درحالی‌که جنگ ۱۲ روزه، بسیاری از زیرساخت‌های شهری و اجتماعی ایران را به چالش کشید، پیروز حناچی شهردار پیشین تهران، استاد دانشگاه و منتخب دهمین دوره انتخابات نظام مهندسی، این بحران را فرصتی تاریخی برای بازاندیشی در شیوه اداره کشور دانست. او با تاکید بر نقش کلیدی مردم در عبور از این تهدید، خواستار تغییر ریل سیاست‌گذاری، بازتعریف تاب‌آوری شهری و توجه جدی‌تر به افکار عمومی شد.
پیروز حناچی روز دوشنبه با حضور در استودیوی ایرنا، در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی به تحلیل شرایط اجتماعی و سیاسی پیش آمده پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان پرداخت و اظهار داشت: انگلیسی‌ها از زمان قاجار تعبیر جالبی درخصوص ایرانی‌ها داشتند و آن اینکه «مردم ایران دارای نبوغ خاصی هستند که در مواقع حساس خود را نشان می‌دهد»؛ موضوعی که در روزهای گذشته و در دوره جنگ نیز به وضوح آن را مشاهده کردیم.
وی گفت: معتقدم آنچه در روز ۲۳ خرداد ماه اتفاق افتاد، یک برنامه براندازی کامل بود، اما از آنجایی که به نتیجه نرسید، دشمنان در میانه راه تغییر جهت دادند.
حناچی ادامه داد: وقتی فرماندهان ارشد نظامی و سران کشور را نشانه رفتند، همچنین زیرساخت ها و صدا و سیمای کشور را مورد هجمه قرار دادند، جز براندازی نمی‌توان آن را تعبیر کرد؛ اما با نبوغ و هوشمندی ایرانیان این اتفاق نیفتاد.
وی با تاکید بر اینکه هیچ سرباز و نیروی خارجی نمی‌تواند مشکلات ما را حل کند، اضافه‌کرد: به‌طور قطع منافقین به این جنگ چشم امید داشتند، اما مردم ما آنان را ناامید کردند.
وی بار دیگر با تاکید بر اینکه حامیان و مجریان این جنگ به دنبال براندازی نظام بودند، تصریح کرد: به‌طور قطع عکس‌العمل مناسب در مدیریت این بحران، تاثیر زیادی در کنترل این تهدید بزرگ داشت، به‌طوری که در کوتاه‌ترین زمان ممکن آماده پاسخگویی شدیم و نا امیدی جبهه دشمن برای برنامه های بعدی‌شان به دنبال داشت.
نقش مردم در ثبت این موفقیت تاریخی
حناچی تاکید کرد: با وجود نکات یاد شده، نقش اصلی را در این موفقیت مردم شریف و بسیار تاب‌آور کشورمان داشتند.
وی اظهار داشت: نبوغ ایرانیان چیزیست که در طول تاریخ به وجود آمده. این کشور نقطه‌ای در اتصال شرق، غرب، شمال و جنوب است و بارها مورد هجمه قرار گرفته، اما هر کجا به مردم اتکا کردیم، موفق شدیم و هرکجا مردم را فراموش کردیم، شکست خوردیم.
شهردار پیشین تهران به دوره صفویه اشاره کرد و گفت: در آن دوره مطابق آنچه در تاریخ آمده، گرچه از ساز و برگ جنگی لازم برخوردار بودیم، اما به دلیل شکاف بین حاکمیت و مردم، همراهی خوبی را در جنگ شاهد نبودیم.
وی افزود: بارها و بارها چنین روزهایی را در کشور تجربه کردیم و فرهنگ آن در مردم ما وجود دارد، لذا عکس‌العمل مردم در ضمیر ناخودآگاه آنان به انحای مختلف وجود دارد و این فرق مردمی با فرهنگ کهن با سایر کشورهایی است که برخی از آنها شاید حتی ۱۸۰ سال هم قدمت نداشته باشند.
این استاد دانشگاه تهران با اشاره به تجربه جنگ تحمیلی هشت ساله از سوی مردم، اظهار داشت: اگر این اتفاق در کشور دیگری افتاده بود، شاید حکومت ساقط می‌شد اما تجربه جنگ هشت ساله بسیار تاثیرگذار بود.
وی با اشاره به بمباران‌های زمان جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق بیان داشت: بسیاری مردم با تجربه آن روزها، خیلی از بمباران‌های شهرها تعجب نکردند و شاید نسل جدید تجربه چندانی نداشت، اما خیلی زود خود را با شرایط منطبق کرد و همبستگی که در نهایت اتفاق افتاد بی‌نظیر بود.
حناچی تصریح کرد: مدیریت داخلی نظام دولتی برای حل مشکلات مردم بسیار تاثیرگذار بود که از جمله مصادیق آن را در کنترل مصرف سوخت دیدیم.
وی یادآور شد: در روزهای نخست وقوع بحران، مصرف سوخت در کشور به بالای ۲۰۰ میلیون لیتر رسید، اما در ادامه و با مدیریت مساله، شاهد بودیم در اوج بمباران‌ها پمپ‌بنزین‌ها خلوت بود.
این عضو سازمان نظام مهندسی تهران تاکید کرد: تجربه جنگ و دوران دفاع مقدس، تاب آوری ما را بالاتر برده بود، هرچند در ابتدا انتظار حمله‌ای به این شکل را نداشتیم.
وی در ادامه اظهار داشت: در موضوع شهرسازی، مفهومی به نام تاب‌آوری شهری وجود دارد، به طوری که برای بدترین شرایط سناریو نوشته می‌شود؛ از جمله اینکه اگر در ساعت پنج صبح روز جمعه انرژی یکی از گسل‌های تهران آزاد شود یا در شرایط جنگی و هجوم دشمنان، چگونه باید عمل کرد؟
وجود پناهگاه باید الزامی باشد
استاد دانشگاه تهران با اشاره به موضوع پناهگاه و اتاق‌های ایمن که در این ایام انتقادات زیادی را نیز به دنبال داشت، افزود: در بسیاری کشورهای توسعه یافته که حتی با تهدید جنگ نیز مواجه نیستند، شاهد وجود پناهگاه‌های جدی و حتی پناهگاه‌های اتمی هستیم که مردم می‌توانند در شرایط اضطراری از آنها استفاده کنند.
وی ادامه داد: در زمان جنگ تحمیلی هشت ساله به یاد داریم مراکز عمومی، مدارس و دیگر نقاط به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می گرفت، اما امروز بسیاری از این پناهگاه‌ها تغییر کاربری یافتند، تخریب یا به انبار تبدیل شدند.
حناچی با تاکید بر اینکه تهدیدهای قابل پیش‌بینی، قابل برنامه‌ریزی هم هست، گفت: وجود پناهگاه باید الزامی باشد. اینها موضوعاتی است که بخش پدافند غیرعامل، همچنین نظام مدیریت شهری می‌تواند نسبت به آنها حساسیت نشان دهد و اخیرا نیز شاهد بودیم شورای شهر تهران نسبت به اهمیت آن واکنش نشان داد.
شکر نعمت، نعمتت افزون کند
وی با بیان اینکه ما مسلمان هستیم و بسیاری راهکارها در اعتقادات ما عنوان شده است، گفت: آیه‌ای در قرآن با این مضمون داریم که «شکر نعمت، نعمت را افزون می‌کند» و اظهار داشت: اینکه دیدیم مردم شریف ایران در شرایط سخت جنگ چنین رفتارهایی از خود بروز دادند؛ درحالی‌که شهر تقریبا خالی از سکنه بود، شاهد غارت و دزدی اموال نبودیم و احساس نا امنی نمی‌کردیم و حتی کمک مردم به یکدیگر بیشتر شده بود، اینها همه نعمت است.
شهردار پیشین تهران اضافه‌کرد: در منطقه ای نظیر طالقان با بیش از ۱۰۰ پارچه آبادی، شاهد میزبانی جمعیتی بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر بودیم اما نکته جالب این بود مردم خودشان کسبه را طوری کنترل می‌کردند تا در حق کسی اجحاف نشود؛ اینها نعمت است.
قدردان مردم باشیم
وی تاکید کرد: یکی از راهکارها این است که قدر مردم شریف کشورمان را بدانیم، چرا که یکی از نقیصه‌های کشورمان کم توجهی به افکار عمومی است و نباید حکومت دست روی وجدان عمومی کشور بگذارد یا برخلاف جهت آن حرکت کند.
حناچی افزود: نظرسنجی یکی از مواردی است که در بسیاری کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌طوری که مشخص می‌شود مردم از چه چیز یا چیزهایی خوششان می‌آید و چنانچه کسی به آنها توجه نکرده یا نظر و سلیقه شخصی خود را اعمال کند، در حقیقت در جهت عکس حرکت کرده است.
وی تاکید کرد: مردم وظیفه خودشان را انجام داده‌اند و اگر حاکمیت هم به وظیفه خود عمل کند، آن شکر که عنوان شد را به جا آورده‌ایم.
لزوم کوتاه کردن مسیرها و تسهیل فرآیندها برای خدمت رسانی به مردم
این استاد دانشگاه تهران در ادامه به موضوع بازسازی واحدهای آسیب دیده در جنگ پرداخت و گفت: همه دستگاه‌ها از جمله وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن، سازمان نظام مهندسی ساختمان و… در این زمینه مسئولیت دارند؛ به طوری که باید مسیرها را کوتاه و فرآیندها را تسهیل کرد.
وی به برخی اقدامات خوب انجام شده در طول ۱۲ روز جنگ تحمیلی اشاره کرد و افزود: یکی از این موارد، دادن اختیار به استانداران برای تصمیم‌گیری سریع و کوتاه کردن مسیرها بود.
حناچی عنوان‌کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان برای ارائه خدمات با صرف کمترین زمان و هزینه و حتی انجام رایگان کارها اعلام آمادگی کرد.
وی ادامه‌داد: بسیاری ساختمان‌ها در طول این ۱۲ روز دچار صدماتی شدند، اینها باید ارزیابی و آسیب‌شناسی شوند که آیا قابلیت استفاده دارند یا خیر؟ این در حالیست که برخی پلاک‌ها کاملا تخریب شده، اما برخی دیگر از پلاک‌ها نیازمند ترمیم هستند.
لزوم درس گرفتن از این تجربه
شهردار پیشین تهران با تاکید بر اینکه مهمترین موضوع درس گرفتن از این تجربه است، به زلزله سال ۱۹۹۹ کوبه ژاپن اشاره کرد و گفت: با وجود همه آمادگی‌هایی که نزد ژاپنی‌ها وجود داشت، این زلزله با ۶ هزار کشته همراه بود و شهردار کوبه پس از این حادثه خودکشی کرد، اما ژاپنی‌ها این تهدید را به یک فرصت و یک آزمایشگاه بزرگ تبدیل کردند که تاثیر خود را بر این کشور و دیگر کشورها حتی ایران گذاشت.
وی بیان‌داشت: امروز در سطح شهرها از شیرهای اتوماتیک استفاده می‌شود که به‌طور خودکار گاز را قطع می‌کنند و این یکی از تجربیات زلزله کوبه بود که به ما منتقل شد.
حناچی همچنین به وجود دو گسل اصلی مشاء ـ فشم و ری در پایتخت اشاره کرد و اظهار داشت: مطالعات نشان می‌دهد کیفیت ساختمان‌ها در مناطق جنوبی و حاشیه‌ای تهران پایین‌تر است و چنانچه زلزله‌ای اتفاق بیفتد، ممکن است با تلفات، مجروحان و تخریب بیشتری در این مناطق مواجه باشیم؛ این هم یکی از تجارب برگرفته از زلزله ژاپن است.
این استاد دانشگاه تهران یادآور شد: در همین شرایط شاهد بودیم بسیاری از آنانی که از مملکت بیرون رفته بودند، حتی خواننده‌های لس‌آنجلسی پیام دادند؛ در این شرایط باید تهدیدات را به‌درستی شناسایی کرده و برای آنها برنامه داشته باشیم.
source