تعاونی‌های مسکن، که روزگاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحقق مردمی‌سازیاقتصاد و تامین سرپناه اقشار متوسط و کم‌درآمد شناخته می‌شدند، امروز درگیررکودی عمیق و ساختاری شده‌اند. این نهادها که می‌توانستند با تکیه بر سرمایه‌هایخرد مردمی موتور محرک ساخت‌وساز باشند، اکنون از مسیر اصلی خود به دلایلاقتصادی، اجتماعی و سیاسی منحرف شده و سهم آنها در نظام تامین مسکن کشور بهحاشیه رانده شده است.
خشایار باقرپور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران، در گفت‌وگویی تحلیلی بااشاره به وضعیت نابسامان این بخش اظهار کرد: «از میان حدود ۱۰۰ هزار شرکتتعاونی ثبت‌شده در کشور، نزدیک به ۸۰ درصد عملا غیرفعال‌اند. این نهاد که قرار بودپیشران ساخت‌وساز مردمی باشد، امروز با رکود سرمایه‌گذاری، ضعف شدید مدیریتیو کاهش اعتماد عمومی مواجه است.»
هفته تعاون؛ تبریک‌هایی که در سایه گلایه‌ها رنگ می‌بازد
باقرپور در ادامه، ضمن تبریک هفته تعاون، از ناکارآمدی سیاست‌های حمایتی دولت‌هادر این حوزه انتقاد کرد و گفت:«در تمام این سال‌ها، دولت‌ها به جای ایفای نقشتسهیل‌گر، مستقیما در فعالیت تعاونی‌ها مداخله کرده‌اند. این در حالی است کهفلسفه وجودی تعاون، مشارکت مردم و استقلال مدیریت آنهاست. امروز، حتی آماردقیق و شفافی از وضعیت تعاونی‌ها در دسترس نیست و این خود نشانه‌ای از ضعفحکمرانی در این حوزه است»
رکود صنعت ساختمان؛ بحران مشترک بخش خصوصی و تعاون
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران با اشاره به وضعیت بغرنج بازارساخت‌وساز افزود: «صنعت ساختمان کشور به دلیل ناترازی‌های اقتصادی و کاهشجذابیت سرمایه‌گذاری، در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است. نقدشوندگی مسکنبرای تولیدکنندگان تقریبا به صفر رسیده و این بحران، مرز میان بخش خصوصی وتعاونی را از میان برداشته؛ هر دو در وضعیت مشابهی گرفتارند.»
زمین؛ گلوگاه اصلی تولید مسکن
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی تولید مسکن در ایران، جهش سرسام‌آور قیمتزمین است. باقرپور در این‌باره تصریح کرد: «امروز سهم زمین در قیمت تمام‌شدهمسکن در کلان‌شهرها به ۶۰ تا ۷۰درصد رسیده است؛ این در حالی است که ۲۵ سالپیش، سهم زمین کمتر از ۲۵ درصد بود. دلیل این افزایش نجومی، محدودیت درتوسعه شهری و الحاق اراضی جدید به بافت شهرهاست؛ امری که خود ناشی از ضعفزیرساخت‌هایی چون آب، برق و شبکه فاضلاب است.»
تعاونی‌های مسکن؛ قربانیان بی‌اعتمادی عمومی
به گفته باقرپور، تعاونی‌های حوزه مسکن به دلیل ماهیت مردمی و سرمایه‌محور خود،بیش از سایر بخش‌ها از فضای بی‌اعتمادی آسیب می‌بینند: «وقتی مردم رکود رامی‌بینند، حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند و این به معنای قفل شدن چرخه مشارکتاست. متاسفانه، سیاستگذاری‌های حوزه مسکن نیز به شدت سیاست‌زده است و بهجای پاسخگویی به نیاز واقعی بازار، بیشتر رنگ و بوی جناحی دارد.»
وزارت راه و شهرسازی؛ تفاهم‌نامه‌هایی که خاک می‌خورند
او با انتقاد از رویه‌های تکراری وزارت راه و شهرسازی افزود: «هر دولتی که روی کارمی‌آید، تعاونی‌ها با بسته‌ای از طرح‌ها و تفاهم‌نامه‌ها به سراغ وزارتخانه می‌روند؛ اما باتغییر دولت، همه این توافقات در بایگانی می‌ماند و عملا به مرحله اجرا نمی‌رسند. اینچرخه معیوب، سال‌هاست که ادامه دارد.»
مسکن اقتصادی؛ نیاز واقعی جوانان
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران با تاکید بر اهمیت تولید مسکن اقتصادیو کوچک‌متراژ اظهار کرد: «این مدل، به‌ویژه برای جوانان و زوج‌های تازه‌کار، می‌تواندراه‌حلی پایدار باشد. اما سیاستگذاری‌ها تاکنون بیشتر به سمت شعاری و نمایشی شدنپیش رفته و عملا به تامین نیازهای واقعی مردم بی‌توجه مانده است.»
چشم‌انداز مسکن؛ گره‌گشایی در گرو دیپلماسی و انرژی
در پایان، باقرپور راهکار خروج از وضعیت کنونی را چنین ترسیم کرد: «حل معضلمسکن تنها با تزریق منابع مالی یا افزایش سقف وام‌ها ممکن نیست. ابتدا باید گرهزیرساختی انرژی، به‌ویژه در حوزه برق، باز شود تا امکان توسعه شهرها و کاهش سهمزمین در هزینه نهایی فراهم شود. از سوی دیگر، بهبود دیپلماسی بین‌المللی و رفعبلاتکلیفی اقتصادی، می‌تواند سایه تردید را از بازار مسکن بردارد و اعتماد عمومی رااحیا کند.»
source