به گزارش اخبار ساختمان، در سال ۱۴۰۱، بیش از یک میلیون خانوار مستاجر درگیر فقر در مناطق شهری (۸۲ درصد)، درآمدی کمتر از خط فقر داشته و ۲۳۳‌ هزار خانوار (۱۸ درصد) با اضافه شدن هزینه تامین مسکن استیجاری به سبد هزینه آنها، درگیر فقر شده اند. در روستاها گروه اول معادل ۷۵‌ هزار خانوار (۷۱ درصد) و گروه دوم، معادل ۳۱‌ هزار خانوار (۲۹ درصد) بوده اند.

به گزارش مرکز روابط عمومی و امور بین‌الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توجه به اینکه تنها هشت درصد از خانوارهای مستاجر درگیر فقر در روستاها سکونت دارند، فقر مستاجران را بیشتر می توان پدیده ای شهری دانست؛ در مقابل، محرومیت مسکونی که با ویژگی های کالبدی مسکن تعریف می شود، چهره ای روستایی دارد. به طوری که در سال ۱۴۰۱، ۴۸‌ درصد (۲ میلیون خانوار) از خانوارهای درگیر محرومیت مسکونی در مناطق شهری و ۵۲‌ درصد (۲.۲ میلیون خانوار) در مناطق روستایی سکونت داشته اند.

وضعیت فقر و محرومیت مسکن در استان های مختلف نیز متفاوت است. برای مثال، در استان هایی چون البرز و قم، ۱۰۰‌ درصد مستاجران به دلیل درآمد نامکفی دچار فقر‌‌ هستند و در استان های کردستان و آذربایجان غربی نرخ فقر ناشی از هزینه های تامین مسکن استیجاری بالاست (۴۶ و ۳۸ درصد). همچنین با وجود اسکان بیشترین تعداد خانوار مستاجر درگیر فقر در استان تهران، نرخ محرومیت مسکونی در این استان پایین و تنها پنج درصد است. در حالی که این نرخ در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان نزدیک به ۶۰‌ درصد است.

در ایران، تاکنون سیاست های متعددی برای تامین مسکن خانوارهای درگیر فقر اجرا شده است. این سیاست ها طیف متنوعی را از پروژه های پر هزینه ای چون طرح مسکن مهر یا احداث شهرهای جدید تا طرح هایی چون تعیین سقف اجاره بها و اعطای وام ودیعه مسکن در سال های اخیر در بر می گیرند.

با این حال نتایج بررسی ها نشان می دهد که هیچ یک از این طرح ها نتوانسته اند مشکل فقر مسکن در کشور را رفع کنند. گزارش حاضر با بررسی آمارها و ویژگی های فقر و محرومیت مسکن در کشور، پیشنهاد می دهد که اجرای هر نوع سیاستی در حوزه مسکن باید مبتنی بر نیازسنجی مسکونی خانوارهای درگیر فقر و محرومیت و ویژگی های مکانی محل اسکان آنها باشد. به عنوان مثال، برای رفع فقر مسکن در شهرها اولویت باید با اجرای سیاست های کوتاه مدتی در زمینه تامین هزینه مسکن استیجاری مانند کمک های بلاعوض مسکن، کنترل اجاره بها و بسته های حمایتی برای تامین اقلام ضروری باشد.

در حالی که در روستاها می توان تمرکز را بر سیاست های بلندمدت تری چون ساخت و بهسازی مسکن قرار داد. همچنین با توجه به تفاوت های استانی در زمینه فقر و محرومیت مسکن باید نگاهی اختصاصی به هر استان داشت. با ترسیم نقشه فقر و محرومیت مسکن در استان های کشور به تفکیک شهرستان، می توان این تفاوت ها را در سیاستگذاری ها لحاظ کرد.

دنیای اقتصاد