزا بزرگ حاج ابراهیم نخستین صدراعظم قاجار، میرزا محمود وزیر، کمال‌الملک و استاد جلال‌الدین همایی تاریخ‌نگار و ریاضی‌دان ساکن این محله بودند و باغ‌ها و خانه‌های بسیاری از آن‌ها به یادگار مانده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
از معروف‌ترین رجال سیاسی و علمای ساکن دراین محله می‌توان به سید عبدالله بهبهانی و شهید آیت‌الله سید حسن مدرس نام برد. کوچه بهبهانی‌ها در اودلاجان یادآور سید عبدالله بهبهانی است. کوچه‌ای که خاطراتش با خاطرات مشروطه گره خورده است و رجال سیاسی در ایام مشروطه دران رفت‌وآمد می‌کردند. از مجتهدان شیعه و رهبران جنبش مشروطه ایران بود.
خانه بهبهانی تا سه نسل متعلق به خانواده بهبهانی بوده، آیت‌الله سید عبدالله بهبهانی، آیت‌الله سید محمد بهبهانی و سید جعفر بهبهانی، اما سال ۱۳۶۹ وارثان تصمیم می‌گیرند این ملک را بفروشند. رحیم طوبایی از معتمدین محله اودلاجان می‌گوید: «قدیمی‌های محل روضه‌های هفتگی خانه آیت‌الله بهبهانی که بعد از فوت سید محمد بهبهانی به حسینیه تبدیل‌شده بود را خوب به یاد دارند. از ۱۰ فرزند پسر و دو فرزند دختر آیت‌الله بهبهانی بیش از ۶۰ نتیجه باقی‌مانده که برخلاف اجدادشان هیچ‌یک در فعالیت‌های سیاسی دخالتی ندارند. خانه آیت‌الله بهبهانی در اودلاجان تنها خانه باقی‌مانده از رهبران صدر مشروطیت در تهران است.»
خاطرات نماینده نامدار مجلس ایران که یک‌تنه در مقابل استبداد رضاخانی ایستاد در محله اودلاجان ماندگار است. شهید آیت‌الله سید حسن مدرس با پس‌انداز و قرض خانه مشیرالدوله در اودلاجان را خریداری می‌کند و این خانه محل زندگی و تدریس اومی شود.
از دیگر شخصیت‌هایی که اهالی اودلاجان از او خاطره دارند حاج حسن چمران پدر شهید چمران است. طوبایی می‌گوید: «او علاقه زیادی به بقعه پیرعطا در اودلاجان داشت. حتماً برای خواندن نماز با آنجا می‌آمد. با اهالی اودلاجان دم خور بود. اهمیت زیادی به جوان‌های محله می‌داد. جوانی به نام علی سید ابوالفضل که از جوانان نااهل اودلاجان بود باد رایت او سربه راه شد. او علی را به خانه‌اش برد و فضایی از آن رادراختیار علی و خانواده‌اش قرارداد. در نزدیکی تکیه اودلاجان فضایی بود که بعد از ماه صفر خالی بود. آنجا را تبدیل به پارکینگ موتورسواران کرد و علی را مسئول آنجا کرد. علی بعد از آن اهل مسجد و هیات شد.»
- عودلاجان یا اودلاجان؟
درباره نامگذاری محله اودلاجان دو روایت وجود دارد. روایت نخست که معتبرتر به نظر می‌رسد این است که واژه اودلاجان از واژه اولاجان تغییر یافته است. در ساختار نام این محله «او» به معنای آب است که از زبان محلی شمیرانی گرفته شده؛ همان زبان محلی که در روستاهای شمال تهران و حتی در قلب تهران قدیم زبانی رایج بود. باقی واژه نیز از «دراجیدن»به معنای تقسیم کردن آب به رشته‌های کوچک‌تر مشتق شده است.