نخستین همایش ملی با محوریت چالش‌های حاشیه‌نشینی و ظرفیت‌های بازآفرینی شهری، با حضور جمعی از مسئولان، صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه شهرسازی در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد برگزار شد. این رویداد علمی فرصتی بود تا عبدالرضا گلپایگانی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری ایران، ابعاد مختلف این پدیده را با نگاهی نو و آینده‌نگرانه بررسی کند.
گلپایگانی در سخنرانی خود با تاکید بر لزوم تغییر نگرش‌ها، حاشیه‌نشینی را نه صرفا مشکلی شهری، بلکه مساله‌ای ملی خواند که نیازمند برخوردی واقع‌گرایانه و سیاست‌گذاری هوشمندانه است. او تاکید کرد که باید به ساکنان مناطق حاشیه‌ای به‌عنوان شهروندان دارای حقوق برابر نگاه کرد؛ شهروندانی که مستحق دریافت خدمات شهری، رفاهی و آموزشی هستند. بر اساس اظهارات گلپایگانی، در حال حاضر حدود هفت میلیون ایرانی در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند؛ رقمی که با وجود پایین‌تر بودن نسبت به میانگین جهانی، به‌دلیل ویژگی‌های خاص اجتماعی و اقتصادی کشور، زنگ خطری جدی برای آینده توسعه شهری است.
او با اشاره به ظرفیت‌های نهفته در این مناطق، گفت: مناطق حاشیه‌ای می‌توانند به کانون‌های توسعه‌ای تبدیل شوند، اگر با نگاهی هدفمند و برنامه‌محور به آنها نگریسته شود. به گفته وی، چابهار با جمعیت قابل‌توجهی از ساکنان حاشیه‌نشین، در صورت سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند به قطب تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه اقتصاد دریامحور بدل شود. گلپایگانی هشدار داد که بی‌توجهی به خدمات‌رسانی و نادیده گرفتن زیرساخت‌های مورد نیاز در این سکونتگاه‌ها، به رشد آسیب‌های اجتماعی و افزایش شکاف طبقاتی منجر خواهد شد. او مشهد را نمونه‌ای ملموس دانست که با بیش از ۱.۳ میلیون نفر جمعیت حاشیه‌نشین، در صورت بی‌توجهی، با بحران‌های اجتماعی و اقتصادی جدی مواجه خواهد شد.
وی همچنین بر ضرورت برخورد جدی با ساخت‌وسازهای غیرمجاز تاکید کرد و افزود: جلوگیری از تجاوز به اراضی کشاورزی و ساخت‌وسازهای غیرقانونی وظیفه‌ای است که قانون به صراحت بر عهده شهرداری‌ها و نهادهای ذی‌ربط گذاشته و اجرای آن نیازمند پیگیری قضایی پیچیده‌ای نیست.
همایش یادشده با هدف ارتقای سطح دانش فنی، تبادل تجربه‌ها و شناسایی الگوهای موفق در زمینه بازآفرینی شهری برگزار شد. موضوعاتی چون آسیب‌شناسی اجتماعی، پایداری محیط‌زیست، امنیت شهری، چالش‌های کالبدی و مدیریت یکپارچه از جمله محورهای اصلی این نشست تخصصی بود.
در پایان، مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری ایران از حمایت این نهاد از پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های علمی مرتبط با موضوع حاشیه‌نشینی خبر داد؛ اقدامی که می‌تواند نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگران را در حل این ابرچالش شهری پررنگ‌تر کند.