در دور جدید ثبت نام در طرح مسکن حمایتی، متقاضی علاوه بر شروط قبلی مبنی بر متأهل بودن یا تعهد به تأهل در زمان دریافت حمایت، نداشتن مسکن ملی و عدم دریافت مسکن دولتی در گذشته، باید حتما جزو سه دهک اول درآمدی نیز باشد.

به گزارش پرشین سازه ، در سال های گذشته سرمایه گذاری های عظیمی در بخش تولید مسکن های ملی صورت گرفته و با این وجود، همچنان تعداد قابل توجهی از خانوارهای ایرانی در فقر مسکن قرار دارند و از دسترسی به این واحدهای حمایتی محروم مانده اند.

آمارها نشان می دهد که در بین سال های ۸۵ تا ۹۵ تنها ۲۳ درصد از واحدهای مسکن حمایتی به تصرف مالکان حقیقی درآمده اند و ۷۸ درصد جنبه سرمایه گذاری برای متقاضیان را داشته اند.

در طرح نهضت ملی مسکن اجرایی شده در دولت سیزدهم نیز حدود ۴۰ درصد از ثبت نام کنندگان از میان سه گروه بالای درآمدی بودند که عملا هیچ نیازی به مسکن حمایتی نداشتند. بنابراین، این طرح های عمرانی عملا به یک فرصت سودجویی و سرمایه گذاری برای قشر مرفه تر جامعه تبدیل شده و موجب شده تا اتفاقا اقشاری که این واحدها برای آنان تولید شده، نتوانند به خرید فکر کنند.

تعیین دقیق دهک های درآمدی اولین گام برای شناسایی افرادی است که واقعا در فقر مسکن قرار داشته و به این واحدهای حمایتی نیاز دارند. دولت می تواند به واسطه دسترسی به داده های بانکی افراد میانگین سطح درآمد آنان را مشخص کرده و به این هدف دست پیدا کند.

با وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم، حدود ۶ میلیون تقاضای ثبت نام در طرح نهضت ملی مسکن صورت گرفت که پس از غربال های صورت گرفته، ۱.۸ میلیون نفر مشمول نهایی این طرح و ثبت نام نهایی شدند. از میان این افراد، نزدیک به یک میلیون نفر آورده اولیه خود را به حساب دولت واریز کرده و توانستند ثبت نام خود را قطعی نمایند.

دولت سیزدهم با وعده ساخت سالانه یک میلیون مسکن حمایتی برای محرومان کار خود را آغاز کرد؛ وعده ای که کارشناسان نسبت به چگونگی اجرای آن انتقادات جدی داشتند. به هر ترتیب اصرار دولت بر اجرای این طرح بدون در نظر گرفتن پیشنهادها و انتقادهای کارشناسان باعث شد تا ثبت نام و پایش متقاضیان طرح مسکن ملی در این دولت اجرایی شود.

در دولت قبلی، معیار اصلی اعتبارسنجی برای ثبت نام، تأهل، نداشتن ملک یا سابقه برخورداری از امتیاز مسکن حمایتی در گذشته بود اما با روی کار آمدن دولت چهاردهم، کارشناسان مشخص کرده اند که این شروط برای تشخیص متقاضیان واقعا نیازمند کافی نیست. در دور ثبت نام قبلی حدود ۴۰ درصد متقاضیان از میان دهک های بالای ۸ تا ۱۰ بودند که صرفا چون ملکی به نام آن ها ثبت نشده بود یا سابقه ثبت نام نداشتند، مشمول طرح شده و امتیاز مسکن حمایتی خریداری کردند.

اشکالات غربالگری متقاضیان

گرچه در دستور کار جدید، افرادی که دارای توانایی مالی بوده و جزو دهک های ابتدایی محسوب نمی شوند مشمول طرح مسکن حمایتی نمی شوند، اما در این نظام حفره های واضحی وجود دارد که باید به آن ها نیز پرداخته شود.

به عنوان مثال هیچ ساز و کاری برای شناسایی افراد کم درآمدی که دارای یک ملک کلنگی قدیمی هستند، دارای معلولیت یا بیماری های صعب العلاج هستند، در نظر گرفته نشده است.

از طرف دیگر با این معیارها مستأجران ساکن در مناطق گران قیمت شهر و مالکانی که با اسناد غیررسمی صاحب واحد مسکونی هستند مشمول این طرح محسوب می شوند و به همان میزان فردی که یک واحد کوچک در حاشیه شهر دارد صرفا به همین خاطر مشمول این طرح نخواهد شد.

مرکز پژوهش های مجلس در مرداد ماه امسال سند بلند و بالایی از ایرادات و حفره هایی که در نظام غربالگری ثبت نام در طرح مسکن حمایتی وجود دارد ارائه کرد.

تغییر شیوه ثبت نام برای کم درآمدها

با وجود مخالفت های نمایندگان مجلس، روند ثبت نام مسکن حمایتی در دولت چهاردهم متوقف شده است. وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده که فعلا در حال راه اندازی بسترهای جدید و راهکارهای نوین برای شناسایی دقیق محرومان و مشمولان واقعی این طرح است.

پس از بررسی های زیاد، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که از این پس سامانه جامع طرح های حمایتی مسکن به پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان متصل شده و شرایط درآمدی متقاضیان مستقیما توسط این سامانه مورد سنجش قرار می گیرد.

به عبارت دیگر، علاوه بر شروط قبلی، میزان حقوق و درآمد سالانه، دارایی دیگر (مانند تعداد و نوع ماشین هایی که به نام فرد است)، تعداد سفرهای خارجی و غیره نیز در تعیین سطح درآمدی وی مورد سنجش قرار می گیرند.

با راه اندازی این سیستم دولت تلاش دارد تا به معنی واقعی بتواند محرومانی که نیازمند مسکن حمایتی هستند را غربال کرده و حمایت های ویژه تری از افرادی که توان گرفتن وام و بازپرداخت اقساط را ندارند فراهم کند.