کمبود تجهیزات تشخیصی و درمانی، به ویژه در حوزه سرطان سینه، به یک بحران جدی در نظام سلامت کشور تبدیل شده و افزایش نرخ ابتلاء به سرطان سینه و مرگ‌ومیر ناشی از آن، زنگ خطر را برای سیستم بهداشتی به صدا درآورده است.
به گزارش دیده بان سلامتی؛ دستگاه‌هایی مانند پت اسکن، فیبرو اسکن، ام آر آی، سی تی اسکن و سی تی آنژیو نقش حیاتی در تشخیص سریع و دقیق بیماری‌ها ایفا می‌کنند. کمبود این تجهیزات باعث ایجاد نوبت‌های طولانی، تأخیر در تشخیص، و در بسیاری از موارد، از دست رفتن زمان طلایی درمان می‌شود.
این وضعیت سبب شده تا بیماران برای تشخیص و درمان به مراکز درمانی بزرگ در شهرهای بزرگ مهاجرت کنند که علاوه بر افزایش هزینه‌ها، روند درمان را نیز به تأخیر می‌اندازد. عدم دسترسی عادلانه به تجهیزات تشخیصی و درمانی، به ویژه در مناطق محروم، نابرابری‌های جدی در حوزه بهداشت و درمان ایجاد کرده است.
برای بررسی عمیق‌تر این معضل و تأثیرات آن بر بیماران، به یکی از بیمارستان‌های دولتی در شهر قزوین مراجعه کردیم. این بیمارستان به عنوان یکی از مراکز درمانی مهم در استان، پذیرای تعداد زیادی از بیماران سرطانی است.
دشواری‌های یک بیمار سرطانی در مواجهه با کمبود تجهیزات پزشکی
نابرابری در دسترسی به خدمات درمانی، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بیماران در ایران است. بیماران سرطانی در بسیاری از استان‌ها، به‌ویژه در شهرستان‌ها، برای تشخیص دقیق بیماری خود مجبورند مسافت‌های طولانی را تا تهران طی کنند. نبود تجهیزات تشخیصی مناسب در مناطق مختلف، این بیماران را در شرایطی سخت و طاقت‌فرسا قرار داده است. دستگاه‌های فرسوده و کم تعداد، نه تنها فرآیند درمان را به تأخیر می‌اندازد، بلکه استرس و اضطراب بیماران را نیز افزایش می‌دهد. این در حالی است که هر لحظه تأخیر در تشخیص و درمان بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
یک زن ۴۵ ساله قزوینی در این باره می‌گوید: « سال گذشته متوجه شدم سرطان سینه دارم. وقتی در مراحل ابتدایی، توده‌ای را در سینه‌ام احساس کردم، خیلی سریع به پزشک مراجعه کردم. اما اولین مشکل من این بود که در ابتدا برای تشخیص دقیق، باید به مراکز تخصصی می‌رفتم. زمانی که به کلینیک مراجعه کردم، متوجه شدم که دستگاه ماموگرافی خراب است و باید مدت‌ها منتظر تعمیرش باشم. دستگا سونوگرافی هم فرسوده و با کیفیت پایین بود. پزشک‌ها همه چیز را به من توضیح دادند، ولی هیچ‌کدام نتواستند بلافاصله نتیجه دقیقی از وضعیت من بگیرند. وقتی برای بیوپسی رفتیم، نتایج هم چندین بار دچار تاخیر شد. در همین مدت، بیماری من پیشرفت کرد و استرس‌ها و نگرانی‌ها به شدت بیشتر شد. پزشکان مجبور بودند برای تشخیص دقیق‌تر و درمان سریع‌تر، من را به مراکز دیگر ارجاع دهند، اما هزینه‌ها خیلی بالا بود و در نهایت تنها چیزی که می‌توانستم انجام دهم، تحمل درد و اضطراب بیشتر بود. در بیمارستان‌های عمومی و حتی کلینیک‌های خصوصی، همیشه مشکل کمبود تجهیزات و تاخیر در زمان انجام آزمایشات وجود دارد. این باعث می‌شود که بسیاری از بیماران مثل من نتوانند در زمان مناسب درمان دریافت کنند. من خودم شاهد بودم که در برخی مواقع، دستگاه‌هایی که نیاز بود برای تشخیص سرطان به کار بروند، فرسوده و غیرقابل استفاده بودند. این باعث شد تا روند درمان من خیلی طول بکشد و حتی شاید شانس من برای بهبودی کاهش یابد. در حال حاضر هنوز در مراحل درمان هستم و روزهای سختی را می‌گذرانم. اما به این فکر می‌کنم که کاش تجهیزات به روزتری داشتیم و مشکلات این‌چنینی وجود نداشت. هر کسی که بیماری مثل من را تجربه کند، متوجه می‌شود که درمان به موقع و تشخیص صحیح می‌تواند تفاوت زیادی در روند بهبودی داشته باشد.»
مشکل کمبود دستگاه‌های تشخیصی
افزایش شیوع بیماری‌های مزمن و نیاز به تشخیص‌های دقیق‌تر باعث افزایش تقاضا برای استفاده از این دستگاه‌ها شده است. اما در بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، تعداد محدودی از این دستگاه‌ها وجود دارد. از سوی دیگر تهیه و نگهداری این دستگاه‌ها به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد. بیمارستان‌های دولتی و خصوصی معمولاً با کمبود بودجه برای تأمین این تجهیزات مواجه‌اند. همچنین دستگاه‌های تشخیصی پیشرفته معمولاً در شهرهای بزرگ متمرکز هستند و بیماران در مناطق محروم و روستایی به سختی به این امکانات دسترسی دارند. نباید فراموش کنیم بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و عصبی نیاز به تشخیص زودهنگام دارند. نوبت‌های طولانی باعث می‌شود زمان طلایی تشخیص از دست برود و شانس درمان مؤثر کاهش یابد. انتظار طولانی برای تشخیص باعث افزایش استرس و نگرانی در بیماران و خانواده‌های آن‌ها می‌شود. تأخیر در تشخیص می‌تواند نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر را افزایش دهد، که فشار مضاعفی بر بیماران و سیستم بهداشت و درمان وارد می‌کند.
بحران کمبود تجهیزات، درمان بیماران سرطانی را به خطر انداخته است
دکتر مهدی پناه، متخصص رادیو آنکولوژی، با ابراز نگرانی از وضعیت درمان بیماران سرطانی، به مشکلات جدی ناشی از کمبود تجهیزات اشاره کرد.
وی با بیان اینکه بیماران مبتلا به سرطان پستان نیازمند درمان فوری و دقیق هستند، گفت: بیماران ما پس از جراحی، تنها یک ماه فرصت دارند تا رادیوتراپی را آغاز کنند. اما متاسفانه به دلیل طولانی شدن لیست‌های انتظار و خرابی دستگاه‌ها، بسیاری از بیماران مجبورند ماه‌ها برای شروع درمان صبر کنند.
دکتر مهدی پناه با تاکید بر اینکه تأخیر در درمان می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای بیماران داشته باشد افزود: بیماران برای دریافت درمان مناسب، مجبورند شهر و دیار خود را ترک کنند و به شهرهای دیگر مراجعه کنند. برخی از بیماران نیز به دلیل هزینه‌های بالا و دوری راه، از درمان منصرف می‌شوند. همچنین، استفاده بیش از حد از دستگاه‌های محدود موجود، باعث خرابی سریع آن‌ها شده و در نتیجه، بیماران بیشتری باید برای درمان منتظر بمانند.
این متخصص رادیو آنکولوژی با اشاره به پیشرفتگی برخی از دستگاه‌های موجود در کشور، گفت: « با وجود دستگاه‌های پیشرفته اما با تعدادی بسیار کم و استفاده بیش از حد از آن‌ها، باعث شده است که نتوانیم از تمام ظرفیت این دستگاه‌ها استفاده کنیم و بسیاری از بیماران از مزایای آن‌ها محروم بمانند.»
چی می‌شود کرد؟
کمبود حاد دستگاه‌های تشخیصی در سیستم بهداشتی کشور، بیماران را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. طولانی شدن نوبت‌ها، تاخیر در تشخیص بیماری‌ها، افزایش هزینه‌های درمانی و در برخی موارد، از دست رفتن فرصت طلایی درمان، از جمله عواقب این مشکل هستند. فرسودگی تجهیزات موجود، تمرکز دستگاه‌های پیشرفته در مراکز بزرگ شهری و نبود دسترسی عادلانه به این امکانات در مناطق محروم، از عوامل اصلی این بحران به شمار می‌رود.
تأثیر این کمبود بر بیماران، به ویژه بیماران مبتلاء به بیماری‌های جدی مانند سرطان، بسیار چشمگیر است. تأخیر در تشخیص و شروع درمان می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری، افزایش هزینه‌های درمانی و حتی کاهش شانس بهبودی شود.
کارشناسان معتقدند که سرمایه‌گذاری ناکافی دولت و بخش خصوصی در حوزه تجهیزات پزشکی، یکی از دلایل اصلی این بحران است. برای مقابله با این بحران، نیازمند عزم جدی مسئولین و همکاری همه جانبه بخش‌های دولتی و خصوصی هستیم. سیاست‌گذاران حوزه سلامت باید با تدوین برنامه‌های جامع و بلندمدت، نسبت به تامین و توزیع عادلانه تجهیزات پزشکی اقدام کنند.
source