یکی از رویکردهای دولت و سیاستگذار در طی سال های اخیر، این بوده که با ارائه زمین رایگان به محرومان و متقاضیان مسکن، آنها را خانه دار کند. در واقع این موضوع با هدف ساخت مسکن ارزان پیگیری می شود اما سوال اینجاست که ماجرای اصلی زمین ارزان و رایگان چیست و مسئولین مربوطه چقدر به این هدف وفادار مانده اند.
به گزارش پرشین سازه ، در طی سال هایی که دولت رویکرد ارائه زمین رایگان را دنبال کرده، هیچوقت نگفته است که هزینه آماده سازی اراضی حاشیه شهر که عملاً غیرمسکونی هستند چقدر بوده و همین عامل، انتقادات زیادی را برانگیخته است.
خیلی از کارشناسان اعتقاد دارند که اساساً تصمیم دولت در ارائه زمین رایگان در حواشی شهر نه تنها قیمت خانه را ارزان نمی کند، بلکه منجر به هزینه های اضافه برای آماده سازی آنها خواهد شد و در نهایت، قیمت را بالاتر می برد.
دولت می تواند با یک شفاف سازی در خصوص هزینه های آماده سازی، این انتقادات را پاسخ دهد اما فعلاً رویکرد سکوت را در پیش گرفته و رقم مشخصی در مورد آن اعلام نکرده است.
در طی سال های گذشته، دولت های مختلف به ارائه طرح های متنوع جهت مسکن سازی برای اقشار کم درآمد و فقیر روی آورده اند. مثلاً در دولت سیزدهم طرح نهضت ملی مسکن بنا نهاده شد و تا به امروز، خبری از پیشرفت آن نیست. قرار بود در طی این طرح، زمین ها به شکل رایگان و ارزان در اختیار متقاضیان قرار بگیرد. هدفی که در طرح مسکن مهر نیز دنبال شده بود اما به گفته بسیاری از کارشناسان، ادعای ارزان بودن زمین در حواشی شهرها اصلاً درست نیست.
بیشتر زمین هایی که دولت برای مسکن سازی در نظر می گیرد، اساساً در حواشی شهر هستند و کاملاً خام می باشند. به عبارت دیگر برای آماده سازی آنها باید هزینه های جانبی و سرانه خدمات را نیز در نظر گرفت که مشخصاً علاوه بر هزینه، می تواند به شدت زمانبر باشد.
این خیابان ها باید آسفالت شده و خدماتی نظیر آب، برق، گاز، دسترسی منطقه ای و …برای این شهرهای حاشیه ای در نظر گرفته شود. صرف ساخت مسکن، اقامتگاه و محل زندگی برای متقاضیان نمی سازد و باید هزینه و وقت زیادی هم برای ساخت هویت و فرهنگ این شهر صورت بگیرد. در غیر این صورت، چنین خانه هایی هیچوقت هویت خانه را به خود نمی گیرند و صرفاً در حد خوابگاه باقی میمانند.
گفته می شود که هزینه آماده سازی زمین های حاشیه شهرها برای خانه سازی، ۴ الی ۵ میلیون تومان به ازای هر متر مربع است. البته بسیاری از مسئولان دولت، هزینه آماده سازی این اراضی را ۲۰ الی ۲۵ درصد ارقام اعلام شده عنوان می کنند.
نکته جالب توجه اینجاست که بسیاری از مسئولین کنونی وزارت راه و شهرسازی در گذشته از منتقدان مسکن سازی در حواشی شهر بودند و همواره تیغ انتقاد را به مسئولین دولت قبل می کشیدند اما در حال حاضر، خود به مدافع سفت و سخت اجرای طرح مسکن ملی تبدیل شده اند. مثلاً در همین روزهای گذشته، معاونت شهرسازی و معماری وزارتخانه در گزارشی اعلام کرد که بیش از ۷۳ هزار هکتار زمین برای طرح های مسکن سازی تامین شده است و قرار است این زمین های ارزان در اختیار متقاضیان قرار بگیرند.
سوالی که در این میان مطرح می شود، این است که اساساً معاونت شهرسازی و معماری وزارتخانه، چه برآورد هزینه ای از آماده سازی زمین های تامین شده دارد و چقدر باید هزینه شود تا این اراضی غیرشهری به زمین های شهری تبدیل شوند؟!
چیزی که در گزارش معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی مغفول مانده، ارقام دقیق و آمارهای صحیح است. به همین دلیل نمی توان به هزینه های آماده سازی آن استناد کرد.
در واقع حرف کارشناسان بر این است که چنین رویکردی، حتی در صورت کاهش هزینه های مسکن سازی، هزینه زندگی برای محرومان را افزایش خواهد داد؛ چرا که اساساً هیچگونه زیرساختی در این شهرها وجود ندارد و ساکنان برای دسترسی به خدمات شهری قطعاً ناچار به صرف هزینه های بیشتر خواهند شد. علاوه بر این، جا به جایی تا مرکز شهر می تواند چالش بزرگترین برای ساکنان این مناطق باشد؛ چرا که لزوماً ساخت مسکن در حواشی شهر به معنای اشتغال زایی و خودکفا کردن آن منطقه از لحاظ اقتصادی نیست و هنوز هم بسیاری از ساکنان این نواحی به مراکز شهرهای بزرگ وابسته خواهند بود.
کافیست نگاهی به تجربه زندگی در حواشی شهر بندازیم تا متوجه شویم چنین موضوعی تا چه حد می تواند درست باشد. سال هاست که شهرهای اقماری مثل پردیس، پرند، اندیشه و غیره ساخته شده اند اما هنوز هم فاقد امکانات کافی نظیر فضای آموزشی، تفریحی، درمانگاهی و …هستند. به همین دلیل زندگی در چنین شهرهایی چالش برانگیز است و سیاست های حوزه مسکن نیز به جای اصلاح رویکرد خود، ترجیح می دهد که همان روش قدیمی را دنبال کند.
در واقع ضروری است که در اجرای پروژه های مسکن سازی، کیفیت زندگی شهروندان نیز در نظر گرفته شود، در غیر این صورت نه تنها کمکی به اقشار محروم جامعه نشده، بلکه دردسری به مشکلات قبلی آنها افزوده شده است.
source