درحالی‌که بسیاری دلیل رکوردشکنی حضور ۳۵۷۳ نفری در مجمع عمومی نظام مهندسی ساختمان استان تهران را در تاخیر ۵ ساله و انباشت مطالبات جستجو می‌کنند، یک عامل کلیدی دیگر نیز در این میان نقش داشته است: حضور چهره‌هایی که از اعتماد عمومی بالایی در جامعه مهندسی برخوردارند.
قدرت یک دعوت ساده
دو روز مانده به برگزاری مجمع، دکتر پیروز حناچی، شهردار اسبق تهران و عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی، در اقدامی که بسیاری آن را نقطه عطف مشارکت گسترده می‌دانند، ویدیویی منتشر کرد. در این ویدیو که صما متن کامل آن را در اختیار دارد، حناچی با لحنی صمیمی و دور از تکلف، از مهندسان برای حضور در مجمع دعوت کرد.
نکته جالب توجه در پیام حناچی، صراحت او در اشاره به مشکلات موجود بود. او در این پیام کوتاه تصریح کرد: “متأسفانه نزدیک پنج ساله که مجمع عمومی تشکیل نشده و عملکرد هیات مدیره در دوره‌های مختلف تصویب نشده. این موضوع می‌تونه منشا خیلی از مشکلات بعدی باشه.”
این صراحت در بیان مشکل، در کنار دعوت صادقانه برای حل آن، به نظر می‌رسد تاثیر قابل توجهی بر تصمیم مهندسان برای حضور در مجمع داشته است.
رکوردی که معنا دارد
اما چرا دعوت حناچی تا این حد موثر واقع شد؟ برای پاسخ به این سوال، باید به انتخابات هیات مدیره نظام مهندسی برگردیم. دکتر حناچی در این انتخابات با کسب ۱۱,۶۳۵ رای، رکوردی بی‌سابقه در تاریخ انتخابات نظام مهندسی کشور به جا گذاشت.
آنچه این رکورد را خاص‌تر می‌کند، ترکیب آرای او است. بررسی‌های صما نشان می‌دهد که بیش از ۵۰۰۰ رای از مجموع آرای حناچی، “تک‌رای” بوده است. به عبارت دیگر، این تعداد از رای‌دهندگان، از میان همه کاندیداها، تنها به حناچی رای داده‌اند. این پدیده که در ادبیات انتخاباتی نشان از اعتماد عمیق و شخصی رای‌دهندگان به یک کاندیدا دارد، در انتخابات صنفی بسیار نادر است.
سرمایه اجتماعی در عمل
تحلیل صما نشان می‌دهد که مشارکت بالای مجمع ۸ خرداد، تنها ناشی از انباشت ۵ ساله مطالبات نبوده است. حضور افرادی مانند حناچی که از “سرمایه اجتماعی” قابل توجهی برخوردارند، نقش کلیدی در ترغیب اعضا برای حضور داشته است.
این سرمایه اجتماعی محصول چیست؟ سوابق اجرایی موفق، شفافیت در عملکرد، و مهم‌تر از همه، قابلیت ایجاد اعتماد در مخاطبان. حناچی با سابقه شهرداری تهران و عملکرد شناخته‌شده‌اش در حوزه شهرسازی، نمادی از این ویژگی‌ها در جامعه مهندسی محسوب می‌شود.
درسی برای آینده
موفقیت حناچی در بسیج مهندسان برای حضور در مجمع، درس مهمی برای مدیران صنفی دارد: اعتماد عمومی، قدرتمندترین ابزار رهبری است. در شرایطی که بسیاری از تشکل‌های صنفی با بحران مشارکت مواجه هستند، تجربه مجمع نظام مهندسی تهران نشان داد که حضور افراد مورد اعتماد می‌تواند معادلات را تغییر دهد.
جالب است که حناچی در پیام ویدیویی خود، با اشاره به اینکه “مجمع عمومی بالاترین مرجع تصویب و صحه گذاشتن عملکرد هیات مدیره است”، نه تنها از موضع قدرت صحبت نکرد، بلکه خود را در معرض نظارت و قضاوت اعضا قرار داد. این شفافیت و پاسخگویی، احتمالاً یکی دیگر از دلایل اثربخشی دعوت او بوده است.
نگاهی به آینده
رکورد مشارکت ۳۵۷۳ نفری در مجمع نظام مهندسی تهران، فراتر از یک آمار صرف است. این رقم نشان می‌دهد که جامعه مهندسی، علی‌رغم همه چالش‌ها و نارضایتی‌ها، همچنان به اصلاح از درون امیدوار است. اما این امید زمانی به نتیجه می‌رسد که افرادی با سرمایه اجتماعی بالا، مسئولیت رهبری این تغییر را بپذیرند.
دکتر حناچی با ۱۱,۶۳۵ رای و بیش از ۵۰۰۰ رای انحصاری، نشان داده که از این سرمایه برخوردار است. حال باید دید که او و سایر اعضای هیات مدیره، چگونه از این اعتماد برای حل چالش‌های انباشته شده ۵ ساله استفاده خواهند کرد.
نکته پایانی صما: در دنیای امروز که بسیاری از سازمان‌ها با بحران مشروعیت و مشارکت مواجه هستند، تجربه مجمع نظام مهندسی تهران یادآور این نکته مهم است که رهبری موثر، نه با قدرت رسمی که با اعتماد عمومی شکل می‌گیرد. دعوت دو دقیقه‌ای حناچی که توانست هزاران مهندس را به حرکت وادارد، شاید بهترین مثال برای این حقیقت باشد.