در جریان مسابقه معماری «گذر بهداد»، طرح‌های متعددی برای بازطراحی این میدان ارائه شد که در نهایت، طرح ارائه‌شده توسط تیم هوداد ظروفچیان و شادی بیطرف به‌عنوان برنده انتخاب شد. در این گفت‌وگو، او درباره ایده‌های طراحی، چالش‌های پیش رو و تاثیرات احتمالی این طرح بر فضای شهری سخن گفت.
ایده‌پردازی برای یک میدان شهری زنده
شادی بیطرف درباره ایده اولیه طراحی میدان بهداد توضیح داد که تمرکز اصلی تیم بر ایجاد مداخله حداقلی در فضا و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود برای ارتقای کیفیت زیست شهری بوده است. به‌جای افزودن عناصر جدید، سعی شد که فضاهای بلااستفاده به نحوی بازطراحی شوند که نیازهای گروه‌های مختلف شهروندان را تامین کنند.
با تجمیع فضاهای خالی در بخش غربی گذر بهداد، این میدان به دو بخش مجزا تقسیم شد: بخشی برای بازی کودکان و بخشی برای تعاملات اجتماعی. زمین بازی کودکان با استفاده از مسیر قنات موجود طراحی شد و از طریق حلقه‌های تو در تو و دیواره‌های کوتاه و بلند، فضایی تعاملی و جذاب برای کودکان ایجاد شد. در سوی دیگر، فضای معاشرتی برای سالمندان طراحی شد که شامل سکوهای نشیمن و سایه‌اندازها است. این طراحی به گونه‌ای انجام شد که علاوه بر بهبود زیبایی‌شناسی محیط، نیازهای اجتماعی اقشار مختلف، به ویژه سالمندان را که معمولا در طراحی‌های شهری کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، تامین کند.
یکی دیگر از محورهای طراحی، بهبود مسیرهای پیاده‌روی و ساماندهی مسیرهای عبور و مرور بود. استفاده از سنگ‌فرش مناسب در محدوده مدرسه، هم ایمنی عابران را افزایش می‌دهد و هم کیفیت تجربه شهری را بهبود می‌بخشد. انتخاب متریال مناسب برای کف‌سازی نیز علاوه بر افزایش دوام و زیبایی، موجب کاهش سرعت خودروها و افزایش امنیت عابران پیاده خواهد شد. در کنار این اقدامات، شکست‌های طراحی‌شده در امتداد خیابان نیز برای کنترل پارک خودروها و ایجاد فضاهای مکث و تعامل اجتماعی در نظر گرفته شده است. در مجموع، این طرح تلاش دارد تا گذر بهداد را به یک «مکان سوم» تبدیل کند که شهروندان بتوانند در آن تعامل و ارتباط بیشتری با یکدیگر داشته باشند.
چالش‌های اجرایی؛ از بودجه تا هماهنگی میان نهادها
بیطرف درباره چالش‌های اجرایی طرح گفت که اجرای هرگونه تغییر در فضاهای شهری، به ویژه در مناطق پررفت و آمد، همواره با محدودیت‌های اجرایی، قوانین شهری و موانع اجتماعی همراه است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در اجرای این طرح، مقاومت برخی از کسبه و ساکنان در برابر تغییرات است. ساماندهی پیاده‌روها و فضاهای عمومی ممکن است بر فعالیت‌های تجاری تاثیر بگذارد و این موضوع نیازمند تعامل و جلب رضایت ذی‌نفعان است.
علاوه بر این، تامین بودجه لازم برای اجرای این تغییرات نیز یکی از مسائل کلیدی است. حمایت نهادهای شهری و مشارکت بخش‌های مختلف در فرآیند تامین منابع مالی، نقش مهمی در پیشبرد پروژه ایفا خواهد کرد؛ همچنین هماهنگی میان شهرداری، نهادهای مدیریت ترافیک و سایر سازمان‌های اجرایی برای اجرای صحیح طرح ضروری است.
چشم‌انداز آینده؛ آیا طرح بدون تغییر اجرا خواهد شد؟
بیطرف در پاسخ به این پرسش که چقدر امیدوار است که این طرح بدون تغییرات اساسی اجرا شود، گفت که در بسیاری از پروژه‌های شهری، طرح‌های اولیه هنگام اجرا دستخوش تغییراتی می‌شوند، اما تلاش بر این است که در مراحل اجرا، اصول و ایده‌های کلیدی طرح حفظ شده و با حداقل تغییرات، عملیاتی شود. نظارت مستمر بر روند اجرا و تعامل با نهادهای اجرایی می‌تواند نقش مهمی در تحقق اهداف این طرح ایفا کند.
با اجرای این طرح، میدان بهداد می‌تواند به فضایی پویا و تعاملی برای شهروندان تبدیل شود که علاوه بر بهبود جلوه بصری منطقه، کارکردهای اجتماعی و شهری آن را نیز ارتقا دهد.
source