با گذشت یک سال از جنجال ساخت مسجد در بوستان‌ها، حالا نوبت به مدارس رسیده است. شهردار تهران، علیرضا زاکانی، این بار در طرحی جدید قصد دارد ۱۰۰ مجتمع آموزشی در پایتخت بسازد؛ اما آنچه نگرانی فعالان محیط زیست و شهروندان را برانگیخته، محل ساخت این مدارس است: پارک‌ها و بوستان‌های عمومی.
بر اساس گزارش‌های رسمی، ۸۷ پلاک در ۵ منطقه تهران برای احداث ۵۸ مدرسه مشخص شده‌اند. این پلاک‌ها، به‌گفته منابع مطلع، در فضاهای سبز شهری قرار دارند؛ پارک‌های محلی، بوستان‌های عمومی و حتی پارک‌های موضوعی. فعالان محیط زیست این اقدام را «دست‌اندازی به آخرین ریه‌های شهر» می‌دانند.
پایتختی که در آلودگی می‌سوزد، نیاز به فضای سبز دارد، نه ساختمان بیشتر
تهران در سال‌های اخیر با بحران آلودگی هوا، توسعه نامتوازن شهری و کاهش محسوس فضاهای باز روبه‌رو بوده است. در چنین شرایطی، برنامه‌ریزی برای تبدیل پارک‌ها به کاربری آموزشی، به‌زعم کارشناسان، خلاف اصول شهرسازی و سلامت شهری است.
در این رابطه مسعود امیرزاده، فعال محیط زیست، تاکید کرد: در حال حاضر همین فضاهای سبز برای آرامش سالمندان باقی مانده است و کسی که با انواع مشکلات اقتصادی مواجه است، پارک را محلی برای آرامش می‌داند اما ما با تغییر کاربری همین فضا را هم از این افراد می‌گیریم.
فعالان محیط زیست معتقدند تهران همین حالا هم نفس ندارد. ساخت‌وسازهای بی‌رویه، باغ‌ها را بلعیده و حالا نوبت به پارک‌ها رسیده است. اگر در دل همین فضاهای سبز هم دیوار بکشند، باید فاتحه نفس کشیدن در این شهر را خواند. از طرفی ساخت مدرسه در پارک‌ها به‌جز تضاد آشکار با وظایف شهرداری، ممکن است مصداق خیانت در امانت تلقی شود؛ چراکه پارک‌ها اموال عمومی‌اند، نه منابع در اختیار شهرداری برای تغییر کاربری.
تجربه تکراری؛ از ساخت مسجد تا مدرسه در دل بوستان‌ها
این نخستین بار نیست که شهرداری تهران نگاه ویژه‌ای به زمین‌های سبز شهری دارد. اردیبهشت‌ماه سال گذشته، بخش‌هایی از پارک لاله حصارکشی شد؛ ابتدا بحث احداث فرهنگ‌سرا و سپس کارگاه نگهداشت پارک مطرح شد. در پارک قیطریه هم، پروژه ساخت مسجد جنجال‌برانگیز شد؛ پروژه‌ای که به‌دلیل اعتراضات عمومی و واکنش وراث واقف، نهایتا متوقف شد.
حالا، ساخت مدرسه بهانه‌ای تازه شده است؛ اما الگو همان است: تصرف فضای سبز، اجرای پروژه‌های فاقد شفافیت و احتمال تجاری‌سازی فضاهای اطراف.
سکوت یا نظارت؟ شورای شهر چه می‌کند؟
اعضای شورای شهر تهران هم نسبت به این طرح واکنش نشان داده‌اند. ناصر امانی، عضو شورا، با انتقاد از تصمیم شهردار گفته است: اگر مجوز ساخت مدرسه در بوستان‌ها داده شود، دیگر نمی‌توان این روند را کنترل کرد. او همچنین گلایه کرد که برای جلسات تصمیم‌گیری، شورای شهر تهران دعوت نشده و صرفا استانداری و شهرداری در جریان بوده‌اند؛ درحالی‌که طبق قانون، واگذاری هر زمین شهری برای ساخت مدرسه نیاز به تایید شورای شهر دارد.
مدرسه در پارک؛ چالش امنیت، آرامش و سلامت شهری
با تاکید بر تفاوت کارکرد پارک و مدرسه، مسعود امیرزاده چنین بیان کرد: پارک‌ها محل آرامش مردم‌اند، مدرسه‌ها محل جنب‌وجوش دانش‌آموزان. این دو کاربرد نه‌تنها هم‌افزا نیستند، بلکه می‌توانند مزاحم هم نیز باشند. حضور دانش‌آموزان در فضایی که افراد مختلف در آن رفت‌وآمد دارند، ممکن است از نظر امنیتی هم خطراتی به همراه داشته باشد.
به گفته او، ساخت مدرسه، آن‌هم بدون الزام قانونی برای شهرداری، به‌جای توسعه فضای آموزشی در اراضی مناسب، نشان‌دهنده ترجیح پروژه‌های نمایشی بر مسئولیت‌های واقعی این نهاد است.
تجاری‌سازی پنهان؟ منافع چه کسانی تامین می‌شود؟
پرسشی که در سال‌های اخیر بارها مطرح شده و دوباره سر برآورده، اینست که آیا تغییر کاربری پارک‌ها به نفع عموم است یا عده‌ای خاص؟
امیرزاده با یادآوری مسجد مفتخر در قیطریه که زیر آن، کاربری تجاری تعریف شده است می‌گوید: تغییر کاربری فضای سبز به پروژه‌هایی مانند مسجد و مدرسه، می‌تواند ارزش اقتصادی زمین‌های اطراف را بالا ببرد و راه را برای پروژه‌های تجاری هموار کند.
این فعال محیط زیست با اشاره به پروژه‌های هتل‌سازی شهرداری در بوستان‌ها گفت: سال‌ها پیش هم در اوایل انقلاب چند هتل در بوستان‌ها ساخته شد. آن زمان شاید افکار عمومی به اندازه امروز حساس نبود، اما حالا مردم بهتر از هر زمانی درک می‌کنند که فضاهای سبز سرمایه عمومی‌اند، نه بستر سودآوری برای بخش خصوصی.
source