به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از اکونگار، اما در سال های اخیر، شکل و شمایل اجاره نشینی با گذشته بسیار متفاوت شده است زیرا به دلیل رشد سریع نرخ تورم در ۶ سال گذشته و افزایش سالانه قیمت های اجاره بها، مدت زمان قراردادها عموماً کاهش یافته، ضمن اینکه افزایش مخارج اداره خانوارها موجب شده اکثر مالکان منازل استیجاری به مبالغ اجاره دریافتی، به چشم جبران کسری هزینه های خود نگاه ‌کنند که این امر باعث شده شرایط برای مستأجران بغرنج تر شود.

آمار مستأجران در ایران

با توجه به آمارهای منتشر شده، تعداد مستأجران در ایران در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است. برخی برآوردهای آماری نشان می دهد تعداد خانوارهای مستأجر در سراسر ایران به هشت میلیون خانوار رسیده است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده در سال ۱۴۰۰، بیش از ۵۵ درصد از خانوارهای شهری و بیش از ۲۵‌درصد از خانوارهای روستایی به عنوان مستأجر در حال زندگی هستند.

طبق اعلام مسئولان وزارت راه و شهرسازی، ۳۱ درصد از مردم ایران مستأجرند و هشت درصد در خانه های سازمانی زندگی می کنند. طبق این آمار در شهر تهران ۵۱ درصد شهروندان مستأجر هستند. براساس آمار سال ۱۳۹۸ در تهران ۴۳ درصد مستأجر داشتیم، اما نسبت مستأجران به مالکان در پنج سال اخیر رشد کرده و به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.

کدام استان ها بیشترین مستأجر را دارند؟

طبق آمارها، استان های تهران، خراسان رضوی و فارس به ترتیب رتبه های اول تا سوم در داشتن بیشترین مستأجران را در اختیار دارند. استان خراسان رضوی بعد از استان تهران بیشترین تعداد مستأجر را دارد.

در استان فارس هم با توجه به جمعیت بالا و وجود شهرهای بزرگی مانند شیراز، کازرون و مرودشت، تعداد مستأجران رو به افزایش است. در سال ۱۴۰۰، حدود ۵۰ درصد از خانوارهای شهری و ۲۰ درصد از خانوارهای روستایی استان فارس مستأجر بوده اند.

عوارض افزایش اجاره بها

یکی از عوارض مشهود افزایش قیمت اجاره بها در ایران پدیده حاشیه نشینی و مهاجرت به حاشیه شهرها است؛ پدیده ای که در استان های بزرگ و پرجمعیت مانند استان تهران کاملاً محسوس است. هرسال پس از افزایش قیمت اجاره بها در سراسر کشور شاهد مهاجرت خانواده ها به حاشیه شهرها هستیم. این اتفاق رفته رفته باعث افزایش بیشتر اجاره بها و همچنین گران شدن اجاره منزل در حاشیه شهرها نیز شده است.

از دیگر عوارض افزایش اجاره بها می توان به بدمسکنی و بی خانمانی اشاره کرد. در این وضعیت افرادی که از توانایی مالی قابل قبولی برخوردار نیستند، مجبور به سکونت در منازل قدیمی و غیرقابل‌قبول شده یا گاهی در وضعیت بدتری قرار گرفته و بی خانمان می شوند.

پیشینه آماری اجاره نشینی

براساس گزارش مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۳۵ خورشیدی تعداد خانوارهای ساکن واحدهای مسکونی ملکی یا صاحبخانه ها ۲ میلیون و ۴۱۷ هزار و ۱۳۸ خانوار بوده است و در مقابل ۷۵۰ هزارو ۱۱۰ خانوار مستأجر بوده اند. به عبارتی شمار مالکان ۳.۲ برابر مستأجران بوده است. در سال ۱۳۴۵ خورشیدی ۲ میلیون و ۹۸۷ هزارو ۲۲۴ خانوار مالک مسکن خود بوده اند و ۸۱۲ هزار و ۷۵۷ خانوار مستأجر بوده اند؛ یعنی تعداد مالکان مسکن افزایش یافت و نسبت مالکان خانه به مستأجران ۳.۶ برابر شد.

در سال ۱۳۵۵ خورشیدی شمار خانواده های مالک مسکن به چهار میلیون و ۷۰۹ هزار و ۸۸۸ خانوار رسید و در مقابل شمار مستأجران یک میلیون و چهار هزار و ۱۲۲ خانوار بود. در واقع در این سال نسبت مالکان به مستأجران ۴.۶ برابر شد. در سال ۱۳۶۵ خورشیدی شمار خانوارهای مالک مسکن به ۶ میلیون و ۸۱۴ هزار و ۲۲۱ خانوار رسید و تعداد مستأجران یک میلیون و ۱۵۲ هزار و ۶۷۲ خانوار بود؛ یعنی همچنان شمار مالکان مسکن رو به افزایش بود و نسبت مالکان به مستأجران به ۵.۹ برابر رسید. در سال ۱۳۷۵ شمار مالکان هشت میلیون و ۴۴۴ هزار و ۲۰۸ خانواده گزارش شد و شمار مستأجران یک میلیون و ۸۹۳ هزار و ۵۵۲ خانوار ثبت شد. این آمار نشان می دهد در نیمه دهه ۷۰ روند خانه دار شدن افراد نزولی شد و نسبت مالکان به مستأجران به ۴.۴ برابر کاهش داشت.

در سال ۱۳۸۵ خورشیدی تعداد مالکان مسکن ۱۱ میلیون و ۱۳ هزار و ۲۳۵ خانوار قید شده است و شمار مستأجران سه میلیون و ۹۸۱ هزار و ۵۴۹ خانوار اعلام شد. نسبت مالکان به مستأجران در نیمه دهه ۸۰ به ۲.۷ برابر ریزش کرد. در سال ۱۳۹۰ تعداد خانواده های مالک ۱۱ میلیون و ۸۷۵ هزار و سه خانوار گزارش شد و شمار مستأجران پنج میلیون و ۶۰۷ هزار و ۳۱۴ خانوار اعلام شد. به‌عبارت دیگر نسبت مالکان به مستأجران در ابتدای دهه ۹۰ به ۲.۱ برابر افت کرد.