کوکورا دیگر وجود ندارد. این شهر در سال ۱۹۶۳ با چهار شهر دیگر ادغام شد تا کیتاکیوشو را تشکیل دهد. شهری که امروز کمتر از یک میلیون نفر جمعیت دارد و در جنوب‌غرب ژاپن واقع است.

اما نام کوکورا همچنان در ذهن جمعی ژاپنی‌ها باقی مانده است. پایان کار آن می‌توانست بسیار دردناک‌تر باشد.

کوکورا یکی از اهدافی بود که ایالات متحده برای بمباران اتمی ژاپن در سال ۱۹۴۵ انتخاب کرده بود، اما به‌طرزی معجزه‌آسا دوبار از نابودی در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم گریخت.

در واقع، در روز ۹ اوت، کوکورا تنها چند دقیقه با سرنوشتی مشابه هیروشیما که سه روز پیش از آن بمباران شده بود، فاصله داشت.

اما این سلاح ویرانگر هیچ‌گاه در آنجا استفاده نشد، چرا که ترکیبی از عوامل، نیروی هوایی آمریکا را مجبور کرد ناگاساکی را هدف قرار دهد.

برآورد می‌شود که بمباران‌ها ۱۴۰ هزار نفر را در هیروشیما و ۷۴ هزار نفر را در ناگاساکی کشتند و هزاران نفر دیگر نیز سال‌ها از آثار پرتوهای رادیواکتیو رنج بردند.

«شانس کوکورا» به ضرب‌المثلی در زبان ژاپنی تبدیل شد برای اشاره به گریز خوش‌شانس از سرنوشتی دهشتناک.

اما واقعاً چه اتفاقی افتاد؟

ابرها و دود در آسمان

بمب پلوتونیومی که در ناگاساکی انداخته شد، در اصل برای کوکورا در نظر گرفته شده بود

تا اواسط ژوئیه ۱۹۴۵، مقامات نظامی آمریکا ۱۲ شهر در ژاپن را به دلیل وجود اهدافی چون کارخانه‌ها و پایگاه‌های نظامی برای حمله با بمب اتمی انتخاب کرده بودند.

کوکورا پس از هیروشیما در اولویت قرار داشت. این شهر مرکز تولید تسلیحات و میزبان یکی از زرادخانه‌های عظیم ارتش ژاپن بود.

در روز ۶ اوت، اگر به هر دلیلی ارتش آمریکا نمی‌توانست بمب را بر فراز هیروشیما بیندازد، این کوکورا بود که هدف نخستین بمب اتمی قرار می‌گرفت.

سه روز بعد، بمب‌افکن‌های بی۲۹ در ساعات اولیه صبح به سوی کوکورا پرواز کردند. بمب افکن باکسکار، یکی از آن‌ها، بمب فت‌من را حمل می‌کرد. بمبی پلوتونیومی که حتی از بمب اورانیومی هیروشیما هم قدرتمندتر بود.

اما صبح آن روز کوکورا در پوششی از ابر قرار داشت. دید کم ممکن است به دلیل دود ناشی از آتش‌سوزی‌های روز قبل در شهر همسایه یاواتا که با بمباران متعارف ایجاد شده بود، تشدید شده باشد.

برخی تاریخ‌نگاران نیز گفته‌اند کارخانه‌های کوکورا به عمد زغال‌سنگ سوزانده بودند تا هنگام حملات هوایی مکرر در سراسر ژاپن، با ایجاد پرده‌ای از دود از شهر محافظت کنند.

طبق اسناد ارتش آمریکا و گزارش ویلیام لارنس، خبرنگار نیویورک تایمز که در یکی از هواپیماهای ماموریت ۹ اوت حضور داشت، بمب‌افکن‌های بی۲۹ سه بار بر فراز کوکورا چرخیدند.

دستور داده شده بود که بمب تنها پس از شناسایی بصری هدف انداخته شود تا حداکثر قدرت تخریب حاصل شود.

مشکل این بود که پیش از آن‌که شناسایی صورت گیرد، پدافند زمینی کوکورا هواپیماها را دید و به سویشان آتش گشود.

در این لحظه بود که سرگرد چارلز سوئینی، خلبان باکسکار، تصمیم گرفت به سوی ناگاساکی برود. چرا که هواپیماها نیز در این انتظار سوخت ارزشمند خود را مصرف می‌کردند.

کوکورا نجات یافته بود. برای بار دوم.

پایتخت نبود

برآورد می‌شود که دست‌کم ۷۰ هزار نفر در بمباران ناگازاکی کشته شدند

از ماه مارس ۱۹۴۵، هواپیماهای آمریکایی، با استفاده از بمب‌های آتش‌زا که شهرها را با خاک یکسان می‌کردند بی‌وقفه به ژاپن حمله می‌کردند.

تخمین زده می‌شود که تنها در یک حمله شبانه به توکیو در ۹ مارس، بیش از ۸۳ هزار نفر کشته و بیش از یک میلیون نفر بی‌خانمان شدند.

اما تا زمانی که بمب‌افکن‌های بی۲۹ در ماه اوت بر فراز کوکورا رسیدند، شهر عملا دست‌نخورده بود.

کوکورا، همراه با دیگر اهداف بالقوه بمب اتمی، از بمباران‌های آتش‌زا در امان مانده بود. مقامات نظامی آمریکا می‌خواستند این شهرها تا حد امکان دست‌نخورده باقی بمانند تا بتوانند آثار ویرانگر سلاح‌های اتمی را بهتر مطالعه کنند.

ناگاساکی در فهرست اولیه اهداف قرار نداشت، اما به‌دستور هری استیمسون، وزیر جنگ وقت آمریکا، به آن افزوده شد.

او توانست هری ترومن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا را متقاعد کند که نابود کردن کیوتو که زمانی پایتخت ژاپن بود، آشتی پس از جنگ میان توکیو و واشنگتن را بسیار دشوار می‌کند.

اما مورخان آمریکایی بعدا گفته‌اند که استیمسون همچنین انگیزه‌ای شخصی برای نجات کیوتو داشت. او پیش‌تر بارها به ژاپن سفر کرده و گزارش شده که ماه‌عسلش را در آن شهر گذرانده بود.

آرامش و اندوه

کیتاکیوشو امروز یکی از سبزترین شهرهای آسیاست

تسلیم بی‌قید و شرط ژاپن در ۱۵ اوت ۱۹۴۵ از سوی امپراتور هیروهیتو اعلام شد.

کوکورا که اکنون کیتاکیوشو نام دارد، از ویرانی گریخت، اما از بهت و اندوه نه.

زمانی که معلوم شد بمبی که بر ناگاساکی انداخته شده بود، در اصل برای این شهر در نظر گرفته شده بود، احساس آرامش با اندوه و همدلی درهم آمیخت.

کیتاکیوشو دارای بنای یادبود بمب اتمی ناگاساکی است که در پارکی ساخته شده بر زمین‌های سابق زرادخانه تسلیحاتی واقع شده است.

در این بنا، هم نجات نزدیک کیتاکیوشو و هم رنج ناگاساکی توصیف شده‌اند. این بنا از سال ۱۹۷۳، هر سال در ۹ اوت میزبان مراسم بزرگداشت است.

موزه صلح کیتاکیوشو نیز در سال ۲۰۲۲ گشایش یافت.

این دو شهر طی دهه‌ها پیوندهای دوستانه‌ای ایجاد کرده‌اند و سرنوشت‌های درهم‌تنیده‌شان به‌طور عمومی به‌رسمیت شناخته شده است.

اما کیتاکیوشو نیز دگرگونی‌های خود را تجربه کرده است. در جریان بازسازی ژاپن، این شهر صنعتی چنان آلوده شد که آب‌های خلیج دوکای آن تقریبا خشک شده بودند.

امروز، پس از دهه‌ها سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تجدیدپذیر، از آن به‌عنوان یکی از سبزترین شهرهای آسیا یاد می‌شود. شهری که هرگز گذشته را فراموش نمی‌کند، اما با قاطعیت به‌سوی آینده گام برداشته است.

منبع: بی بی سی