آمارهای کشوری نشان می دهند که هیچ شهری به اندازه تهران درگیر هزینه های اجاره نیست. شهروندان پایتخت نشین ناچارند ۵۵ درصد درآمد خود را به بخش اجاره مسکن اختصاص بدهند. این نرخ حدود ۱۳ درصد از متوسط کشور بالاتر است.

به گزارش پرشین سازه ، حالا که میانگین قیمت مسکن در تهران به ۱۰۰ میلیون تومان به ازای هر متر مربع رسیده است، اصلاً عجیب نیست که وضعیت به این سمت رفته و تهرانی ها را وادار به پرداخت هزینه های بیشتر جهت اجاره نشینی کرده است.

بررسی ها نشان می دهد که افزایش شاخص اجاره در پایتخت باعث شده که فشارهای جدیدی بر خانوار اعمال شود. بسیاری از خانواده های تهرانی ناچار به کنار گذاشتن دیگر هزینه ها از جمله هزینه های آموزش و تفریح شده اند تا بتوانند هزینه های اجاره مسکن را پرداخت کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، نزدیک به ۵۵.۸ درصد از درآمد خانوارهای تهرانی صرف هزینه های مسکن می شود. این در حالیست که این عدد برای میانگین کشوری، ۴۲.۸ درصد است. در کل دنیا، استاندارد بر این است که خانوار نباید بیش از ۳۰ درصد درآمد خود را صرف مسکن کند و اگر بیش از این هزینه نماید، قطعاً دچار فقر مسکن است.

حالا که این عدد در شهرهای بزرگ ایران به بیش از ۵۰ درصد رسیده، به وضوح می توان اعلام کرد که فقر مسکن بر کشور سایه افکنده و بسیاری از مالکان و مستاجران مسکن را دچار مشکلات اقتصادی کرده است.

البته این وضعیت در تمام استان های کشور قابل مشاهده نیست و در برخی از استان ها، سهم اجاره مسکن چندان بالا نیست. مثلاً در استان کهگیلویه و بویراحمد فقط ۱۸.۵ درصد درآمد خانوارها، صرف مسکن می شود.

آخرین داده های رسمی بازار مسکن در تابستان امسال منتشر شد و مشخص گردید که قیمت مسکن تهران متری ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. اما حالا که چندین ماه از تابستان می گذرد و تورم ماهانه مدام صعودی بوده است، بعید نیست که قیمت متوسط مسکن به متری ۱۰۲ میلیون تومان رسیده باشد.

بنابراین می توان گفت که قیمت یک مسکن ۸۰ متری در محله های مرکزی پایتخت به ۸ میلیارد تومان رسیده است. سوال اینجاست که چه بخشی از جامعه توان پرداخت این هشت میلیارد را دارند؟ آیا با چند سال کار ساده، می توان این مبلغ را جمع آوری کرد؟ پاسخ این سوالات برای بسیاری از اقشار جامعه واضح و روشن است.

در واقع، حتی بدون طرح چنین سوالاتی، وضعیت کنونی مسکن و تناسب قیمت آن با دستمزدها کاملاً مشخص و واضح است. ناگفته نماند که قیمت ذکر شده برای محله های مرکزی تهران صادق است. اگر به مناطق شمالی تهران مراجعه کنید، متوجه خواهید شد که قیمت ها تفاوت خیلی زیادی با نقاط مرکزی و جنوبی دارند.

در واقع، محله های جنوبی تهران، اختلاف قیمت زیادی با محله های شمالی دارند که گرچه در طی سال های جهش قیمت، این فاصله کمتر شده است اما به هرحال هنوز هم اختلاف معناداری میان نرخ آنها وجود دارد. نرخ مسکن در محله های شمالی پایتخت، حتی با میانگین قیمت ها نیز تفاوت چشمگیری دارد. به نظر می آید که خرید یا اجاره مسکن در این محله ها برای بخش زیادی از شهروندان تهرانی به یک رویای قدیمی و دست نیافتنی تبدیل شده است.

جهش قیمت موجب شده که حجم معاملات مسکن نیز در طی این سال ها، کمتر شود. به عبارت دیگر، حجم معاملات مسکن تهران که در هفت سال پیش، ماهانه ۱۷ هزار و ۹۴۸ فقره بوده است، در مرداد امسال به ۳ هزار و ۶۶۵ فقره رسیده! این نشان می دهد که قدرت خرید متقاضیان مسکن به طرز معناداری کاهش یافته و همین مسئله سبب شده که حجم معاملات تا حد زیادی پایین بیاید.

در واقع از سال ۱۴۰۰ که قیمت مسکن با یک جهش دیگر رو به رو شد، حجم معاملات مسکن هیچوقت از ماهانه ۵ هزار واحد در تهران بیشتر نشده است. همین وضعیت باعث شده که معیشت هزاران مشاور املاک به خطر بیفتد و بسیاری از آنها، مدت هاست که حتی یک قرارداد خرید و فروش هم منعقد نکرده اند. معیشت آنها از طریق قرارداد اجاره تامین می شود که احتمالا، به تدریج و با فراگیری سامانه خودنویس، این محل درآمد نیز قطع خواهد شد.

به طور کلی، استان های تهران، فارس و البرز بیشترین هزینه را برای اجاره نشینی پرداخت می کنند. گفته می شود که به ترتیب ۵۵.۸، ۴۸.۸ و ۴۴.۷ درصد درآمد شهروندان تهران، فارس و البرز صرف هزینه های مسکن می شود.

یکی دیگر از نکاتی که وضعیت مسکن را بغرنج تر کرده، عدم انتشار آمارهای بازار است. از اواسط تابستان امسال، آمارهای رسمی بانک مرکزی دیگر منتشر نمی شود. بهانه اصلی بانک مرکزی این بوده که به سامانه املاک و مستغلات دسترسی ندارد؛ چرا که این سامانه تحت مدیریت وزارت راه و شهرسازی است. به همین دلیل برای کارشناسان بازار بسیار سخت است که قیمت مسکن را تحلیل کنند یا پیش بینی دقیقی نسبت به وضعیت آتی این بازار داشته باشند.